فلسفه امتحانات الهی در جهان هستی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله رضا استادی، دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، در یازدهمین روز ماه مبارک رمضان در مسجد اعظم قم، با اشاره به آیات سوره انسان، گفت: خداوند متعال در قرآن کریم می‌گوید «ما انسان را از آب آلوده نطفه خلق کردیم».

وی ادامه داد: انسان باید بپذیرد، موجود ضعیفی بوده و از یک آب‌آلوده خلق شده‌ است، وقتی افراد متوجه شوند از آب آلوده خلق شدند، دیگر دچار کبر و غرور در برابر خداوند متعال نشده و به ضعیف بودن خود اقرار می‌کنند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، خلق انسان کامل به وسیله آب‌آلوده نطفه را نشان قدرت و توانای خدا دانست و خاطرنشان کرد: انسان به چه اندازه نادان و جاهل باشد که در خلقت خود تامل نکرده و به ذات خداوند متعال اعتراف و اقرار نکند.

وی افزود: این‌که خدا آب آلوده را تبدیل به چشم، گوش و یک انسان کامل می‌کند، از قدرت بی‌نهایت او خبر می‌دهد، چشم و گوشی که از قسمت‌های مختلف تشکیل شده و شناخت هر قسمت آن نیاز به متخصص دارد.

امام جمعه قم با اشاره به آیه «إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِیهِ»، اظهار داشت: برخی از مفسران می‌گویند، منظور آیه این است که انسان نخست از نطفه بوده که سپس به گوش، چشم و انسان کامل تبدیل شده است،‌ ولی بیشتر مفسران امتحان کردن را تفسیر این آیه می‌دانند.

آیت‌الله استادی با بیان این‌که امتحان کردن به چهار دلیل صورت می‌گیرد، گفت: در برخی موارد امتحان کردن برای رفع جهل جاهل صورت می‌گیرد، مانند این‌که آموزگار از دانش‌آموزان امتحان می‌گیرد تا بداند درس خوانده اند یا خیر؟ این نوع امتحان کردن از سوی خدا نسبت به بندگان درست نیست، چرا که خداوند متعال عالم علی‌الاطلاق بوده و جهلی نسبت به هیچ یک از بندگان خود ندارد.

وی بیان داشت: گاهی نیز امتحان کردن برای آگاهی جاهل از جهل خود صورت می‌گیرد، برای نمونه ممکن است فردی با چند روز عبادت خیال کند که نفس اماره و شیطان را به تسلط خود در آورده و از بندگان مخلص خداوند متعال شده است، خداوند نیز او را مورد آزمایش قرار می‌دهد تا گرفتار کبر و غرور نشود، این امتحان که بیشتر افراد نیز درگیر آن هستند، نعمتی از سوی خدا برای بندگان است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم معرفی برتری امتحان شونده برای دیگران را از نوع سوم آزمایش کردن خداوند متعال نسبت به بندگان دانست و خاطرنشان کرد: برخی موارد فردی از جایگاه بزرگ و بلندی برخوردار است، ولی افراد دیگر نسبت به این موضوع جهل داشته و یا آن را نمی‌پذیرند،‌ از این‌رو خداوند متعال او را در معرض امتحان قرار می‌دهد تا دیگران نسبت به برتری او آگاه شوند، مانند امتحان‌هایی که خدا از اولیا خود می‌گیرد.

وی گفت: نوع چهارم امتحان کردن، رسیدن افراد به کمال و ترقی است، گاهی خداوند متعال بندگان خود را برای رسیدن به رشد و کمال مورد آزمایش قرار می‌دهد، همان‌گونه که انبیا و اولیای خود را امتحان می‌کرده است.

امام جمعه قم در ادامه با بیان این‌که ثواب قرض دادن بیش از صدقه دادن است، تأکید کرد: ممکن است قرض دادن به وسیله پول باشد یا غیر پول، اگر قرض دادن به غیر پول باشد، فرد باید مثل آن را به صاحب او بپردازد و به گرانی یا ارزانی آن توجه نداشته باشد، یعنی در هنگام پرداخت قرض، همانند شیء را که دریافت کرده پرداخت کند، حالا چه گران شده باشد و چه ارزان شده باشد.

وی تصریح کرد: اما در پرداخت قرضی که به صورت پول است، فتاوا متفاوت بوده و افراد باید به رساله مرجع خود مراجع کنند./993/پ201/ج