هدیه دولت به خانوادههای پرجمعیت/ اجرای مرحله دوم قانون جوانی جمعیت با واگذاری زمین
در روزگاری که دغدغه معیشت، اشتغال و مسکن بر دوش جوانان سنگینی میکند، سیاست «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» یکی از مهمترین و سرنوشتسازترین برنامههای اجتماعی دولت به شمار میآید؛ طرحی که قرار است نهتنها جمعیت کشور را از شیب نزولی نجات دهد، بلکه امید به تشکیل خانواده و فرزندآوری را دوباره در میان نسل جوان زنده کند.
ایران امروز در آستانه یکی از تحولات عمیق جمعیتی خود قرار دارد؛ نرخ باروری به پایینترین سطح در چند دهه اخیر رسیده و هشدارها درباره پیری جمعیت، دیگر تنها موضوعی آماری نیست بلکه به مسئلهای راهبردی و ملی تبدیل شده است. در چنین شرایطی، اجرای قوانین تشویقی مانند واگذاری زمین رایگان به خانوادههای دارای چند فرزند، نقشی کلیدی در بازگرداندن توازن جمعیتی و ایجاد انگیزه برای ازدواج و فرزندآوری ایفا میکند.
با تصویب «قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» در مهرماه 1400، دولت مأمور شد تا از طریق سیاستهای ملموس و مشهود، راه را برای تحقق یکی از مهمترین اولویتهای کشور هموار کند؛ سیاستی که ریشه در نگاه عدالتمحور شهید آیتالله سید ابراهیم رئیسی داشت و بر مبنای حمایت عملی از خانوادهها طراحی شد. یکی از جلوههای عینی این قانون، واگذاری زمین یا واحد مسکونی تا سقف 200 مترمربع به خانوادههایی است که دارای سه فرزند یا بیشتر هستند.
اما در این مسیر، نقش استانها و شهرستانها اهمیت دوچندانی یافته است. بابل، به عنوان یکی از شهرستانهای پرجمعیت و پویا در شمال کشور، اکنون به میدان اجرای عملی این سیاست تبدیل شده است؛ جایی که زمین نهتنها یک دارایی فیزیکی بلکه نمادی از «امید به آینده» برای خانوادهها محسوب میشود.
در این میان، وزارت راه و شهرسازی به عنوان دستگاه اصلی اجرای طرح، مأموریت دارد تا زمینهای مناسب را شناسایی، آمادهسازی و به خانوادههای مشمول تحویل دهد. تاکنون در بابل، دو مرحله از واگذاری زمین به خانوادههای مشمول این قانون انجام شده است؛ اقدامی که اگر با استمرار و مدیریت دقیق همراه شود، میتواند به الگوی ملی در سیاستهای جمعیتی بدل گردد.
اما فراتر از اعداد و مصوبات، ماجرای حمایت از جوانی جمعیت در بابل، حکایت از تلاقی دو مسئله اساسی دارد: چالش معیشت و آرمان فرزندآوری. جوانانی که در تنگنای اقتصادی ازدواج را به تعویق انداختهاند، اکنون با چنین طرحهایی روزنهای از امید را پیش روی خود میبینند.
صبح امروز در سالن اجتماعات اداره راه و شهرسازی بابل، شاهد یکی از متفاوتترین مراسمهای خود بود؛ واگذاری زمین رایگان به 35 خانواده بومی در قالب دومین مرحله اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت.
هوای پاییزی شمال با عطر خاک بارانخورده آمیخته بود و خانوادههایی که از روستاها و محلههای مختلف بابل آمده بودند، با چهرههایی خسته اما امیدوار، برگههای واگذاری را در دست میفشردند؛ برگههایی که برای بسیاری از آنان، نه فقط سند زمین، که سند «اعتماد دوباره به آینده» بود.
در میان جمع، مادری جوان از روستای شهیدآباد میگفت: سالها بود فکر نمیکردم بتوانم روزی زمینی برای خودم داشته باشم. حالا با سه فرزند کوچک، این زمین یعنی شروعی دوباره... یعنی سقفی که بالاخره خودمان خواهیم ساخت.این چهرهها، تصویر زنده همان هدفیاند که قانونگذار در سال 1400 برایش تلاش کرد؛ زندهکردن امید خانوادهها در برابر بحران جمعیتی و اقتصادی. قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، اکنون در بابل از مرحله مصوبه و بخشنامه عبور کرده و به مرحله لمس واقعی زندگی مردم رسیده است.
