تجسس در زندگی دیگران زمینه غیبت و بدگویی را فراهم می‌کند
حجت‌الاسلام حسن مهدویان، استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در پاسخ به این پرسش که «چرا پشت سر یکدیگر حرف میزنیم؟» به بررسی علت غیبت پرداخت و گفت: غیبت به معنای سخن گفتن پشت سر دیگران به قصد بیان عیوب آنان است، ممکن است این عیوب جسمانی، اخلاقی و نسبی باشد که در این صورت فرد قطعا کار حرام انجام داده است. وی ادامه داد: گاهی افراد پشت سر یکدیگر حرف می‌زنند ولی قصد آن‌ها بیان عیوب یکدیگر نیست بلکه همدیگر را مدح و ثنا می‌کنند که این گونه سخن گفتن داخل در غیبت نیست. این نویسنده و پژوهشگر حوزوی با اشاره به روایت «الغیبه اشد من الزنا» گفت: متأسفانه برخی از روحانیون و مردم گرچه می‌خواهند بدی غیبت را نشان بدهند اما این روایت را به شکل ناصحیح مورد بررسی قرار می‌دهند. وی اضافه کرد: ائمه(ع) از این روایت این را اراده نکرده‌اند که بگویند کسی که غیبت می‌کند، بدتر از فردی که خدای نکرده زنا انجام می‌دهد عملی را مرتکب شده‌اند بلکه این روایت می‌خواهد حساسیت پیوند اجتماعی و ارتباط بین مسلمانان را نشان بدهد. این استاد حوزوی تصریح کرد: غیبت سبب لطمه زدن به آبروی افراد می‌شود و از بین رفتن آبروی نیز سبب قطع ارتباط مردم با یکدیگر می‌شود این در حالی است که خداوند متعال و پیامبر(ص) از ما خواسته‌اند که به ارتباط با دیگران احترام گذاشته و آن را تخریب نکنیم. حجت‌الاسلام مهدویان با بیان این‌که غیبت از بزرگ‌ترین عوامل مخرب روابط بین افراد اجتماع است، اظهار داشت: خداوند متعال در قرآن ریشه غیبت را تجسس در زندگی افراد بیان می‌کند و زمانی که همسایگان، همکاران و اقوام در زندگی یکدیگر تجسس کنند زمینه غیبت و بدگویی را فراهم می‌کنند. استاد حوزه و دانشگاه خاطر نشان کرد: به هر میزانی که تجسس در جامعه کم باشد عیوب افراد در جامعه بر یکدیگر پنهان میماند و نتیجه آن کم شدن غیبت و برقراری ارتباط بین افراد جامعه می‌شود. این محقق حوزوی ضعف در اعتقاد به خدا و عدم ترس از او را از عوامل مهم در ارتکاب افراد به رذیله اخلاقی غیبت و بدگویی خواند و ابراز داشت: وقتی خدا در نظر افراد کوچک باشد، مردم معرفت لازم را به او نداشته باشند و امر به معروف و نهی از منکر نباشد گناهان نیز رواج خواهد داشت. وی ادامه داد: متأسفانه علما و فضلای دین حساسیت کمی نسبت به انزجار مردم از گناه نشان داده‌اند و همان‌گونه که قرآن کریم فرموده «بعد از تفقه در دین به دیار خود برگردید و مردم را ارشاد کنید»، عمل نشده است، به دنبال این کم توجهی، خداشناسی مردم تقویت نشده و زمینه انجام گناه به وجود آمده است. این استاد حوزوی اظهار داشت: خانواده‌‌ها اصل اصیل تربیت افراد است که متأسفانه برخی والدین نسبت به تربیت و پرورش اخلاقی فرزندان خود کم توجه هستند و به جایی این‌که فرزندان را خود را ارشاد کنند خود دچار غیبت و بدگویی