عدالت، هویت و مشارکت؛ مسیر تحقق انسجام اجتماعی

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام محمد ملک‌زاده، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، با موضوع سیاست‌ها و نهادهای مؤثر در انسجام اجتماعی در نشست هم اندیشی تخصصی انسجام اجتماعی؛ مؤلفه ها، ضرورت و چالش ها که امروز 26 ابان ماه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، بر اهمیت انسجام اجتماعی و اتحاد ملی تأکید کرد و گفت: انسجام اجتماعی یکی از بنیادی‌ترین نیازهای هر جامعه است که می‌تواند هویت، پیشرفت و امنیت پایدار کشور را تضمین کند و بدون آن هیچ توسعه‌ای به ثمر نخواهد نشست.

 

وی افزود: در جامعه اسلامی ایران، انسجام اجتماعی مبتنی بر پایبندی به ایمان و اعتقادات مشترک شکل می‌گیرد و اقشار مختلف جامعه گرچه ممکن است دیدگاه‌های متفاوتی داشته باشند، اما حول یک هدف واحد و ارزش‌های مشترک وحدت و انسجام خود را شکل می‌دهند.

 

حجت‌الاسلام ملک‌زاده با اشاره به نقش سیاست‌ها و نهادها در تحقق انسجام اجتماعی اظهار داشت: برای ایجاد و حفظ انسجام، لازم است سیاست‌های کلان و نهادهای اجرایی مشخص شوند. سیاست‌های کلان شامل مواردی است که زمینه ترویج عدالت، اعتماد و همبستگی اجتماعی را فراهم می‌کند و نهادها مسئول اجرای این سیاست‌ها هستند.

 

وی در تبیین اصول کلیدی انسجام اجتماعی به آیات قرآن کریم اشاره کرد و گفت: در آموزه‌های دینی سه مولفه مهم برای انسجام قابل استخراج است؛ اول، مرکز ثقل وحدت که حبل‌الله است، دوم، مشارکت جمعی در مسیر انسجام، و سوم پرهیز از نزاع، واگرایی و تفرقه. حرکت جامعه به سمت اعتصام به ریسمان الهی، راهکار تحقق انسجام اجتماعی است.

 

حجت‌الاسلام ملک‌زاده تأکید کرد: اجرای سیاست‌هایی که عدالت و توزیع عادلانه فرصت‌ها را در جامعه تقویت می‌کنند، اعتماد و همبستگی اجتماعی را افزایش داده و مسیر انسجام را هموار می‌کنند. بدون تحقق عدالت اجتماعی، انسجام واقعی در جامعه شکل نخواهد گرفت.

 

 

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بر نقش سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی در تقویت انسجام تاکید کرد و گفت: بی‌عدالتی یکی از مهم‌ترین عوامل گسست اجتماعی است و در جامعه اسلامی که بر عدالت تأکید شده، تحقق عدالت اقتصادی و اجتماعی از اهمیت بالایی برخوردار است.

 

وی افزود: سیاست‌های فرهنگی هویت‌ساز می‌توانند هویت ایرانی-اسلامی جامعه را تقویت کنند و در مقابل ترویج فرهنگ بیگانه و سبک زندگی وارداتی، انسجام اجتماعی را حفظ کنند.

 

حجت‌الاسلام ملک‌زاده به سیاست‌های مشارکت‌افزا اشاره کرد و گفت: ایجاد زمینه مشارکت جمعی مردم در امور اجتماعی و استفاده از ظرفیت شوراها، سازمان‌های مردم‌نهاد و تشکل‌های انقلابی، احساس تعلق و اعتماد به جامعه را افزایش می‌دهد و مسیر انسجام اجتماعی را هموار می‌کند. در این زمینه، دولت نقش کلیدی در فراهم کردن فرصت‌های مشارکت دارد.

 

وی همچنین به اهمیت سیاست‌های ناظر بر رسانه‌ها و ارتباطات اشاره کرد و اظهار داشت: در بحران‌ها و شرایط ویژه، انتشار روایت واحد و شفاف اهمیت ویژه‌ای دارد. در مواردی که رسانه‌ها به درستی عمل نکرده‌اند، فضای رسانه‌ای بیگانه زمینه گسترش تفرقه و کاهش انسجام را فراهم کرده است.

 

حجت‌الاسلام ملک‌زاده در ادامه به نهادهای کلیدی در تحقق انسجام اجتماعی پرداخت و گفت: نهاد ولایت فقیه و رهبری، مهم‌ترین نهاد در جمهوری اسلامی ایران است که نقش تجلی واقعی حبل‌الله و تضمین انسجام اجتماعی را دارد. حتی در جنگ دوازده‌روزه اخیر، حتی مخالفان نظام نیز حول این نهاد احساس امنیت و ضرورت جمع شدن برای حفظ نظام را داشتند.

 

وی افزود: نظام آموزشی و فرهنگی نیز از دیگر نهادهای کلیدی است که اجرای سیاست‌ها و ترویج ارزش‌ها و هویت مشترک جامعه را بر عهده دارد و در تقویت انسجام اجتماعی نقش مؤثر ایفا می‌کند.

 

 

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به نهادهای اثرگذار در تحقق انسجام اجتماعی، گفت: مدرسه، دانشگاه و نهادهای رسانه‌ای می‌توانند اساس مشترکات فکری و اخلاقی جامعه را شکل دهند و نقش مؤثری در حفظ اتحاد اجتماعی دارند. تجربه فتنه‌های گذشته نشان داده است که ضعف در این نهادها و آموزش‌های ناصحیح می‌تواند زمینه تحریک و کاهش انسجام در جامعه را فراهم کند.

 

وی به نقش حوزه‌های علمیه و روحانیت اشاره کرد و افزود: در طول تاریخ اسلام، روحانیت همواره پشتوانه مردم بوده و ضامن پیوند دین و اتحاد اجتماعی به شمار می‌رود.

 

حجت‌الاسلام ملک‌زاده نهادهای سیاست‌گذار و اجرایی را از دیگر ستون‌های مهم انسجام اجتماعی برشمرد و گفت: دولت، مجلس و قوه قضاییه می‌توانند با برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های هدفمند، انسجام اجتماعی را تقویت کنند.

 

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی همچنین نقش نهادهای مردم‌نهاد و جهادی را برجسته دانست و اظهار داشت: بسیج، مساجد، هیئات و گروه‌های جهادی و خدمت‌رسان در بحران‌ها و بلایای طبیعی، حضور مؤثر داشته و می‌توانند نقش مهمی در ایجاد اتحاد و انسجام ملی ایفا کنند.

 

حجت‌الاسلام ملک‌زاده در پایان با اشاره به چالش‌های موجود در مسیر انسجام اجتماعی، گفت: گسست نسلی، ضعف در انتقال میراث انقلاب و دین به جوانان، شکاف طبقاتی و ادراکی که رسانه‌های معارض بر آن دامن می‌زنند، و تناقض میان گفتار و عمل مسئولان، از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده انسجام اجتماعی هستند.