ویژه شناخت شورای نگهبان؛
ویژه نامه اینترنتی «نگهبان قانون» منتشر شد
خبرگزاری رسا ـ ویژه نامه اینترنتی «نگهبان قانون» ویژه شناخت شورای نگهبان در پایگاه اطلاع‌رسانی راسخون منتشر شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، ویژه نامه اینترنتی «نگهبان قانون» شامل بانک صوت و فیلم، ویژه‌نامه‌های مرتبط، بانک پیامک و سایر مقالات در پایگاه اینترنتی راسخون منتشر شد.
از جمله مقالات این ویژه‌نامه می‌توان به شورای نگهبان قانون اساسی در آیینه تاریخ، وظایف شورای نگهبان، پاسخ به شبهاتی که شورای نگهبان را نشانه رفته رفته‌اند، مقایسه کارکرد شورای نگهبان با نهادهای مشابه در دیگر کشورها، چگونگی احراز صلاحیت کاندیداها در شورای نگهبان، نظارت استصوابی؛ قانون یا بدعت، عدم قبول نظر شورای نگهبان مخالفت با اسلام، شورای نگهبان در نظام جمهوری اسلامی ایران، بررسی دیدگاه منتقدان نسبت به تفسیر نظارت استصوابی، شورای نگهبان و احراز صلاحیت کاندیداهای خبرگان و مبانی گزینش و نظارت بر انتخابات اشاره کرد.
وظایف شورای نگهبان
در مقاله‌ای از این ویژه‌نامه گزیده‌ای از توصیه‌های رهبر معظم انقلاب به شورای نگهبان به این شرح آمده است:
صلاحیت داوطلبان باید احراز شود
روالِ احراز و تشخیص صلاحیت یک روال همه‌جایىِ دنیایى است و مخصوص ایران و مخصوص مجلس شوراى اسلامى هم نیست، در همه جا وقتى انسان براى مسؤولیتى مأموریت دارد که مسؤول معین کند، قهرا تفحّص و جست‌وجو مى‌کند که آیا این شخص صلاحیت دارد یا ندارد، این هیچ ارتباط ندارد به اینکه مجلس شوراى اسلامى باشد یا غیر مجلس شوراى اسلامى، بنابراین کار، کار معمولى‌اى است، کارى است که در همه جاى دنیا و پیش همه عقلاى عالم انجام مى‌گیرد.
بعضى مى‌گویند حق شهروندى انتخاب شدن را نبایستى سلب کرد، حق انتخاب شدن، حق شهروندى معمولى مثل حق شغل و کسب و کار و ساکن شدن در شهر و راه رفتن در خیابان و خریدن اتومبیل نیست، این یک حق شهروندى است که براى دارنده آن صلاحیت‌هایى لازم است که این صلاحیت‌ها باید احراز شود، مسؤول احرازش هم فقط شوراى نگهبان نیست، هم وزارت کشور است، هم شوراى نگهبان، که باید صلاحیت‌ها را احراز کنند، در احراز صلاحیت نامزدها خود مردم بهترین افراد هستند و بیشترین مسؤولیت‌ها را دارند که وقتى انسانى را احراز صلاحیت کردند، به همدیگر معرفى کنند و آن کسانى که مى‌توانند، براى آن شخص امکانات فراهم کنند، تا انسان صالح بتواند وارد این میدان شود.
منظور از احراز صلاحیت، احراز یقینی علمی نیست
مطلب دیگر این است که ما احراز را حتمى مى‌دانیم، ولى در این‌گونه مواقع عادتا احراز یقینى و علمى ممکن نیست و احراز به معناى قیام بینه هم تقریبا همین‌طور است، اگرچه فرموده‌اند دو نفر یا سه نفر هم باشند کافى است، اما کمتر پیدا مى‌شود مواردى که دو نفر شاهد عادل شهادت‌دهنده عن حس بیایند و راجع به مطلبى شهادت دهند، در خیلى از این مسائل، مرزهاى حدس و حس باهم نزدیک است و گاهى حدسیات با حسیات مشتبه مى‌شودة به ویژه که در خیلى از حرف‌ها و اظهارات، جاى تفاسیر مختلف وجود دارد، یعنى شخصى حرفى زده، وقتى شما به خودش مراجعه مى‌کنید، مى‌گوید من منظورم چیز دیگرى بوده است، نمى‌شود گریبان او را گرفت که ظاهرِ حرفت این است. اگر کسى خلاف ظاهر اراده کرده، یا در آن وقت توجه به ظاهر نداشته، خلاف شرع که نکرده است.
