نشست علمی معناشناسی امامت در آیه ابتلا برگزار شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجتالاسلام فتح‌الله نجارزدادگان، دانشیار دانشگاه تهران، شنبه شب در نشست علمی «معناشناسی امامت در آیه ابتلا» که در مؤسسه پژوهشی فرهنگی فهیم برگزار شد، با قرائت آیه ابتلا «وَ إِذِ ابْتَلىَ إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکلَمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنىّ جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَ مِن ذُرِّیَّتىِ قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِى الظَّالِمِین» بر ضرورت توجه کردن به مفاهیم امامت در آیات دیگر تأکید کرد.
وی ادامه داد: در آیه ابتلا هم نگاه معناشناسانه، به همراه نگاه تاریخی هم قابل توجه است اما کمال بحث این است که امامت مطرح شده در این آیه را به امامت شیعه برسانیم، همچنین پیامبران همه امام هستند زیرا مطاع هستند و این مطاع بودن لازمه‌اش امامت است.
اهل‌سنت هیچ مقامی را بالاتر از رسالت می‌دانند
نویسنده و پژوهشگر حوزوی خاطرنشان کرد: برای ما مهم نیست که این کلمات چه بوده است و چه کلمات را رویدادهای علمی یا دعا و مانند آن بدانیم، بلکه مهم این است که این کلمات وقتی به اتمام رسید که حضرت ابراهیم(ع) رسول خدا بوده‌اند و هیچ اهل‌سنتی منکر این امر نیست.
وی با اشاره به این‌که اهل‌سنت هیچ مقامی را بالاتر از رسالت نمی‌داند، ابراز کرد: اهل‌سنت آیه ابتلا را توجیه کرده‌اند، در توجیه این آیه گفته‌اند که خدا می‌دانست در آینده حضرت ابراهیم(ع) آزموده می‌شود و در این آزمون‌ها موفق می‌شود.
استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: به همین دلیل علم خداوند بر موفق شدن ابراهیم(ع) در آزمون‌ها در آیه ابتلا آمده «انی جاعلک للناس اماما» به این معنا است که «انی جاعلک للناس رسولا» یعنی هم اکنون مقام رسالت را به وی داده است که این امر ادعای بی‌دلیل است.
حجتالاسلام نجارزادگان بیان کرد: نکته دیگر در آیه ابتلا این است که باید امامت را درباره حضرت ابراهیم(ع) به گونه‌ای معنا کرد که دعای حضرت ابراهیم(ع) درباره درخواست امامت برای سایر فرزندان آن حضرت از خداوند آن معنای امامت نیز صدق کند.
وی ادامه داد: بنابراین اگر گفته شود حضرت ابراهیم(ع) امام شدند به این معنا نمی‌شود که حضرت ابراهیم(ع) امام انبیا شدند، زیرا حضرت ابراهیم برای سایر انبیا نیز امامت را درخواست می‌کند.
امامت را به گونه‌ای معنا کنیم که با تحلیل مفهومی امام درست شود
دانشیار دانشگاه تهران تأکید کرد: اگر امامت را فراتر از رسالت می‌دانیم باید به گونه‌ای معنا کنیم که هم با تحلیل مفهومی امام درست در بیاید و هم با آیات دیگر امامت هم‌سنخ و هم‌معنا شود و هم با روایات هم‌سو شود.
وی با اشاره به نمونه‌ای از مقام امامت و با بیان این‌که پیامبر(ص) بر اساس مقام امامت 7 رکعت نماز را افزون بر 10 رکعتی که از سوی خداوند دستور داده شده، تشریع می‌کند، ابراز کرد: پیامبر(ص) دارای مقام امامت هستند و گاه برای جنگ یا صلح تصمیم می‌گرفتند و عمل به دستور او بما هو امام و نه بما هو رسول است.
حجتالاسلام نجارزادگان در تبیین بیشتر معنای امامت ادامه داد: اگر پیامبری دستور بر اساس عقل بدهد و افراد آن را پیروی کنند، آن پیروی نه بر اساس حکم خدا و نه بر اساس امامت پیامبر(ص) است، بلکه بر اساس حکم عقل است و از دایره امامت خارج است.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد همان گونه که برخی انبیا بر برخی دیگر هم برتری دارند، امامت نیز این گونه است و مقام امامت در میان افراد متفاوت است که این مطلب بر اساس حدیث قرب نوافل اثبات می‌شود.
نویسنده و پژوهشگر حوزوی اظهار کرد: علامه طباطبایی می‌گوید مقام امامت این است که شخص می‌تواند به جایی برسد که هدایت تکوینی داشته باشد، در هیچ یک از روایات این مطلب تأکید نشده است، همچنین در فرایند تصرف در قلب انسان، امام و مأمومی وجود ندارد.
گاه برخی بحث‌ها انتزاعی و به دور از حقیقت است
در ادامه این مراسم، محمد مرادی، استاد حوزه و دانشگاه و ناقد این بحث با اشاره به تلاش‌های علمی حجتالاسلام نجارزادگان گفت: بیش از 20 کتاب و نزدیک به 70 مقاله علمی کار فوق‌العاده‌ای انجام داده‌اند و آقای نجارزداگان به مبانی بسیار توجه دارند و در چارچوب و فنی سخن می‌گویند و تلاششان بر این بوده است که نوشته‌هایشان حاوی نکات بدیعی باشد.
وی افزود: تلاش ایشان این است که همواره از دو مصدر اصلی دین یعنی کتاب و سنت استفاده کنند و هر دو را در نوشته‌هایشان در نظر دارند و اعتقاد بر این دارند که معارف را باید از این دو سرچشمه اصلی گرفت.
استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: گاهی بحث‌هایی که می‌شود ناظر به یک واقعیت نیست و گاه بیش از اندازه اندیشه در فکر کردن اضلاع یک موضوع انسان را دچار سردرگمی می‌کند، که آقای نجارزادگان گاه دچار این بحث‌ها می‌شوند.
وی بیان کرد: در بحثی که آقای نجارزادگان کردند پیش‌فرض‌هایی مانند این‌که مقام امامت بالاتر از نبوت است همچنین امامت را فراتر از رسالت معنا کرده‌اند همچنین یکی دیگر از پیش‌فرض‌ها دست یافتن به تعریفی از امامت است که با تلقی ایشان موافق باشد که این امر مصادره به مطلوب است.
مرادی ادامه داد: این‌که گفته شده است حضرت ابراهیم(ع) امام است و به این معنا که ایشان تصمیم مستقلی غیر از اراده ذات خداوند گرفته است، در تاریخ یا در آیات مشاهده نمی‌کنیم، بلکه هر چه بوده ایشان بر اساس وحی انجام داده است./914/پ201/پ