بنیاد پژوهش های اسلامی رضوی 31 ساله شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی در آبان ماه 1363 به همت والای آیت الله عباس واعظ طبسی، تولیت آستان قدس رضوی با همین عنوان تأسیس شد تا گروه های پژوهشی در حوزه های گوناگونی چون قرآن، سیره اهل بیت، به ویژه سنت و سیره امام رضا(ع) به استخراج مفاهیم دینی بپردازند.
هدف از تأسیس این بنیاد طبق اساس نامه، ایجاد مرکز پژوهشی در جوار حوزه علمیه خراسان و دانشگاه علوم اسلامی رضوی جهت گردهم آوردن دانش آموختگان و نخبگان فرهنگی است تا با هم اندیشی و پژوهشی پیرامون مسائل اساسی معارف اسلامی و سیره ائمه اطهار(ع) تولیدات و آثار مؤثری را به جامعه فرهنگی و عموم مردم ارائه کنند.
این مرکز پژوهشی دارای 130 پرسنل و 80 پژوهشگر است که در 18 گروه مشغول به فعالیت هستند، البته تعداد پژوهشگر تاکنون بیش از این بوده است و با بازنشسته شدن 25 نفر آنان در سال 1394 تعدادشان کاهش یافته است.
بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی در طول حیات 31 ساله خود با داشتن 18 گروه پژوهشی موفق به چاپ و انتشار 13 میلیون اثر شده است.
از ابتدای سال تا کنون 139 عنوان کتاب در 142 جلد به شمارگان 163 هزار و 100 عدد چاپ و منتشر کرده است که 249 عنوان در 505 جلد به سیره امام رضا (ع) که این بنیاد به نام عالم آل محمد(ص) است، اختصاص دارد.
104 عنوان از کتاب های بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی موفق به دریافت 137 مقام برگزیده و برتر و لوح تقدیر و جایزه شده است که کسب رتبه در دوازدهمین دوره انتخاب کتاب سال خراسان در ضوی، نهمین فراخوان آثار پژوهشی حوزه علمیه و هشتمین جشنواره کتاب سال رضوی از جمله موفقیت هایش در سال 1394 به شمار می رود.
جذب پژوهشگران افتخاری
مدیرعامل بنیاد پزوهش های اسلامی استان قدس رضوی در این باره اظهار کرد: پژوهش ها در این مرکز منحصر به نیروهای تمام وقت بنیاد نیست بلکه به صورت مدل های دیگر نیز پژوهش هایی صورت می گیرد؛ نیروهای تمام وقت که گزینش شده نخبگان دانشگاه و حوزه علمیه اند، به صورت استخدامی فعالیت دارند، گروه دوم گروه های آموزشی و پژوهشی است که به صورت مقطعی با بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی همکاری می کنند.
حجت الاسلام والمسلمین مهدی شریعتی تبار بیان کرد: برخی از پژوهش ها نیز از طریق برون سپاری صورت می گیرد و تحت مدیریت به پژوهشگران خارج از مرکز سپرده می شود.
وی افزود: جذب پژوهشگران افتخاری از برنامه های آتی بنیاد است که به عنوان خادم فرهنگی امام رضا(ع) اینجا مشغول می شوند.
ضرورت پژوهش های دینی
مدیرعامل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی مطرح کرد: پژوهش به معنای استخراج معارف و نشر آن به شیوه جذاب و گویا ضروری است که احیای نسخ خطی در کنار فعالیت های پژوهشی شایسته و بایسته است.
وی چهار دلیل عمده را تبیین کننده ضرورت این گونه پژوهش ها عنوان کرد و افزود: جامعیت معارف و منابع دینی با توجه به جامع بودن دین اسلام که تأمین کننده نیازهای بشر از ازل تا ابد است و جامع بودن کتاب قرآن کریم که نقشه راه و هدایت کننده انسان است.
حجت الاسلام شریعتی تبار بیان کرد: در آثار علمی پیشینیان پژوهش هایی موجود است اما با توجه به متنوع و متفاوت بودن نیاز های بشر امروز که در صدر اسلام از آن ها خبری نبوده است در زمینه های اقتصادی، صنعت و فناوری و مسائل پزشکی رشد روز افزونی داشته است ضروری است که از منابع جامع قرآن و اسلام نیازهای بشر از سوی فقها و دانشمندان متخصص استخراج و به طور مکتوب و قابل فهم عرضه شود.
مدیرعامل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی تشکیل حکومت اسلامی به برکت انقلاب که برای اولین بار در طول تاریخ غیبت صورت گرفته است، ضرورت دیگر این پژوهش ها دانست.
وی ابراز کرد: حکومت اسلامی نیازهای فرهنگی مقتضی خودش را می طلبد که فقه با ورود به عرصه سیاست، اقتصاد و مدیریت کشور می تواند خودش را نشان دهد و اندیشه های فقهی در مدیریت بر این ضرورت تأکید می کند.
