سادگی و آراستگی از ویژگی‌های حضرت زهرا بود/ صدیقه طاهره زندگی خود را با پایین‌ترین فرد جامعه می‌سنجیدند
خانم پارسایی، مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد در گفت و گو با خبرنگارخبرگزاری رسا در مشهد، به جایگاه و اهمیت دنیا و آخرت از منظر حضرت زهرا(س) پرداخت.
وی در پاسخ به این پرسش که جهان بینی و تلقّیات حضرت زهرا (س) از دنیا، ثروت، خوشبختی و مرگ، چگونه بود؟ ابراز کرد: تلقّی و برداشت بانو از دنیا، این بود که دنیا را یک سرای عاریتی و کشتزاری برای یافتن و برداشتن محصول باید دوست داشت نه اینکه در آن غرق و مستهلک شد. دنیا یک وسیله است نه هدف، دنیا صحنه‌ی عمل و میدان تلاش و مبارزه است و مسلمانان مأمور به وظیفه هستند.
حضرت زهرا(س) هرگز خود را اسیر مال و ثروت نکردند
پارسایی گفت: پس باید از دنیا به عنوان وسیله، برای رسیدن به هدف استفاده کرد، نه اینکه دنیا، خود هدف بشود و تلقّی حضرت از مال و ثروت این است که نمی‌خواهند در سایه آن ارزش و اعتبار کسب کنند؛ از این رو صدیقه طاهره(س) هرگز خود را اسیر مال و ثروت نکردند، در حالی که این امکان برای آن حضرت وجود داشت، چون یگانه دختر پیامبر بودند.
وی به ساده زیستی حضرت زهرا(س) اشاره کرد و گفت: روزی پیامبر اسلام وارد منزل فاطمه(س) شد. دخترش را دید که روی زمین نشسته با یک دست فرزندش را در آغوش گرفته و شیر می دهد و با دست دیگر با آسیاب دستی گندم ها را آرد می کند.
پارسایی افزود: اشک در چشمان رسول خدا(ص) حلقه زد و فرمود: «یا بِنتاهُ تَعجلی مِرارة الدّنیا بِحَلاوةِ الاخرةِ؛ دخترم! تلخی ها و مشکلات دنیا را به یاد شیرینی و سعادت بهشت برخود گوارا ساز». حضرت فاطمه(س) در جواب پدر فرمود: «یا رسولَ الله الحَمدُلله عَلی نَعمائِه وَ الشّکر لِلّه عَلی آلائِه؛ ای رسول خدا! حمد و شکر و سپاس سزاوار خداست، در برابر نعمتهای بیکران او.»
حضرت زهرا(س)، خوشبختی را کسب رضایت خدا می دانند
وی گفت: حضرت زهرا(س) در همه حال شکر گذار خداوند بودند و این سخن ایشان این نکته را می رساند که اگر انسان به یاد قیامت باشد، رغبت او به دنیا کم می شود.
مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد افزود: دختر نبی مکرم اسلام(ص) دریافتی از سعادت و خوشبختی همانند دیگران نداشتند و خوشبختی را در فراهم بودن امکانات مادی نمی‌دانستند. خوشبختی را در زندگی لوکس و تجمّل گرایی نمی‌دانستند؛ چرا که این مسائل نمی تواند دردی را از انسان درمان کند. بلکه ایشان خوشبختی را در لحظات و حالاتی می‌دانند که در مسیر رضای خدا باشد، در دنیا راه را گم نکرده و تلاش در مسیر انحرافی ندارد.
صدیقه طاهره(س) زندگی خود را با پایین ترین فرد جامعه می سنجیدند
وی با خاطر نشان کردن این که زهد و ساده زیستی، نشانه برتری افراد است، ابراز کرد: حضرت زهرا(س) خود را با پایین ترین فرد جامعه می سنجند و در پوشش و خوراک در سطح ایشان می شوند.
پارسایی اظهار کرد: روزی سلمان فارسی فاطمه را با چادری ساده و پروصله از لیف خرما می بیند که به دیدار پدر می رفت. تعجب می کند و گریه کنان می گوید: «غم و اندوه بر ما باد! دختران پادشاهان ایران و روم بر تخت های طلا می نشینند و پارچه های زربفت و حریر به تن می کنند و این دختر محمد (ص) است که چادری ساده با دوازده وصله بر سر دارد.».