بنابراین «ممکن است» شخصى خلاف ظاهر حرف زده باشد، همین ممکن که شد، احتمال وارد مى‌شود و پایه شهادت عن حس را سست مى‌کند، بنابراین احراز که مى‌گوییم، مراد احراز علمى یا احراز شرعى به معناى قیام بینه نیست، بلکه مراد احراز عرفى ناشى از قرائن و امارات است که باید قرائن و اماراتى قائم شود و انسان با یک اطمینان عرفى به این معنا برسد، که البته ممکن است در هر دو طرف قرائن و امارات وجود داشته باشد، مثلًا اگر یک نفر در جایى حرفى زده و در جاى دیگرى هم حرف دیگرى زده که نقطه مقابل آن حرف است، این هم باید به حساب بیاید و انسان از مجموع و برآیند اینها مطلبى را احراز کند، یعنى آن نقاط اثبات‌کننده هم در کنار نقاطى که به حسب ظاهر، صلاحیت‌ها را نفى مى‌کند، به حساب آید.
البته ممکن است بعضى سابقه‌اى داشته باشند که انسان براساس قرائنى که دارد، تأیید مى‌کند آن سوابق که الآن مطلوب نیست از آن اشخاص منقطع شده است، بنابراین انسان باید برطبق وضعیت حال حکم کند.
مراقب باشید حق کسی ضایع نشود
من البته به‌هیچ‌وجه توصیه نمى‌کنم که کسى در مقابل افرادى که مى‌خواهند با قانون گردن‌کلفتى کنند کوتاه بیاید، این را هم به آقایان گفتم، هم به بعضى از کسانى که براى شکایت پیش ما آمدند، اما مؤکّداً توصیه مى‌کنم که مراقب باشید حق کسى ضایع نشود، چون رد صلاحیت چیز کوچکى نیست، یعنى اینکه ما کسى را رد صلاحیت کنیم و احیانا صلاحیت داشته باشد، «جرح»، مسأله خیلى مهمى است، این‌طور نیست که بگوییم ما این‌طور فهمیدیم، نه، باید جوانبش کاملًا دیده و رعایت شود.
احراز صلاحیت با دید صددرصد قانونی باشد
رد صلاحیت از دو حال خارج نیست، یا رد صلاحیت کسى است که طبق قانون صلاحیت دارد که این غلط است یا رد صلاحیت کسى است که واقعا طبق قانون صلاحیت ندارد، که این درست است، نمى‌شود به‌طور مطلق گفت رد صلاحیت خوب است یا بد است، در یک صورت رد صلاحیت خوب است، در یک صورت بد است، باید به مسؤولان احراز صلاحیت‌ها توصیه کنیم که با دید صددرصد قانونى و بدون هیچ ملاحظه‌‌اى از هیچ طرف نگاه کنند، این چیزى است که بنده همیشه توصیه مى‌کنم.
البته کسانى که به عنوان نامزد انتخابات به مردم معرفى مى‌شوند، معنایش این است که اینها صلاحیت دارند و این معرفى، امضاى صلاحیت این‌هاست، دستگاه‌ها بایستى مراقب باشند که این امضا بیهوده، خلاف و دروغ نباشد، این دروغ گفتن به مردم است، هم رد کردنِ آدم صالح، هم پذیرفتنِ آدم ناصالح هر دو بد و هر دو خلاف است.