حجت الاسلام شریعتی تبار تصریح کرد: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی علوم فلسفه، فقه، حقوق و کلام در مدیریت حکومت نقشی نداشتند اما امروز باید به خدمت حکومت اسلامی در بیایند و به صورت کاربردی در مسائل کشوری شورای نگبهان و قوه های دولتی مورد استفاده قرار گیرد.
مدیرعامل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی خاطرنشان کرد: با توجه به این که در بسیاری از این حوزه ها فعالیت هایی صورت گرفته است اما هنوز خلأهایی در روابط بین الملل، سیاست های داخلی و خارجی و ولایت فقیه که عامل پیروزی انقلاب و مشروعیت حکومت است، مشاهده می شود.
وی افزود: نیازهای امت اسلامی دلیل دیگر انجام این پژوهش ها است، با توجه به بیداری اسلامی که صورت گرفته، نیازهای فرهنگی جمعیت یک و نیم میلیاردی امت اسلام امروز باید از منابع دینی و قرآنی تأمین شود.
حجت الاسلام شریعتی تبار بیان کرد: این پژوهش ها نیازمند ترجمه به زبان های مختلف است تا بشریت بداند دین اسلام حرف های بسیاری برای گفتن دارد از طرفی نامه رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپایی و دعوت آنان به مطالعه اسلامی، تعیین رسالت پژوهش های حوزه های علمیه و دانشگاه است که باید تأمین کننده این مطالبه باشند.
وی ضرورت چهارم در خصوص پژوهش و استخراج مطالب اسلامی را تهاجم فرهنگی مطرح کرد و گفت: همان اندازه که اسلام توانسته جای خود را بین مردم جهان باز کند، به همان میزان استکبار جهانی به هراس افتاده است و با اسلام هراسی، اسلام ستیزی و تقویت جبهه های وهابیت و داعش که مولود استکبار و استعمار هستند، علیه فرهنگ اسلامی تلاش می کنند.
مدیرعامل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی بیان کرد: برای ایجاد تفرقه و جنگ مذاهب از اسلام چهره خشنی را نشان داده اند که بدترین جنایات و القای شبهات را دربرمی گیرد، دشمن تجربه کرده است که از طریق جنگ نظامی، تحریم و جنایات نمی تواند به فرهنگ اسلام آسیب بزند از این رو از حربه دیگری چون شبهه افکنی پیرامون امام زمان(ع)، ولایت فقیه، هنجار شکنی برای تزلزل بنیان های فکری استفاده می کند.
تغییر ساختار
وی گفت: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی موفقیت های بسیاری را در کارنامه خود دارد اما با حفظ رسالت و فعالیت های انجام شده نیازمند بازمهندسی است.
حجت الاسلام شریعتی تبار خاطرنشان کرد: رویکرد جدید بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی مسأله محور و منطبق بر نیازهای ملموس است، از این رو بنا شد تا سند چشم اندازی مشتمل بر اهداف، فرصت ها و برررسی نقاط ضعف و قوت برای بنیاد تدوین شود البته منحصر به این مرکز نیست و سایر مراکز پژوهشی نیز از این سند در راستای منویات تولیت آستان قدس رضوی باید بهره مند شود.
ورود به عرصه نشر الکترونیک
حجت الاسلام شریعتی تبار بیان کرد: نگاه جدید بنیاد با توجه به ایجاد و القای شبهات دینی از سوی دشمن، پژوهش های بنیادی و مرجعی است که پاسخگوی نیازهای فرهنگی جهان اسلام و جهان بشری باشد.
وی تصریح کرد: با حفظ اصالت و اساس پژوهش در رشته ها و عرصه های گوناگون به تولیدات فرهنگی به ویژه معارف ناب رضوی دست یابند البته با همکاری حوزه های علمیه و مراکز آموزشی این خلأ پژوهشی پر شود و پاسخگوی نیاز جامعه هدف باشد.
مدیرعامل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی خاطرنشان کرد: ورود به عرصه های دیجیتالی از دیگر رویکردهای بنیاد پژوهش های اسلامی است که برای تبدیل کتاب های موجود به نرم افزار و عرضه تولیدات در قالب لوح های دیجیتالی با مرکز کامپیوتری حوزه علمیه قم که تحت حمایت رهبر انقلاب در سال 1370 تأسیس شده، که تفاهم نامه ای امضا شده است.
حجت الاسلام شریعتی تبار عنوان کرد: یکی از مباحث اخیر جلسه هیأت مدیره بنیاد ایجاد واحد نشر الکترونیک بوده است که برای شروع می توان به دانش نامه سیدالشهدا اشاره کرد که اخیرا تولید و عرضه شده اما آنچنان که باید هنوز معرفی و تبلیغ نشده است.
وی گسترش جامعه هدف را از دیگر برنامه های بازمهندسی عنوان کرد و افزود: تحقیق و پژوهش های صورت گرفته تا کنون مورد استفاده حوزویان و علما بوده و برای سایر اقشار جامعه چون دانش آموزان کاربردی نداشته است.