وی افزود: وقتی فاطمه به خدمت پدر می رسد، شگفتی سلمان را مطرح می کند. و می فرمایند: «یا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ سَلْمَانَ تَعَجَّبَ مِنْ لِبَاسِی فَوَ الَّذِی بَعَثَکَ بِالْحَقِّ مَا لِی وَ لِعَلِیٍّ مُنْذُ خَمْسِ سِنِینَ إِلَّا مَسَکُ کَبْشٍ نَعْلِفُ عَلَیْهَا بِالنَّهَارِ بَعِیرَنَا فَإِذَا کَانَ اللَّیْلُ افْتَرَشْنَاهُ وَ إِنَّ مِرْفَقَتَنَا لَمِنْ أَدَمٍ لِیفٌ؛ ای رسول خدا! سلمان از سادگی لباس من تعجب می کند. سوگند به خدایی که تو را مبعوث فرمود، مدت پنج سال است که فرش خانه ما پوست گوسفندی است که روزها شترمان بر روی آن علف می خورد و شبها روی آن می خوابیم، و بالش ما پوستی است پر شده از لیف خرما» . آنگاه رسول خدا به سلمان فرمودند: «همانا دخترم در زمره سبقت گیرندگان به سوی خداست.»
مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد با اشاره به این که چون حضرت زهرا(س) الگو هستند در همه مسائل دقت می کردند، گفت: با مطالعه در سیره ائمه معصومین(ع) متوجه می شویم که ارزش و جایگاه افراد به تجملات و تشریفات نیست؛ بلکه ارزش انسان به داشتن تقوا است.
حضرت زهرا(س) مرگ را نابودی و عدم نمی دانند
وی ابراز کرد: ایشان مرگ را نابودی و عدم ندانسته بلکه اوّل حیات و حقیقت زندگی می‌دانند و به محض بشارت مرگ از طرف پدر که فرمودند: «دخترم تو اولین کسی هستی که به من ملحق می‌شوی.» بانو ناراحت نشدند و اظهار خوشحال می کنند و در واقع خبر مرگ برای ایشان مسرّت بخش است و ایشان تبسّم می‌کنند.
پارسایی افزود: این سؤال در ذهن بسیاری از افراد است که تا چه اندازه باید از نعمت های دنیا استفاده کرد که در جواب باید گفت، درباره مسایلى که مربوط به ارتباط انسان با نعمت‌هاى دنیا است، بحث‌هاى گوناگونى انجام مى‌گیرد که در بسیارى از موارد جنبه افراط و تفریط به خود مى‌گیرد و ما باید مراقب باشیم که جنبه اعتدال را رعایت کنیم.
مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد ابراز کرد: کسانى چنین مى‌پندارند که نعمت‌هاى دنیا پلید و زشت هستند و استفاده‌کنندگان از آنها اهل عذاب و جهنم هستند؛ در صورتی که این یک نوع برداشت غلط در فهم آیات و روایات است.
نعمت های خداوند، طیبات و زینت هستند
پارسایی گفت: قرآن کریم، نعمت‌هاى دنیا را «طیبات» مى‌نامد و مى‌فرماید: «أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّباتُ؛ براى شما هرچه پاکیزه است حلال شده»، در جاى دیگرى نیز مى‌فرماید: «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ؛ بگو اى پیامبر چه کسى زینت‌هاى خدا را که براى بندگان آفریده حرام کرده و از صَرف رزق حلال و پاکیزه منع کرده است؟.»
وی با اشاره به این که قرآن کریم در بسیارى از آیات خود از زینت‌ها به عنوان نعمت‌هاى خدا یاد مى‌کند، ابراز کرد: قرآن کریم، حتى آسمان و ستارگان را به عنوان زینتى براى مردم ذکر مى‌کند و مى‌فرماید: «وَ لَقَدْ جَعَلْنا فِی السَّماءِ بُرُوجاً وَ زَیَّنّاها لِلنّاظِرِینَ؛ ما در آسمان کاخ‌هاى بلند برافراشتیم و بر چشم تماشاگران عالم، آن کاخ‌ها را به زینت و زیور بیاراستیم.».؛ یعنى یکى از فواید خلقت آسمان‌ها این است که مردم از تماشاى آن لذت مى‌برند.