به نظر من مُرّ قانون خیلى مهم است، البته شما اهل قانون هستید و مى‌دانید که قانون زبان دارد، زبان قانون را باید دانست و حدود قانون را باید کشف کرد، گاهى اوقات کلمات و الفاظ براى بیان آن مغزها و محتواى حقیقى قانون کافى نیستند، قانون‌شناسى مثل شماها مى‌تواند درک کند که واقعا قانون چه دارد مى‌گوید.
به جوسازى‌ها ابدا نباید اعتنا کرد
نظارت شوراى نگهبان در مسائل انتخابات، یکى از مهم‌ترین کارهایى است که انجام مى‌دهد، کار بسیار مهمى است، کار بسیار لازمى است، به جوسازى‌هایى که علیه این کار مى‌شود، ابدا نباید اعتنا کرد، البته کار را باید درست انجام داد، به همان اندازه که کار مهم است، به همان اندازه سلامت کار مهم است، یعنى باید معیارها را درست فهمید و فقط بر اساس این معیارها قبول کرد یا رد کرد، از این معیارها نباید تخطى شود، کوتاهى هم نباید بشود، غفلت هم نباید بشود.
اگر نظارت شوراى نگهبان نباشد و اگر تأیید صحت انتخابات به وسیله شوراى نگهبان انجام نگیرد، اصل این انتخابات زیر سؤال خواهد رفت و اعتبار خود را از دست خواهد داد، چه انتخابات مجلس، چه انتخابات خبرگان، چه انتخابات ریاست جمهورى و هر انتخاباتى که نظارت آن بر عهده شوراى نگهبان است، این وظایف یکى از دیگرى مهم‌تر، همه بر دوش شوراى نگهبان گذاشته شده است.
در نظارت بر کار ناظران دقت مضاعف داشته باشید
البته وظیفه شوراى نگهبان خیلى سنگین است، این وظیفه را باید در حد مقدور با کمال دقت و با رعایت حداکثر عدل و انصاف انجام دهد و بر کار نظّار نظارت کند، آنچه که آقایان نظّار انجام مى‌دهند، به نام شوراى نگهبان تمام مى‌شود و از لحاظ مسؤولیت الهى هم على‌الظّاهر با مسؤولیت بزرگواران این مجموعه انجام می‌شود، این باید موجب شود که دقت و توجه را مضاعف کنید.
به اعتراضات قانونی رسیدگی شود
ممکن است کسانى اشکالات و اعتراضاتى را بر مجارى گوناگون امور در انتخابات ثبت کرده باشند و اعتراض داشته باشند، که البته، راه‌هاى قانونى وجود دارد، رسیدگى به اینها حتما باید انجام بگیرد، من درخواست می‌کنم از آقایان مسؤول در وزارت کشور و همچنین در شوراى نگهبان که به این موارد دقیقا رسیدگى کنند، اگر چنانچه بعضى از اشکالات مقتضى این هست که پاره‌اى از صندوقها بازشمارى بشود، اشکالى ندارد، حالا مثلا یک مورد را آقایان ذکر کردند که آن شخص گفته که رأى فلان نامزد این تعداد است، بعد در شمارش تعداد دیگرى معرفى شده، خیلى خوب، کارى ندارد، صندوق‌هاى مورد اشکال را، یا به طور تصادفى تعدادى از صندوقها را بازشمارى کنند، خودِ نمایندگان ستادها هم حضور داشته باشند و ببینند، تا اطمینان کامل براى همه حاصل بشود.
اگر کسانى شبهه دارند و مستنداتى ارائه می‌دهند، باید حتما رسیدگى بشود، البته از مجارى قانونى، رسیدگى فقط از مجارى قانونى، بنده زیر بار بدعت‌هاى غیرقانونى نخواهم رفت، امروز اگر چهارچوب‌هاى قانونى شکسته شد، در آینده هیچ انتخاباتى دیگر مصونیت نخواهد داشت، بالاخره در هر انتخاباتى بعضى برنده‌اند، بعضى برنده نیستند، هیچ انتخاباتى دیگر مورد اعتماد قرار نخواهد گرفت و مصونیت پیدا نخواهد کرد، بنابراین همه چیز دنبال بشود، انجام بگیرد، کارهاى درست، بر طبق قانون، اگر واقعا شبهه‌اى هست، از راه‌هاى قانونى پیگیرى بشود، قانون در این زمینه کامل است و هیچ اشکالى در قانون نیست، همان‌طور که حق دادند که نامزدها نظارت کنند، حق دادند که شکایت کنند، حق دادند که بررسى بشود.
