مخالفت با هوای نفس راهکاری برای نجات انسان

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام حاج علی اکبری، رییس امور مساجد تهران شامگاه دوشنبه 19مرداد ماه در جلسه ای از سلسله جلسات شرح صحیفه سجادیه که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) برگزار شد، با اشاره به خطر تبعیت از هوای نفس گفت: شیطان همه امیدش این است که انسان‌های مؤمن را از طریق هواهای نفسانی زمین‌گیر کند، چون مؤمنان وقتی به گناه مبتلا می‌شوند، حالت پشیمانی در آنها ایجاد می‌شود و به استغفار رو می‌آورند و استغفار آنها، شیطان را هلاک می‌کندع از این رو شیطان از طریق گناه وارد نمی‌شود؛ بلکه از طریق هوا‌ها به آنها ورود می‌کند.

وی در ادامه افزود: مؤمنان چون احساس ندامتی ندارند، بنابراین استغفاری ندارند و آنجا شیطان به آنها مسلط می‌شود و هلاکشان می‌کند، این مطلب خیلی تکان‌دهنده است

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: طبع هواهای نفسانی این‌گونه است که اگر کسی به آنها مبتلا شد، دچار دو مخاطره می‌شود؛ خصوصاً اینکه نقطه‌ عزیمت هوا‌ها حوزه‌ی مباحات است و نه امور حرام. در واقع خواهش دل است. چرا این را خوردی؟! چون دلم می‌خواست! چرا با فلان کس معاشرت کردی؟ دلم می‌خواست! این معاشرت و این خوردن و آشامیدن حرام نیست؛ امّا به خواسته‌ی دل، پاسخ مثبت و لبیک گفته است. در اینجا دو مخاطره وجود دارد.

حجت الاسلام حاج علی اکبری با اشاره به اینکه هوای نفس انسان از پیمودن مقامات معنوی دور می سازد افزود: نخست اینکه انسان را زمین‌گیر می‌کند و از سیر مقامات باز می‌دارد. این اولین نکته است. یعنی با سلوک مسیر انسانیت و طی مراحل کمال منافات دارد. نفس با پاسخ‌های مثبتی که دریافت می‌کند، پروار و تغذیه می‌شود؛ در نتیجه سنگین می‌شود. به همین نسبت و هم‌زمان که او دارد تقویت و چاق می‌شود، عقل کاهش پیدا می‌کند، فضای فطرت انسان غبارآلود می‌شود و به این ترتیب سرمایه‌ی اصلی ما که عبارت است از عمر و وقت، بر باد می‌رود

وی با اشاره به خطر دوم هوای نفس افزود: خطر دومی که پیروی از هوای نفس در امور مباح و حلال بر سر انسان می‌آورد، این است که مسیر هواها و خواهش‌های نفسانی مسیر لغزنده‌ای است. لغزندگی اولش، تنوع‌طلبی است؛ یعنی به این خواسته که جواب دادید، خواسته‌ی بعدی هم بلافاصله پیشنهاد داده می‌شود.

رییس امور مساجد تهران با اشاره به اینکه تبعیت از هوای نفس انسان را به لغزندگی های خطرناک سوق می دهد افزود: نکته‌ی دوم و خطرناک‌تر اینکه این لغزندگی، انسان را به سمت دره‌ها می‌برد. اول عبارت بود از زمین‌گیر کردن و از دست دادن فرصت‌ها بدون سیر مقامات و تحصیل کرامات و پیشرفت در قرب الهی. اما مسئله‌ی دوم اینکه ما را به سمت دره‌های هولناک می‌برد! جاده، جاده‌ی لغزنده‌ای است که اگر انسان به کناره‌های آن نزدیک شود، سقوط خواهد کرد. یک وقت می‌بینید که مرتکب گناهان کبیره شده و ته دره است.

وی مخالفت با هوای نفس را راهکاری برای نجات انسان برشمرد و افزود: بهترین راهکار جهت مخالفت با هوای نفس، ذکر الموت است، ذکر گردنه‌ها و عواقبش! یاد مرگ در مهار و بازدارندگی نفس تأثیر بسیار عجیبی دارد و بهترین چیزی است که جلوی تنوع‌طلبی و افسارگسیختگی را می‌گیرد. لذا گفته‌اند انسان باید مرگش همیشه جلوی چشمش باشد. یاد مرگ در حفاظت و صیانت و بازدارندگی و لگام زدن به نفس اماره، تأثیر عجیبی دارد. ظاهراً در تمام نسخه‌ها ذکر مرگ هست و همه‌جا مفید و سودمند است.

این کارشناس مذهبی در پایان با اشاره به مرحله تقویت عقل در مهار نفس خاطرنشان کرد: عقل در پرتوی ذکر و فکر است که تقویت می‌شود. راهش این است که انسان دل بسپرد به آیات و بیّنات و عالم هم پر است از نشانه‌ها و تمام عالم پر از نشانه‌ است./817/پ203/ح