پارسایی افزود: در اینکه باید از نعمتهای خدادادی استفاده کرد هیچ شکى نیست و باید این نکته را متذکر شد که در بعضى موارد حتى زینت کردن در خود قرآن امر شده است: «خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِد؛ وقتى به عبادتگاه مى‌روید خودتان را زینت کنید.»؛ بنابراین از منظر قرآن کریم تمام نعمت‌هاى خدادادى «طیبات» و «زینت» هستند و هیچ‌گاه مورد انکار و مذمت قرار نگرفته‌اند.
مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد ابراز کرد: در روایات بسیارى هم مسواک زدن، لباس تمیز پوشیدن، عطر زدن و شانه کردن موها و محاسن هنگام رفتن به مسجد تأکید شده است. به هر حال استفاده از زینت‌ها مورد امر قرآن و مطلوب اسلام است.
اهمیت دادن به آراستگی ظاهری مورد تآکید اسلام است
پارسایی با بیان این که در روایات اهل بیت(ع) به آراستگی ظاهر تاکید شده و ائمه معصومین(ع)، مردم را به آن ترغیب کردند، گفت: از آنجا که دین مقدس اسلام بر اساس فطرت الهی بنا شده است برای آراستگی که هر انسانی مطابق با فطرت خویش خواهان آن است، ارزش بسیاری قائل شده و به پیروانش دستور می‌دهد که خود را همواره پاکیزه و آراسته نگاه دارند و به ویژه در برخورد با دیگران، در این امر دقت بیشتری داشته باشند.
وی افزود: همچنین بهره‌گیری از زینت های الهی در سیره پیامبر خدا(ص) آمده است که هرگاه ایشان قصد خروج از خانه یا پذیرفتن کسی را داشتند، موی سر خود را شانه می‌زدند، ظاهر خود را مرتب می‌کردند و برای آنکه تصویر خود را ببیند، در ظرف آبی می‌نگریستند. وقتی سبب این کار را می‌پرسیدند، می‌فرمودند: «اِنَّ اللّه‌َ تَعالی یُحِبُّ مِنْ عَبْدِهِ إِذا خَرَجَ إِلی إخْوانِهِ أَنْ یَتَهَیّاَ لَهُمْ وَ یَتَجَمَّلَ؛ خداوند متعال دوست دارد که بنده‌اش چون به سوی برادران خود بیرون می‌رود خود را برای آنها منظم کند و خود را بیاراید و زیبا سازد.»
آراستگی ظاهر در نظر حضرت زهرا(س) ارزشمند بوده است
پارسایی با بیان این که در سیره حضرت زهرا(س) نیز مشاهده می کنیم که آراستگی در نظر بانو ارزشمند بوده است، ابراز کرد: «ام سلمه می گوید: وقتی که می خواستند حضرت فاطمه(س) را به خانه علی ببرند، به فاطمه(س) گفتم: آیا عطر و بوی خوشی دارید؟ فرمود: آری، شیشه ای از عطر مخصوص ذخیره کرده ام. فاطمه(س) شیشه عطری آورد و مقداری از آن را در کف دستم ریخت. آنچنان بوی خوشی داشت که هرگز مثل آن نبوئیده بودم. گفتم: این بوی خوش را از کجا تهیه کرده ای؟»
وی گفت: «حضرت فاطمه(س) فرمود: هر وقت دحیه کلبی به حضور پدرم می آمد، پدرم به من می فرمود: ای فاطمه! فرشی برای عمویت بیاور. فرشی می آوردم و او بر آن می نشست. وقتی بر می خاست از درون لباسش چیزی بر زمین می ریخت. پدرم به من می فرمود: جمع کن، این عنبر است که از بال و پر جبرئیل ریخته است. برخی نوشته اند: هرگاه پیامبر(ص) در خواب قیلوله عرق می کرد، حضرت فاطمه(س) عرق او را می گرفت و در شیشه ای جمع می کرد. این عرق بوی خوشی از آن متصاعد می شد.»