جذب نیروی نخبه
مدیرعامل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی بیان کرد: جذب نیروهای نخبه و متخصص بیش از گذشته مطابق استانداردها با حقوق و مزایا از دیگر تغییرات ساختاری است که زمینه های آن فراهم شده است و از جمعی از فضلای حوزه های علمیه و دانشگاه ها دعوت به عمل آمده تا به صورت پاره وقت و طبق برنامه مدیریتی ضمن آموزش روش های تحقیق به طور عملی وارد فرآیند پژوهشی شوند.
وی افزود: از آن جا که این پژوهشگران زمانی را در این مرکز و برای انجام اهداف مورد نظر اختصاص می دهند، مزایا و حقوقی هم برای آنان نیز در نظر گرفته شده است.
ایجاد اتاق فکر
حجت الاسلام شریعتی تبار خبر داد: ایجاد یک اتاق فکر برای حضور شخصیت های صاحب نظر در قرآن، کلام، فقه و حدیث پیش بینی شده است تا تعدادی از نخبگان کشور گردهم آیند و برای سیاست های کلان برنامه ریزی کنند.
وی افزود: شورای پژوهشی این مرکز بنا است با تغییر و تحولات جدید فعال تر عمل کند و برای هر یک از گروه های پژوهشی یک سند چشم انداز و نقشه راهی تعریف شود.
مدیرعامل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی ادامه داد: همچنین از متکلمان فلاسفه دعوت شده است تا با بحث های چالشی به سمت رفع نیازهای جامعه پیش برویم و نتایج تحقیقات فلسفه محض نباشد و به صورت فرمول هایی کاربردی در عرضه زندگی بیاید زیرا این امر بایسته یک مرکز پژوهشی فعال و زنده است.
حجت الاسلام شریعتی تبار تأکید کرد: معرفی صحیح تولیدات و آثار فاخر به جامعه هدف ضروری است که از جمله آن می توان به کتاب «المعجم فی فقه لغة القرآن و سرّ بلاغت» اشاره کرد که در نمایشگاه های مختلف عرضه شده و مورد استقبال نیز قرار گرفته است.
وی ابراز کرد: این اثر فاخر که دارای 60 جلد است و تا کنون 29 جلد آن تحت نظر آیت الله واعظی خراسانی به چاپ رسیده است، برای معاونت های فرهنگی برخی دانشگاه های خارج از کشور و نمایشگاه های برون مزری ارسال شده است که از جمله آن می توان به نمایشگاه اخیری که کربلای معلی برپا شد اشاره کرد.
مدیرعامل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی خبر داد: ایجاد پژوهشکده ای در قم طبق جلسات صورت گرفته با حوزه علمیه قم از دیگر اقدامات آتی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی به شمار می رود.
آسیب شناسی پژوهش ها
حجت الاسلام شریعتی تبار با بیان این که پژوهش های صورت گرفته نیازمند آسیب شناسی است، اظهار کرد: وظایف حوزه علمیه پاسداری از مرزهای فرهنگی است؛ مراکزی چون بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی و سایر مراکز پژوهشی باید با تعامل و برقراری رقابتی سازنده و مثبت خلأهای موجود را پر کنند و نیاز های روز را مرتفع سازند.
وی با اشاره به این که همفکری و تعامل ضرورت مراکز پژوهشی است، عنوان کرد: از جمله آسیب و تهدیدهای مراکز پژوهشی موازی کاری بوده است، طرح هایی در این مرکز عملیاتی شده و حدود 50 درصد کار پیش رفته است اما متوجه شدیم که از طریق مراکز دیگری به طور کامل انجام شده است و کار بنیاد در همان مرحله متوقف شده است.
مدیرعامل بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی تأکید کرد: تولیدات مراکز پژوهشی منحصر به کتاب نباشد، هرچند کتاب جایگاه خاص خود را دارد و بسیار با اهمیت است و بزرگترین معجزه دین اسلام کتاب قرآن است که کلمه ابتدایی آن «اِقرأ» به معنای خواندن بوده است و از طرفی پزرگترین پژوهشگران علوم اسلامی، ادب، ریاضی و طب چون خواجه نصیرالدین طوسی، زکریای رازی، ابوعلی سینا و ابوریحان بیرونی در دامن تمدن اسلامی رشدیافته اند که مشابه آن وجود خارج مرزی حتی آمریکا هم نداشته است.
وی تصریح کرد: با توجه به عصر دیجیتال و سرعت، نباید از تولید و نشر الکترونیکی و نرم افزاری غافل شد از این رو به فرهنگسازی دیجیتالی که در گذشته به هر دلیلی کمتر مورد توجه قرار گرفته باید اهتمام بیشتری ورزید.
حجت الاسلام شریعتی تبار ادامه داد: مباحث پژوهشی تا کنون به صورت تئوری بوده و باید به صورت کاربردی در آید./1308/