بررسی اطلاعات و مفاهیم سیاسی قرآن/ طراحی کلان پروژه «موسوعه روایات سیاسی»

حجت الاسلام والمسلمین سید سجاد ایزدهی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به آخرین فعالیت های صورت گرفته در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم فرهنگ اسلامی ابتدا به آثار در دست چاپ این پژوهشگاه اشاره کرد و اظهار داشت: مورد نخست «گزیده متون فقه سیاسی» است که توسط آقای علی خالقی انجام شده و در آستانه انتشار قرار دارد و همچنین کتاب «روایات سیاسی غررالحکم» که نوشته اینجانب هست نیز برای انتشار آماده است.

آثار در دست چاپ پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی

عضو پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: «فقه امنیت در اسلام» اثر حجت الاسلام والمسلمین نجف لک زایی، رییس پژوهشگاه و «اندیشه سیاسی شیخ محمدحسین کاشف الغطاء» اثر آقای سید جواد میرخلیلی از دیگر آثار در دست چاپ پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی است.

وی با بیان این که بیشتر آثار پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی در حال پژوهش است، ابراز داشت: «روش‌شناسی تفسیر قرآن کریم» و «اطلاعات و مفاهیم سیاسی قرآن» از سوی حجت الاسلام والمسلمین عبدالله نظرزاده، در حال تحقیق و نگارش است. دو تحقیق «حقوق بشر و فقه سیاسی» و «فقه سیاسی و سازمان های بین المللی» از سوی حجت الاسلام والمسلمین روح‌الله شریعتی، در حال نگارش و تحقیق است. و تحقیقاتی چون «فقه سیاسی و جهانی شدن» و «گستره موضوعی فقه سیاسی» از سوی حجت الاسلام والمسلمین علی‌اصغر نصرتی از جمله آثار در حال تحقیق و پژوهش این پژوهشکده است.

حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی ادامه داد: «اندیشه سیاسی علامه فضل‌الله» و «اندیشه سیاسی شمس الدین» از سوی جناب آقای دکتر مجید مرادی و «مفهوم قدرت در فقه سیاسی شیعه» و «دفتر مطالعات فقه سیاسی» از سوی آقای محمود فلاح و «چیستی فقه نظام سیاسی» از سوی اینجانب، و «حقوق سیاسی مردم از منظر قرآن و اهل بیت (ع)، از سوی جناب حجة الاسلام محمود شفیعی در حال تحقیق و پژوهش است.

بررسی اندیشه سیاسی شیخ جعفر کاشف الغطاء

وی با اشاره به آثار دیگر در حال پژوهش این پژوهشکده از کتاب «اندیشه سیاسی شیخ انصاری» نام برد و اظهار داشت: این اثر از سوی آقای عباس حیدری بهنویه در حال تحقیق است. و همچنین «درسنامه نظریه ولایت فقیه» اثر آقای غلامحسین مقیمی، و «روایات سیاسی کافی» از سوی حجت الاسلام والمسلمین ابوالفضل سلطلان محمدی و «اندیشه سیاسی شیخ جعفر کاشف الغطاء» اثر آقای محمد عارف فصیحی در حال پژوهش و تحقیق هستند.

پژوهشگر پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: کتابی با عنوان «الزامات بازآفرینی فقه سیاسی» اثر دیگری است که حجت الاسلام والمسلمین علی اصغر نصرتی مشعول تحقیق بررسی بر روی آن هستند؛ و حجة الاسلام و المسلمین منصور میراحمدی (رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی) در حال تدوین کتاب «فقه سیاسی و مسأله خشونت» هستند.

وی عنوان کرد: جناب حجة الاسلام سعید ضیائی فر، و آقایان مسعود معینی پور و محمد عارف فصیحی نیز به ترتیب در حال تحقیق بر روی عناوین «مبانی کلامی فقه سیاسی امامیه»، «بررسی نظریه دولت از منظر امام و رهبری» و «ولایت فقیه و کارآمدی نظام اسلامی» هستند و اینجانب نیز در حال تکمیل و نگارش «درسنامه ولایت فقیه» هستم که برای طلاب سطح چهار در نظر گرفته شده است.
کلان پروژه های پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی

حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی مدیر گروه فقه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی، در بخش دیگری از این گفت‌گو به کلان پروژه های پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی اشاره کرد و ابراز داشت: یکی از این کلان پروژه ها «فقه روابط بین الملل و سیاست خارجی» است که توسط حجت الاسلام والمسلمین روح الله شریعتی در حال پژوهش است.