پارسایی افزود: در تعالیم پیشوایان اسلام نیز در خصوص آراستگی ظاهر، توصیه‌های فراوانی مطرح شده که از جمله آن توصیه به پوشیدن لباس پاکیزه و آراسته، شانه‌زدن و مراقبت از موی سر و محاسن، تمیز نگه داشتن بدن و زدودن موهای زاید آن، کوتاه‌کردن ناخن و موی شارب و پرهیز از آنچه که موجب نفرت و کراهت دیگران می‌شود، از قبیل بوی بد دهان که ناشی از مسواک نزدن است.
مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد ابراز کرد: نتیجه آن که اسلام، روی اصل آراستگی ظاهر (همچون آراستگی باطن) تأکید کرده است. بنابراین باید توجه داشت که اگر مسلمانی با وضع آشفته و ظاهری زشت و پریشان در جامعه ظاهر شود، به خصوص اگر از نظر شغلی، وابستگی به حکومت اسلامی داشته باشد، وجود او یکی از وسایل تبلیغ علیه اسلام خواهد بود.
حضرت زهرا(س) در عین سادگی، آراسته و پاکیزه بودند
وی افزود: حضرت صدیقه طاهره(س) نیز که تربیت شده مکتب نبوت هستند و به فرهنگ و اخلاق اسلامی آشنایی کامل داشتند، به رعایت اصل آراستگی در زندگی خانوادگی آگاهی کامل داشتند و به آراستگی و نظافت بسیار اهمیت می دادند و نکته قابل توجه این است که ایشان در عین سادگی، آراسته و پاکیزه بودند.
پارسایی در پاسخ به این پرسش که بر طبق موازین اسلام، چگونه بین دنیا و آخرت جمع می شود؟ گفت: دنیا در اصل و ذات خود مذموم و ناپسند نیست، بلکه ناپسندی دنیا به دلبستگی انسان و نحوه استفاده‌اش از آن مربوط می‌شود.
وی ابراز کرد: اگر انسان دنیا را به خاطر دنیا و دست یابی به لذتهای آن بخواهد و اموال و املاک، جاه و مقام، قدرت و مکنت در نظرش هدف شود و تا حد پرستش به دنیا علاقه و دلتنگی پیدا کند و از آخرت و مرگ و قیامت وحشت داشته باشد، چنین دنیایی مورد مذمّت شدید است.
نکوهیده بودن دنیا بستگی به چگونگی رویکرد و عملکرد انسان دارد
مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد ابراز کرد: اما اگر دنیا را بدان سبب بخواهد که از ثروت و اموال آن، حاجت نیازمندان را برطرف سازد و یا با جاه و مقام آن، حقی را به صاحبش برساند و در آن اعمال خداپسند انجام دهد، چنین دنیایی نه تنها مذموم نیست، بلکه مورد ستایش نیز قرار گرفته است. بنابراین نکوهیده یا پسندیده بودن دنیا، بستگی به چگونگی رویکرد و عملکرد انسان به دنیا دارد.
وی اظهار کرد: دنیا و آخرت دو قلمرو کاملا جدا و بدون ارتباط نیستند؛ به گونه‌ای که بتوان برای هرکدام برنامه جداگانه طرح ریزی کرد. رسیدن به سعادت اخروی بسته به بهره‌‌مندی از بینش درست، برخورداری از اخلاق مناسب و گزینش رفتار شایسته در دنیا می‌باشد؛ زیرا دنیا و آخرت دوروی یک سکه اند؛ بین آنها رابطه تکوینی برقرار است و آخرت مرحله دیگر از یک حقیقت به هم پیوسته است.
پارسایی ابراز کرد: از این رو، اگرچه هدف نهایی و مقصد اصلی دین، تأمین سعادت اخروی و هدایت انسان به سوی کمال حقیقی درسایه قرب الاهی می‌باشد؛ اما رسیدن به این هدف بدون توجه به نوع رفتار و اندیشه انسان در دنیا ممکن نیست، علاوه بر این، اصلاح دنیا هدف میانی دین است.
مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد با اشاره به این که دین مداری یا دین گریزی در به سامان شدن یا نا به سامانی وضعیت دنیای انسان، نقش بی بدیل وانکار ناپذیر دارد، افزود: و این نکته را باید متذکر شد که رفتارهای ما علاوه بر پیامدهای متعارف که مشهود عموم است، تأثیر نامرئی برحوادث و جریان‌های نیک وبد جهان دارد که خداوند از آن آگاه است./1309/301/ب1