ایمان با عمل صالح معنا پیدا می‌کند
خبرگزاری رسا _ ایمان و عمل صالح دو بال پرواز به سوی کمالات و قرب الهی می‌باشند که لازمه انسان مؤمن است. این دو شاخصه، جدایی ناپذیرند و مکمل یکدیگر. اصولاً افرادی که اهل انجام عمل صالح نیستند، مشکل ایمان دارند و هر چه ایمان ضعیف‌تر و در سطح نازل‌تری باشد، عملکردی که رضای خدا در آن باشد هم ضعیف‌تر خواهد بود.
ایمان و عمل صالح دو بال پرواز به سوی کمالات و قرب الهی می‌باشند که لازمه انسان مؤمن است. این دو شاخصه، جدایی ناپذیرند و مکمل یکدیگر هستند.
ایمان اگر در اعماق جان نفوذ کند، حتماً شعاع آن در اعمال انسان خواهد تابید و عمل او را عمل صالح مىکند؛ همچون چراغ پرنورى که اگر درون اطاقى برافروزند، اشعه آن از تمام پنجرهها و دریچهها به بیرون مىتابد و چنین است چراغ پرفروغ ایمان که وقتی در قلب انسان روشن مىشود، شعاعش از چشم، گوش، زبان و دست او آشکار مىگردد.
اصولاً افرادی که اهل انجام عمل صالح نیستند، مشکل ایمان دارند و هر چه ایمان ضعیف‌تر و در سطح نازل‌تری باشد، عملکردی که رضای خدا در آن باشد هم ضعیف‌تر خواهد بود.
هدف از این بحث در واقع، توبیخ آن افرادی است که معتقد به این تفکر باطل هستند که انسان باید دلش پاک باشد، حالا عملش هر چه بود بود، اهمیتی ندارد، مهم باطن است که باید پاک باشد! کلامی که تازگی ندارد و مشابه این را نیز، "مرجئه" در زمان امامان معصوم ادعا کرده و ائمه علیهم‌السلام در مقابل آنها موضع گیری می‌کردند.
این کلام باطل، در تناقض آشکار با اوامر الهی است؛ چرا که قرآن کریم در آیات متعددی، هر جا سخن از ایمان به میان می‌آورد، عمل صالح را نیز در کنار آن به صورت جداناپذیر مطرح می‌کند. این، خود گویای این است که ایمان و عمل، همواره قرین یکدیگرند.
علاوه بر آیات قرآن، احادیث زیادی هم در این رابطه وجود دارد که نشان می‌دهد ایمان بدون عمل، اصولاً معنا ندارد.
اصولاً کسانی که تحت تأثیر چنین تفکری قرار گرفته‌اند، اگر کوچک‌ترین عنایتی به سیره اولیای دین داشته باشند، پی به باطل بودن این مرام خواهند بُرد؛ چرا که اگر این منش درست بود، بزرگان و پیشوایان دین باید به این مطلب اذغان می‌کردند؛ در حالی‌که نه تنها چنین نیست، بلکه سفارشات زیادی که از طرف ایشان به عمل صالح و رعایت تقوای الهی شده است، به وضوح خلاف این مطلب را ثابت می‌کند. از طرفی خود آن بزرگواران از برترین کسانی بودند که اهتمام به عمل صالح داشتند.
