سخنان مهم آیت الله جوادی آملی درباره لزوم توجه به مباحث کلامی و عقلی در حوزه های علمیه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت‌الله عبدالله جوادی آملی، مفسر برجسته قرآن کریم شب پنج شنبه در سومین اجلاسیه مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که در سالن اجتماعات مدرسه دارالشفاء برگزار شد، با تبریک میلاد نبی‌اکرم(ص) و امام جعفر صادق(ع)، به بیان جایگاه علم کلام پرداخت و گفت: علم کلام قدرت و رسالت حفظ موقعیت خود و بازگرداندن حقوق و سنت از دست رفته و غارت شده را به صاحبان اصلی خود دارد.

وی افزود: وقتی سقیفه غدیر را کنار زد این یک امر سیاسی بود، ولی عقلای قوم فهمیدند که عصمت امام را چه کنند، تنها مسأله غارت امامت در سقیفه نبود، آن روز سیاسیون این کار را کردند؛ ولی کم کم این مطلب بیان شد که آیا امامت امر الناس است یا امر الله؛ اگر الهی است پس شورا بودن را چه کار باید کرد.

مفسر برجسته قرآن کریم تصریح کرد: نخستین کسی که گفت امامت تنها حکومت و زمام داری عادی نیست، بلکه عهد الله و امر الله است فاطمه زهرا(س) بود، ایشان نگذاشتند که عهد الله به عهد الناس تبدیل شود، اکنون وقتی سخن می‌گویند امامت را در انتها بیان می‌کنند، آنها تنها به غدیر نتاختند بلکه به امامت، قرآن و کلام تاختند و کم کاری نکردند.

وی ادامه داد: در روایت آمده کسی که امام زمان خود را نشناسد به جاهلیت مرده است، تنها موضوع فدک نبود، فدک یک مالی بود، صدیقه کبری به خاطر یک تکیه باغ در مسجد سخنرانی نکردند؛ ایشان برای این‌که اسلام را به جاهلیت تبدیل کرده بودند، امر الله را به امر الناس تبدیل کرده بودند، کلام را غارت کرده‌ بودند، از کلام گرفته و به فقه داده بودند سخنرانی کردند.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی با بیان این‌که امامت یک مسأله کلامی است، بیان داشت: اگر صدها نفر همانند امینی و شهریار داشتیم وضع کلام این گونه نمی‌شد؛ اینها آمدند عصمت را انکار کردند، ولی دیدند که عدله عقلیه نسبت به این موضوع نیاز دارد، عصمت را وقتی انکار کردند مدت‌ها راحت بودند، ولی دیدند که اشارات عقلی می‌آید؛ از این‌رو آمدند و یک سقیفه دیگر تشکیل دادند، عقل را انکار کردند و کار را به دست نقل دادند.

وی تصریح کرد: اینها عقل را به زنجیر کشیدن و کار را به دست نقل دادند و ناقل جعل کردند؛ عقل شرقی و غربی ندارد، عقل وقتی در جای همانند سقیفه به غارت رفت، زنجیر شد و از غدیر در آوردند، تعزیه گردان نقل شد؛ در این صورت بود که هم نقل و هم ناقل جعل شد.

مفسر برجسته قرآن کریم بیان داشت: وقتی غدیر عقلانی به سقیفه نقلی تبدیل شود، هر روز نقل و ناقل جعل می‌شود، سقیفه عصمت را از صحنه بیرون کرد، عقل را کنار زد و موضوع امامت را یک موضوع فقهی قرار داد؛ وقتی دیدند با نقل نمی‌توانند همه موضوعات را پاسخ بدهند عصمت و عقل را پذیرفتند و گفتند که سخن یک امت درست است، یعنی امت را به جای امام قرار داده و بر آن عصمت بیان کردند.

وی افزود: اینها اجماع را بالا برده و در ردیف قرآن و سنت قرار دادند، بر همه ما واجب است که گوش اجماع را گرفته و پایین بیاوریم، دست عقل را گرفته و بالا ببریم، اجماع دلیل است نه منبع، نباید اجماع را در ردیف سنت و کتاب قرار داد؛ کلام؛ فقه و اصول را بیان می‌کند؛ جایگاه اهل‌بیت(ع) را بیان می‌کند.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: عقل را باید زیر نقل قرار داد؛ عقل در برابر نقل است، عقل سراج است نه صراط؛ نباید گفت که عقل همانند سنت و کتاب است، عقل تنها می‌فهمد و چراغ است، سراج را نمی‌توان در برابر صراط قرار داد؛ عقل چراغ است و چراغ تنها می‌فهمد، هیچ حکم شرعی از عقل ساخته نیست؛ علم کلام غارت شد نتوانست به فقه و اصول ما حیثیت بدهد.

وی ادامه داد: عقل در ردیف چراغ است، منابع حجت است و منبع نیز قرآن و سنت است؛ چیزی که صادرات و واردات را مراقبت می‌کند، کلام است و اجازه نمی‌دهد که اجماع در کنار سنت و کتاب قرار گیرد؛‌ امام رضا(ع) در کلام نقش بسیار اساسی داشتند و ایران مرده را زنده کردند.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی عنوان کرد: امام همانند ستاره‌ای است که دست احدی به آن نمی‌رسد، با برگزاری نشست و سقیفه مگر می‌شود امامت را شناخت؛ تنها کلام است که می‌تواند آبروی حوزه را حفظ کند، کلام است که می‌تواند حیثیت اصول را حفظ کند، بحث‌های کلامی نفس گیر است.

وی افزود: شما اساتید باید کتابهای در حد سطح علمی طلاب تألیف کنید، حوزه به سبب اهل‌بیت(ع) زنده است و خدا را شاکر باشیم که در کمال شکوه و عظمت، حوزه بالندگی خود را دارد و در این زمینه اساتید بسیار خوبی وجود دارند؛ اساتید برجسته فقه و اصول زیادی داریم و امیدواریم که اساتید برجسته کلام را نیز داشته باشیم.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی عنوان کرد: علم کلام این قدرت را دارد که خود را ثابت کند، عقل را از زندان در آورده و سر جای خودش بنشاند، اولین حرف عقل این است که امامت لازم است، دومین حرفش این است که امام باید معصوم باشد، سومین حرف آن این است که عصمت و امامت امر الله است و چهارمین حرفش این است که ثابت شده جز اهل‌بیت(ع) کسی معصوم نیست.

وی افزود: در این صورت است که اصول حیثیت خود را پیدا می‌کند؛ نقل بازار آشفته دارد و اگر عقل زندانی شود حادثه‌ای آن روز به نام سقیفه و امروز به نام داعش پیدا می‌شود، کلام خود؛ اصول، فقه، غدیر را زنده می‌کند./993/پ201/ج