وی با اشاره به هدف و ضرورت این کلان پروژه ابراز کرد: هویت جمعی یکی از خصیصه‌های انفکاک‌ ناپذیر بشر است و برای بشر امروزی ضرورت دارد که با تعامل و هم‌فکری جهانی، زندگی خویش را در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، حقوقی و غیره سامان داده به علاوه هم‌نوعان را در عرصه‌های مختلف یاری رساند؛ بر این اساس ایجاد روابط بین دولت‌ها و ملت‌ها امری ضروری و غیرقابل انکار است همچنان که ایجاد رابطه بین دولت اسلامی و دول دیگر چنین است.

مدیر گروه فقه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: کلان پروژه دوم «فلسفه فقه سیاسی» است که توسط حجت الاسلام والمسلمین علی اصغر نصرتی به ثمر خواهد رسید . این کلان پروژه اهدافی از جمله شناسایی سیر تطورات علمی فقه سیاسی، تنظیم هویت دانش فقه سیاسی،  دستیابی به نظام هویت بخش به فقه سیاسی و بازسازی فلسفه فقه سیاسی و شناسایی گروههای تئوریک فقه سیاسی و تلاش علمی برای گشودن آنها مدنظر خواهد بود.

پژوهش مفهوم شناسی فقه سیاسی

وی به کلان پروژه سوم با عنوان «مفهوم شناسی فقه سیاسی» اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: مسؤول اجرای این کلان پروژه آقای منصور میراحمدی (ریاست پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی) است؛ فقه سیاسی به مثابه دانش سیاسی عملی در حوزه تمدن اسلامی از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است و بازسازی این دانش در دوران معاصر و کارآمد سازی بیشتر آن در راستای پاسخ گویی به پرسش های مرتبط این دوران، نیاز مند شناسایی ظرفیت های مفهومی آن است.

حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی افزود: «مفهوم شناسی فقه سیاسی» به منظور شناسایی مفاهیم اصلی و فرعی و مطالعه سیر تحول آنها در طول تاریخ فقه سیاسی و در نهایت ارائه تحلیلی جامع از وضعیت مفهومی دانش سیاسی طراحی و ارائه می شود.

وی با اشاره به كلان پروژه «سياست در قرآن» گفت: اين كلان پروژه به مديريت حجت الاسلام والمسلمین عبدالله نظرزاده در گروه فقه سياسي پژوهشكده علوم و انديشه سياسي پيگيري مي شود.

حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی در بيان هدف و ضرورت اين كلان پروژه، گفت: قرآن كريم به عنوان كتاب آسماني و آخرين وحي و معجزه الهي، نقشه زندگي انسان از تولد تا قيامت است، علي‌رغم وزن سنگين و تاثير عمده مسايل سياسي اجتماعي در زندگي انسان امروز، تامل و تدبّر در عرصه‌هاي سياسي اجتماعي قران و آيات سياسي كمتر مورد توجه دانشمندان و مفسران قرار گرفته و از اين جهت قران كريم در ترسيم يك جامعه، حگومت و انسان قراني يا به تعبير ديگر يك نظام و تمدن قراني، مهجور مانده است.

رويكرد سياسي و حكومتي به آيات الهي

وی ادامه داد: از چالش هاي اساسي در برداشت و تفسير قرآن كريم، رويكرد سياسي و حكومتي به آيات الهي است كه در دو سر نفي و اثبات كامل قرار دارد، برخي انديشمندان معتقدند قرآن كريم كتاب نقشه زندگاني بشر از گهواره تا قيامت است و از هيچ امري براي سعادت دنيوي و اخروي انسان فرو گذار نكرده است و مهمترين عرصه زندگاني انسان يعني سياست و اجتماع، بيشترين دستورات و احكام را در اين كتاب آسماني به خود اختصاص داده است.

پژوهشگر پژوهشکده علوم سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به آخرین کلان پروژه این پژوهشکده عنوان کرد: کلان پروژه «موسوعه روایات سیاسی» به مدیریت آقای ابوالفضل سلطان محمدی در گروه فقه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پیگیری و مطالعه می شود.

وی در پایان با اشاره به اهداف پی گیری این کلان پروژه ابراز داشت: اگرچه تاکنون مباحث مختلفی درباره مقصود از جاودانگی، کمال و جامعیت اسلام و چگونگی پاسخ¬گویی آن بر نیازها و پرسش¬های جدید صورت گرفته، می‌توان از زاویه‌ای دیگر نیز زمینه چنین بحثی را گشود؛ بازکاوی متون دینی می‌تواند ابعاد مهم و متعددی از بحث مذکور را نمایان سازد که در کلان‌پروژه حاضر، متون روایی مورد توجه قرار خواهد گرفت./1330/ت301/س
 

خبرنگار: داود جعفری