دیدگاه‌های حضرت امام خمینی(ره) درباره شورای نگهبان
در مقاله دیگری از این ویژه‌نامه برخی از دیدگاه‌های امام خمینی(ره) درباره شورای نگهبان آمده که چنین است:
به هیچ وجه ملاحظه نکنید/ قاطعانه برخورد کنید
شما باید ناظر بر قوانین مجلس باشید و باید بدانید که به هیچ وجه ملاحظه نکنید، باید قوانین را بررسی کنید که صددرصد اسلامی باشد، به هیچ وجه گوش به حرف عدهای که می‌خواهند یک دسته کوچک مردم ما خوششان بیاید و به اصطلاح مترقی هستند،[ندهید]، قاطعانه با این‌گونه افکار مبارزه کنید، خدا را در نظر بگیرید، اصولا آنچه که باید در نظر گرفته شود خداست، نه مردم.
اگر صد میلیون آدم، اگر تمام مردم دنیا یک طرف بودند و شما دیدید که همه آنها حرفی میزنند که بر خلاف حکم قرآن است بایستید و حرف خدا را بزنید، ولو اینکه تمام بر شما بشورند، انبیا هم همین‌طور عمل میکردند، مثلا موسی در مقابل فرعون مگر غیر از این عمل کرد، مگر موافقی داشت.
تمکین نکردن به نظر شورای نگهبان مخالفت با اسلام است
در کشوری که قانون حکومت نکند، به ویژه، قانونی که قانون اسلام است، این کشور را نمیتوانیم اسلامی حساب کنیم، کسانی که با قانون مخالفت می‌کنند، اینها با اسلام مخالفت می‌کنند، کسانی که با مصوبات مجلس بعد از اینکه شورای نگهبان نظر خودش را داد باز مخالفت می‌کنند، اینها دانسته یا ندانسته با اسلام مخالفت می‌کنند.
اگر همه اشخاصی که در کشورمان هستند و همه گروه‌هایی که در کشور هستند و همه نهادهایی که در سرتاسر کشور هستند به قانون خاضع بشویم و قانون را محترم بشمریم، هیچ اختلافی پیش نخواهد آمد، اختلافات از راه قانون‌شکنی‌ها پیش میآید، اگر قانون حکومت کند در یک کشوری[اختلافی دیگر نخواهد بود]، دیکتاتوری همان است که نه به مجلس سر فرود میآورد، نه به قوانین مجلس و نه به شورای نگهبان و نه به تأیید شورای نگهبان و نه به قوۀ قضائیه و نه به دادستانی و نه به شوراهای دادستانی و همین طور به همۀ ارگان‌ها، قانون معنایش این است که همه چیزها [را] به حسب قانون اسلامی، به حسب قانون کشوری که منطبق با قوانین اسلام است، همه را، وظیفهشان را قانون معین کرده.
اعضای شورای نگهبان حافظ مصالح اسلام و مسلمین‌اند
ایشان سال‌های بعد در سخنرانی‌ای به برخی مخالفت‌ها با نظر شورای نگهبان در ابطال برخی از حوزه‌های انتخابی در مجلس دوم اشاره می‌کنند و با تأکید بر جایگاه رفیع شورای نگهبان و نگرانی از خطر تضعیف آن می‌فرمایند:چنانچه مشاهده می‌شود پس از انتخابات مرحلۀ اول از دوره دوم مجلس شورای اسلامی، افرادی که نظریۀ شورای محترم نگهبان در ابطال یا تأیید بعضی حوزهها موافق میلشان نبوده است، دست به شایعه‌افکنی زده و اعضای محترم شورای نگهبان را که حافظ مصالح اسلام و مسلمین هستند، تضعیف و یا خدای ناکرده توهین می‌کنند و به پخش اعلامیه و خطابه در مطبوعات و محافل دست زدهاند، غافل از آنکه پیامد چنین اعمال و جوسازی‌ها آن هم در دوره دوم مجلس و نگذشتن سالی چند از انقلاب چه خواهد بود، امید است چنین اعمال، بیتوجه به نتایج ناروا و اسفبار آن باشد.