نمونه‌ای از آیات قرآن
وَ مَنْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ یَعْمَلْ صالِحاً یُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِینَ فِیها أَبَداً؛ آن کس که به خدا ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد، او را وارد باغ‌هایى از بهشت خواهد ساخت که از زیر درختانش نهرها جارى است. همیشه در آن خواهند ماند.طلاق/ 11
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ؛ خداوند به افرادى که ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، وعده داده است که آنها را خلفاى روى زمین قرار دهد.نور/55
وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فیها خالِدُون؛ و آنها که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام دادهاند، آنان اهل بهشتند و همیشه در آن خواهند ماند.بقره/ 82
وَ أَمَّا الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَیُوَفِّیهِمْ أُجُورَهُمْ وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ الظَّالِمین؛ امّا آنها که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، خداوند پاداش آنان را به طور کامل خواهد داد و خداوند، ستمکاران را دوست نمىدارد.آل عمران/ 57
وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظیمٌ؛ خداوند، به آنها که ایمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند، وعده آمرزش و پاداش عظیمى داده است.مائدة/ 9
وَ أَمَّا مَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلَهُ جَزاءً الْحُسْنى وَ سَنَقُولُ لَهُ مِنْ أَمْرِنا یُسْراً؛ و اما کسى که ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد، پاداشى نیکوتر خواهد داشت و ما دستور آسانى به او خواهیم داد.کهف/ 88
إِنَّ اللَّهَ یُدْخِلُ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ إِنَّ اللَّهَ یَفْعَلُ ما یُریدُ؛ خداوند کسانى را که ایمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند، در باغ‌هایى از بهشت وارد مىکند که نهرها زیر درختانش جارى است(آرى،) خدا هر چه را اراده کند انجام مىدهد.حج/14
فَالَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَریمٌ؛ آنها که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، آمرزش و روزى پر ارزشى براى آنهاست.الحج/50
إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ ذلِکَ الْفَوْزُ الْکَبیرُ؛ و براى کسانى که ایمان آوردند و اعمال شایسته انجام دادند، باغ‌هایى از بهشت است که نهرها زیر درختانش جارى است و این نجات و پیروزى بزرگ است!بروج/11
إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ؛ کسانى که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، بهترین مخلوقات هستند.بیّنه/7
انّ الانسانَ لفی خُسْرٍ إِلاَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْر؛ِ انسان در زیان است. مگر کسانى که ایمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند و یکدیگر را به حق سفارش کرده و یکدیگر را به شکیبایى و استقامت توصیه نمودهاند.عصر/2و3
این آیات شریفه، نمونه‌ای از ده‌ها موردی است که ایمان و عمل صالح، قرین یکدیگر ذکر شده‌اند و به روشنی نشان می‌دهد که بودن این دو در کنار هم، از چه اهمیتی برخوردار است.
کلام معصومین علیهم السلام پیرامون ایمان و عمل
- امام سجاد علیه‌السلام در دعای شریف مکارم الاخلاق از خداوند متعال درخواست می‌کند: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ بَلِّغْ بِإِیمَانِی أَکْمَلَ الْإِیمَانِ، وَ اجْعَلْ یَقِینِی أَفْضَلَ الْیَقِینِ، وَ انْتَهِ بِنِیَّتِی إِلَى أَحْسَنِ النِّیَّاتِ، وَ بِعَمَلِی إِلَى أَحْسَنِ الْأَعْمَالِ؛ بار خدایا، بر محمد و خاندانش درود بفرست و ایمان مرا به کاملترین درجات ایمان و یقین مرا به برترین مراتب یقین و نیّت مرا به نیکوترین نیت‌ها و عمل مرا به بهترین اعمال برسان.
- در بعضی روایات، عمل، جزیی از ایمان شمرده شده؛ به طوری که ایمان اگر قرین با عمل نباشد، اصلاً ایمان نیست.
