حالات نیت و عمل نسبت به یکدیگر

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، آیت الله سید ابوالحسن مهدوی در جلسه اخلاق عصر امروز که در مرکز هلال احمر اصفهان برگزار شد، گفت: حصول عصمت در گرو حمایتهای الهی است.

وی در ابتدا با مروری بر مبحث جلسات قبلی که راجع به راه های رسیدن به عصمت بود، افزود: اساساً نیت انسان مقدم بر عمل او است و در هنگام ورود انسان به مرحله اقدام، برای نیات خیر سه حالت به وجود می آید و برای نیات شر نیز سه حالت به وجود می آید.

آیت الله مهدوی توضیح داد: مرحله اقدام برای به فعلیت رساندن نیات یا سبب حصول نیت می شود، یا با مواجه شدن با موانع مختلف عمل مخالف نیت حاصل می شود و یا اصلاً به فعلیت نمی رسد.

نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه بهترین حالت زمانی ایجاد می شود که نیت انسان و محصول نیت وی خیر باشد، اظهار کرد: اعمالی که تحت عنوان ثواب از آنها یاد می شود، اعمالی هستند که نیت و عمل در آنها به صورت توأمان خیر است.

امام جمعه موقت اصفهان حالت دوم تناسب نیت و عمل را با بیان یک مثال تشریح کرد: اگر فردی نیت انجام خیری را داشته باشد ولی با مانعی برخورد کند و آن نیت خیرش منجر به عمل شر شود، در این زمان دچار خطا شده است، فرض کنید کسی بخواهد از فردی دستگیری کند ولی به واسطه این دستگیری به او ضرر برساند که در این حالت دچار خطا شده است.

نماینده ولی فقیه در هلال احمر اصفهان به حالت سوم تناسب نیت و عمل اشاره کرد و ابراز داشت: انسانی که نیت انجام خیری را داشته باشد ولی ناخواسته با مانعی روبرو شود و نتواند نیت خیرش را به فعلیت برساند، ضرر نکرده است و در حدّ خودش ثواب می برد، مثلاً اگر کسی قصد کمک کردن به فقیری را داشته باشد ولی آن فقیر مکان حضور قبلی اش را ترک کرده باشد، به سبب نیت خیری که داشته است، ثواب می برد.

استاد اخلاق حوزه علمیه توضیح داد: بر اساس روایتی از امام معصوم(ع) اگر کسی نیت انجام خیری را در جوانی داشته باشد ولی به سن پیری برسد و انجام آن کار از محدوده توانش خارج باشد، ثواب آن کار را برایش محفوظ است.

وی در ادامه حالات تناسبی نیات شر و محصول نیات شر را بررسی کرد و گفت: اگر کسی نیت انجام فعل شری را داشته باشد و موفق شود نیت شرش را به فعلیت برساند، دچار معصیت شده است و برایش گناه می نویسند.

آیت الله مهدوی ابراز کرد: در مورد کسی که نیت انجام شری را داشته باشد ولی در زمان به فعلیت رساندن نیت شر، عمل خیر از او صادر شود، گفته می شود که با وجود سوء فاعلی، حُسن فعلی از او سر زده است، حصول چنین مقصودی نباید سبب شود در چینش معادله راجع به شخصی که سوء فاعلی داشته است، مرتکب اشتباه شویم.

نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری افزود: دشمنان شرور جمهوری اسلامی ایران همیشه قصد ضربه زدن به کشور را داشته اند ولی گاهاً به سبب حماقتی که از خود نشان داده اند، نیت شرشان به فعل خیر منجر شده است، البته همانطور که گفتم این حماقت نباید موجبات اعتماد به دشمن را فراهم کند.

امام جمعه موقت اصفهان با بیان معنای واژه تجرّی، تشریح کرد: انسانی که قصد انجام شری را دارد ولی با مانع برخورد می کند و موفق به انجام عمل شر نمی شود، به انجام گناه تجری ورزیده است و علمای علم اخلاق نظیر شیخ اعظم انصاری می گوید این شخص گناهکار است، اگر چنین شخصی در هنگام به فعلیت رساندن نیت شر، از انجام کار شر منصرف شود، مورد عفو و بخشش الهی واقع می شود و گناهی مرتکب نشده است.

نماینده ولی فقیه در هلال احمر اصفهان با بیان تفاوت میان عصمت و عدالت ابراز کرد: لازمه حصول عدالت برای شخص، عدم ارتکاب گناه به صورت عمدی است ولی لازمه حصول عصمت برای شخص، عدم ارتکاب خطا به صورت سهوی است، پس خطا کردن مضر عدالت نیست ولی به طور حتم به عصمت شخص ضربه می زند.

استاد اخلاق حوزه علمیه با بیان اینکه حمایت الهی لازمه حصول عصمت است، اظهار کرد: اگر اهل بیت(ع) معصوم هستند به سبب حمایتهای خداوند از ایشان است، البته حمایتی که علتش رفتار خودِ اهل بیت(ع) است.

وی در پایان با بیان روایتی از امام باقر(ع) که می فرمایند، وقتی شخص نیت خیر دارد خداوند او را از خطا معصوم می کند، تشریح کرد: یکی از معانی توکل بر خداوند نیز همین مسأله است که انسان متوکل با اراده خیری که دارد می تواند امیدوار به حمایت الهی داشته باشد./201/867/ب1