در خاتمه باید بگویم که حضرات آقایان فقهای شورای نگهبان را با آشنایی و شناخت تعیین کردم و احترام به آنان و حفظ مقامشان را لازم میدانم و امید آن دارم که این نحو امور تکرار نشود و به شورای نگهبان تذکر میدهم که در کار خود استوار باشید و با قاطعیت و دقت عمل فرمایید و به خدای متعال اتکال کنید، از خداوند تعالی عنایت و رحمت برای ملت عزیز را خواستارم.
شما روی مواضع اسلام قاطع بایستید
حضرت امام خمینی(ره) همچنین در دیدار با فقها و حقوقدانان شورای نگهبان از محفوظ ماندن شورا برای همیشه می‌گویند و از اعضای شورا می‌خواهند که برای حفظ مصالح اسلامی، اگر اقتضا کرد به احکام ثانویه عمل کنند، ایشان می‌فرمایند: «شما نباید فقط به فکر حالا باشید و بگویید آینده هر چه شد، باشد، شیاطین به تدریج کار می‌کنند، آمریکا برای پنجاه سال آینده خود نقشه دارد.
شما باید طوری فکر کنید که این شورا برای همیشه محفوظ بماند، رفتار شما باید به صورتی باشد که انتزاع نشود که شما در مقابل مجلس و دولت ایستادهاید، اینکه شما یکی و مجلس یکی، شما یکی و دولت یکی، ضرر میزند، شما روی مواضع اسلام قاطع بایستید، ولی به صورتی نباشد که انتزاع شود شما در همه جا دخالت میکنید، صحبت‌های شما باید به صورتی باشد که همه فکر کنند در محدوده قانونی خودتان عمل میکنید، نه یک قدم زیاد و نه یک قدم کم».
توقع نداشته باشید که مورد اهانت واقع نشوید
علی‌رغم آگاهی حضرت امام (رحمت الله علیه) به برخی تلاش‌ها برای تضعیف شورای نگهبان و تأکید ایشان بر عملکرد هوشمندانه در حفظ شورا، ایشان از اهانت برخی به اعضای شورا سخن می‌گویند و این اهانت‌ها را ناشی از عملکرد صحیح شورا می‌دانند و می‌فرمایند: «از تحمل زحمات و رنج‌های شما تشکر می‌کنم، شما توقع نداشته باشید که مورد اهانت واقع نشوید، همه میدانید تا کسی کاری انجام ندهد، کسی به او توهین نمیکند، توهین برای کسانی است که می‌خواهند زنده باشند، هیچ کدام از ما نباید انتظار تعریف را داشته باشیم، باید به حکم خدا عمل کنیم و به این هم کاری نداشته باشیم که چه کسی از این کاری که برای خدا میکنیم، خوشش میآید و یا چه کسی بدش میآید، من در تمام مواقعی که مقتضی بوده است، مجلس و شورای نگهبان را تأیید کردهام، ما باید دست در دست یکدیگر بگذاریم تا یک کشور اسلامی درست کنیم، مهم این است که با هم خوب باشید و تصمیم داشته باشیم که مستقل و آزاد حرکت کنیم و مطمئن باشید که میتوانید، بار دیگر از مساعی شما در شورای نگهبان تشکر می‌کنم، شما برای خدا کار میکنید و ان شاء اللّه خداوند شما را تأیید فرماید.
ویژه نامه اینترنتی «نگهبان قانون» ویژه شناخت شورای نگهبان در پایگاه اطلاع‌رسانی راسخون منتشر شده است و علاقمندان به مشاهده و استفاده از این ویژه‌نامه می‌توانند به نشانی اینترنتی www.rasekhoon.net مراجعه کنند./907/ت302/ی
ارسال نظرات