الْإِیمَانُ إِقْرَارٌ وَ عَمَلٌ وَ الْإِسْلَامُ إِقْرَارٌ بِلَا عَمَلٍ.الکافی/ج2 ص24
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه‌السلام قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْإِیمَانِ فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ [وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ] وَ الْإِقْرَارُ بِمَا جَاءَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ مَا اسْتَقَرَّ فِی الْقُلُوبِ مِنَ التَّصْدِیقِ بِذَلِکَ قَالَ قُلْتُ الشَّهَادَةُ أَ لَیْسَتْ عَمَلًا قَالَ بَلَى قُلْتُ الْعَمَلُ مِنَ الْإِیمَانِ قَالَ نَعَمْ الْإِیمَانُ لَا یَکُونُ إِلَّا بِعَمَلٍ وَ الْعَمَلُ مِنْهُ وَ لَا یَثْبُتُ الْإِیمَانُ إِلَّا بِعَمَلٍ؛ محمد بن مسلم می‌گوید از امام صادق علیه‌السلام پرسیدم معنى ایمان چیست؟ حضرت فرمود: گواهى به یکتائى اللَّه [و گواهى به رسالت محمد صلی الله علیه و آله] و اعتراف به آنچه رسول اللَّه از جانب خدا ابلاغ کرده است، با اعتقادى که در قلب او مستقر باشد. من گفتم: همین اعتراف و گواهى مگر اثر عملى ایمان نیست؟
فرمود: چرا. من گفتم: عمل جزء ایمان است؟ فرمود: بله، ایمان بىعمل وجود خارجى ندارد. عمل، قسمتى از ایمان است. ایمان، فقط به وسیله عمل به اثبات مىرسد.الکافی/ج2/ ص38
- در روایت دیگری از امام صادق علیه‌السلام سؤال می‌شود که ایمان قول و عمل است یا قول بدون عمل که حضرت پاسخ می‌دهد: الْإِیمَانُ عَمَلٌ کُلُّهُ وَ الْقَوْلُ بَعْضُ ذَلِکَ الْعَمَلِ بِفَرْضٍ مِنَ اللَّهِ بَیَّنَ فِی کِتَابِهِ وَاضِحٍ نُورُهُ ثَابِتَةٍ حُجَّتُهُ یَشْهَدُ لَهُ بِهِ الْکِتَابُ وَ یَدْعُوهُ إِلَیْهِ؛ ایمان همهاش عمل است و اظهار زبانى جزئى از ایمان مىباشد که واجبی از خداوند بوده و آن را در کتاب خود بیان کرده است. نورش روشن و برهانش ثابت است، کتاب به آن ایمان گواهى مىدهد و او را به سوی عمل دعوت می‌کند.کافی/ج2/ص33
- در بعضی نقل‌ها ایمان از سه بخش تشکیل شده که یک بخش آن عمل با اعضای بدن است. الْإِیمَانُ مَعْرِفَةٌ بِالْقَلْبِ وَ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَان؛ ایمان، معرفت به قلب، اقرار با زبان و عمل کردن با جوارح است.نهج البلاغة/حکمت227
- در روایت دیگری امام علیه‌السلام وقتی فرق اسلام و ایمان را بیان می‌دارد، عمل را یکی از شاخصه‌های ایمان معرفی می‌کند: ...الْإِسْلَامُ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ التَّصْدِیقُ بِرَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله بِهِ حُقِنَتِ الدِّمَاءُ وَ عَلَیْهِ جَرَتِ الْمَنَاکِحُ وَ الْمَوَارِیثُ وَ عَلَى ظَاهِرِهِ جَمَاعَةُ النَّاسِ وَ الْإِیمَانُ الْهُدَى وَ مَا یَثْبُتُ فِی الْقُلُوبِ مِنْ صِفَةِ الْإِسْلَامِ وَ مَا ظَهَرَ مِنَ الْعَمَلِ بِهِ...؛ اسلام، شهادت دادن به وحدانیت خداوند و تصدیق رسالت نبی اکرم صلی الله علیه و آله است که به این وسیله خون‌ها حفظ می‌شود، ازدواج جاری می‌شود و قواعد ارث پیاده می‌گردد و جماعتی از مردم این‌گونه هستند. ایمان، هدایت و صفت اسلام است که در قلب ثبوت پیدا می‌کند و آن چیزی است که با عمل کردن به اسلام نمایان می‌شود.الکافی/ج2/ ص25
و الحمدلله رب العالمین
/999/703/ر
ارسال نظرات