طبق اعلام اداره کل راه و شهرسازی مازندران، در دومین مرحله از طرح ملی واگذاری زمین، 35 خانواده دارای سه فرزند و بیشتر، واجد شرایط شناخته شدند و هرکدام زمینی با متراژ حدود 200 مترمربع در مناطق تعیینشده شهرستان دریافت کردند. این خانوادهها، مشمول ماده 4 قانون جوانی جمعیت هستند که دولت را مکلف به تأمین زمین یا واحد مسکونی برای خانوادههای پرجمعیت میکند.
اما آنچه این مرحله را متمایز میکرد، حضور و گفتوگوی صمیمی مسئولان با خانوادهها بود. بسیاری از دریافتکنندگان زمین، جوانانی بودند که در سالهای اخیر بهدلیل گرانی مسکن، از شهرها به روستاها بازگشتهاند و اکنون با این طرح، بار دیگر تصمیم به ماندن گرفتهاند.
مسئولان راه و شهرسازی بابل در گفتوگو با خبرنگار تسنیم، این واگذاری را «گامی عملی در جهت تحقق عدالت فضایی و جمعیتی» دانستند. آنان تأکید کردند که اجرای مرحله سوم نیز در حال بررسی است و تلاش میشود زمینها با خدمات زیربنایی همچون برق، آب و گاز تکمیل شوند تا خانوادهها درگیر مشکلات اولیه ساختوساز نشوند.
از سوی دیگر، کارشناسان اجتماعی معتقدند این اقدام تنها یک طرح مسکن نیست؛ بلکه نشانهای از بازگشت سیاستهای جمعیتی به سطح معیشت واقعی مردم است. در شرایطی که هزینههای مسکن بخش عمدهای از درآمد خانوارها را میبلعد، واگذاری زمین میتواند نقطه عزیمت خانوادههای جوان برای ساخت آیندهای پایدار باشد.
در پایان مراسم، کودکان بسیاری با برگههای رنگی در دست، کنار والدینشان عکس یادگاری گرفتند. یکی از پدران سهفرزند بابیلی با لبخند گفت: این زمین شاید هنوز دیوار و سقف ندارد، اما برای ما یعنی خانه، یعنی امید، یعنی اینکه کشور به ما و بچههایمان فکر کرده است.
مهدی همایونزاده معاون مدیرکل و رئیس راه و شهرسازی شهرستان بابل با اعلام ادامه روند واگذاری زمین به مشمولین قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، اظهار داشت: در مهر ماه 1404، در دومین مرحله از تخصیص رایگان اراضی دولتی به متقاضیان واجد شرایط این طرح، تعداد 35خانوار در شهرستان بابل موفق به دریافت زمین شدند. درمرحله اول هم سی وسه زمین هم واگذار شده بود.
وی با بیان اینکه، اراضی دیگری هم برای سالهای آتی برای این منظور در نظر گرفته شده که باتوجه به سیاست اداره کل مسکن و شهرسازی مبنی بر واگذاری هر چه سریعتر به این خانوادههای هدف است، افزود: یکی از خانواده هاییکه این زمین به او اهدا شد دارای هشت فرزند است.
معاون مدیرکل و رئیس راه و شهرسازی شهرستان بابل افزود: از نکات قابل توجه این مرحله، حضور یک خانواده پرجمعیت با 8 فرزند در میان این خانوارها بوده است که از این طرح حمایتی بهره مند شدند. شهرستان بابل با 500 متقاضی واجد شرایط پر تقاضاترین شهرستان استان مازندران از این حیث محسوب میشود.در مرحله اول همایش جوانی جمعیت در سال های گذشته نیز، به 23 خانوار مشمول این شهرستان زمین اعطا شده بود.
رئیس راه و شهرسازی شهرستان بابل ضمن اشاره به چالشها و مشکلات عدیده در تامین اراضی مناسب و مستعد واگذاری و احداث در سطح استان بالاخص شهرستان بابل، ابراز امیدواری کرد با توجه به اقداماتی که در طول سالهای اخیر در خصوص تحصیل اراضی در راستای قوانین موضوعه صورت گرفته است، با اهتمام ویژه و پیگیری مستمر مهندس جابر حسن زاده مدیرکل راه و شهرسازی استان مازندران، در آینده روند اعطای زمین به سایر متقاضیان مشمول قانون با سرعت و کیفیت بیشتری در این شهرستان ادامه یابد.
همایونزاده از رایزنی تهیه تجهیزات نصب شتابنگار (لرزه نگار )در بابل خبر داد و افزود: نصب شتابنگار برای داده آماری وسنجش حساسیت گسلها است و از این دادهها در بخشهای مختلف استفاده خواهد شد.