می‌شوند. حجت‌الاسلام مهدویان منفعت و مصلحت طلبی را از دیگر عوامل ارتکاب افراد به گناه غیبت برشمرد، گفت: برخی از افراد برای بدست آوردن منافع مادی و اعتبار معنوی به آبروی دیگران لطمه زده و جایگاه آن‌ها را در چشم مردم کوچک می‌کنند. وی در پایان اضافه کرد: متأسفانه برخی از نمایندگان نیز برای به دست آوردند محبوبیت و موقعیت اجتماعی در بین مردم دست به غیبت و از بین بردن آبروی دیگران می‌زنند. شایان ذکر است، مقام معظم رهبری در دیدار جوانان خراسان شمالی به ارائه فهرستی از آسیب‌های سبک زندگی پرداختند و بیست پرسش مطرح کردند، یکی از پرسش‌ها این است که «چرا پشت سر یکدیگر حرف میزنیم؟». گفتنی است، پرسش‌های زیر بخش دیگری از پرسش‌های مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری است: چرا فرهنگ کار جمعى در جامعه‌ى ما ضعیف است؟ علت کارگریزى چیست؟ چرا در روابط همسایگى‌مان رعایتهاى لازم را نمی‌کنیم؟ چرا در زمینه‌ى فرهنگ رانندگی، مردمان منضبطى به طور کامل نیستیم؟ الگوى تفریح سالم چیست؟ در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟ چرا در برخى از بخشهاى کشورمان طلاق زیاد است؟ علت پرخاشگرى و بى‌صبرى در میان بعضى از ماها چیست؟ چقدر به قانون احترام میکنیم؟ علت قانون‌گریزى در برخى از مردم چیست؟ انضباط اجتماعى در جامعه چقدر وجود دارد؟ وجدان کارى در جامعه چقدر وجود دارد؟ چرا برخى از حرفهاى خوب، ایده‌هاى خوب، در حد رؤیا و حرف باقى میماند؟ چه کنیم که ریشه‌ى ربا در جامعه قطع شود؟ آپارتمان‌نشینى چقدر براى ما ضرورى است؟ تجمل‌گرائى چیست؟ بد است؟ خوب است؟ چقدرش بد است؟ چقدرش خوب است؟ چرا در بین بسیارى از مردم ما مصرف‌گرائى رواج دارد؟ چرا در برخى از بخشهاى کشورمان روى آوردن جوانها به مواد مخدر زیاد است؟ چرا صله‌ى رحم در بین ما ضعیف است؟ آپارتمان‌نشینى چقدر براى ما ضرورى است؟ چقدر درست است؟ طراحى لباسمان چقدر متناسب با نیازهاى ما و عقلانى و منطقى است؟ آرایش در بین مردان و زنان چقدر درست است؟ آیا ما در معاشرتهاى روزانه، به همدیگر به طور کامل راست میگوئیم؟ بعضى‌ها با داشتن توان کار، از کار میگریزند؛ علت کارگریزى چیست؟ علت پرخاشگرى و بى‌صبرى و نابردبارى در میان بعضى از ماها چیست؟ حقوق افراد را چقدر در رسانه‌ها ، در اینترنت و... مراعات میکنیم؟ تولید کیفى در بخشهاى مختلف، چقدر مورد توجه و اهتمام است؟ چرا به ما میگویند که ساعات مفید کار در دستگاه‌هاى ادارى ما کم است؟ چرا در بعضى از شهرهاى بزرگ، خانه‌هاى مجردى وجود دارد؟ این بیمارى غربى چگونه در جامعه‌ى ما نفوذ کرده است؟ چه کنیم که طلاق و فروپاشى خانواده، آنچنان که در غرب رائج است، در بین ما رواج پیدا نکند؟ چه کنیم که زن در جامعه‌ى ما، هم کرامت و عزتش حفظ شود, هم وظائف اجتماعی اش را انجام دهد و هم حقوق اجتماعی و خانوادگی اش محفوظ بماند؟ چه کنیم حق همسر، حق فرزندان رعایت شود؟/993/ت302/ن