ويروس قطری در ائتلاف رياض
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از جوان آنلاین، رويارويي بين عربستان و قطر كه از چند روز قبل بعد از اظهارات منتسب به امير قطر شروع شده، تمامي ندارد. امير قطر ديروز در فضاي تنش با سعودي‌ها، با رئيس‌جمهور ايران تماس تلفني گرفت و با فاصله‌اي هشت روزه، انتخاب مجدد او را تبريك گفت؛ شادباشي كه تقابل با سعودي‌ها تعبير شده است. گفته مي‌شود تنش قطري – سعودي آنقدر شدت گرفته كه دو كشور مرزهاي زميني را به روي يكديگر بسته‌اند. اين تنش اختلافات خفته عربستان با برخي كشورهاي ديگر را هم آشكار كرد؛ اختلافاتي كه احتمالاً طي روزهاي آينده، ابعاد جديدي از آنها منتشر مي‌شود.
شيخ تميم بن‌حمد‌آل‌ثاني امير قطر ديروز در اوج تنش‌هاي كشورش با عربستان، با حسن روحاني رئيس‌جمهور ايران تلفني تماس گرفت و انتخاب مجدد او را به عنوان رئيس‌جمهور تبريك گفت. شيخ تميم روابط قطر با جمهوري اسلامي ايران را «ديرينه، تاريخي و مستحكم» خوانده و گفته كه قطر خواهان تقويت بيش از پيش اين روابط با ايران است: «به دستگاه‌هاي دولتي قطر دستور داده‌ام تلاش‌هاي خود را براي گسترش روابط دو كشور افزايش دهند.» روزنامه «الخليج» امارات نوشته كه امير قطر با تأكيد بر تقويت روابط با ايران، اعراب را تحريك مي‌كند: «اين موضع قطر تأكيدي بر سياست‌هاي اين كشور براي دست كشيدن از برادران خود در كشورهاي عربي و پناه بردن به آغوش ايران بدون توجه به مواضع جمعي كشورهاي حاشيه خليج‌فارس و كشورهاي عربي در خصوص مداخله ايران در منطقه است». حمد فراج، كارشناس و فعال سياسي عربستاني پا را از اين هم فراتر گذاشته و گفته كه «روي آوردن قطري‌ها به ايران به معناي آغاز مرحله جديدي از روابط دو كشور است و قطر با اين تبريك در محور ايران قرار گرفت.» او معتقد است: «قطر در مقابل عربستان كه مي‌خواهد با امريكا روابط استراتژيك داشته باشد، مي‌خواهد با ايران روابط استراتژيك ايجاد كند.»
تنش‌هاي بين دو كشور در حال طي كردن روندي صعودي است. شمار زيادي از كاربران توئيتر كه تعداد آنها به 50 هزار نفر مي‌رسد، خبر مي‌دهند كه ديروز مرز بين دو كشور بسته شده است. تاكنون هيچ كدام از منابع رسمي دو كشور اين گزارش‌ها را تأييد نكرده‌اند. روز شنبه «عبدالباري عطوان» نويسنده مشهور عرب در تحليلي در روزنامه فرامنطقه‌اي رأي اليوم، با اشاره به وقايع تاريخي از جمله «جنگ الخفوس» ميان عربستان و قطر در سال 1992 و دخالت نظامي ائتلاف تحت رهبري عربستان متشكل از امارات، بحرين و مصر براي سرنگوني حمد بن خليفه امير سابق قطر در فوريه سال 1996 نوشته بود كه اين تحولات باعث مي‌شود رويارويي نظامي (بين دو كشور) را بعيد ندانيم.
اعلام برائت از قطر
فعالان شبكه‌هاي اجتماعي تصاوير بيانيه‌اي را از قول خانواده منتشر كردند كه در آن تأكيد شده برخلاف ادعاي مقام‌هاي قطري، نسل حاكمان قطر به خانواده «محمد بن عبدالوهاب» معروف به «آل‌الشيخ» برنمي‌گردد. در اين بيانيه كه شماري از اعضاي برجسته و معروف خاندان آل‌شيخ از جمله شيخ عبدالعزيز آل‌الشيخ مفتي كل عربستان، عبدالله آل‌الشيخ رئيس مجلس مشورتي، صالح آل‌الشيخ وزير امور اسلامي و 200 نفر ديگر آن را امضا كرده‌اند، آمده است: «يكي از كشورهاي حاشيه خليج [فارس]، يك مسجد به اسم شيخ محمد بن عبدالوهاب بنا كرده و مدعي است وي جدش است، اين در حالي است كه امامان جماعت و خطيبان اين مسجد از شيوه شيخ محمد عبدالوهاب تبعيت نمي‌كنند.» امضاكنندگان اين بيانيه گفته‌اند: «محمد ابن عبدالوهاب تنها چهار پسر داشته كه نسل وي تا به امروز نيز ادامه دارد. اما اينكه برخي در داخل يا خارج از عربستان مي‌گويند، ريشه خاندان امير قطر، به يكي از پسران غير از اين چهار پسر محمد بن عبدالوهاب باز مي‌گردد صحت ندارد و يك ادعاي باطل است.»
احساس قدرت عربستان و امارات
تنش قطر با عربستان به فاصله كوتاهي بعد از سفر خاورميانه‌اي دونالد ترامپ رئيس‌جمهور امريكا، باعث شده برخي اختلافات عربستان با كشورهاي منطقه كه تا كنون پنهان مانده بود، علني شود. رسانه‌هاي پاكستاني ديروز نوشتند، ژنرال «راحيل شريف» فرمانده سابق ارتش پاكستان كه همين چند هفته قبل با قبول فرماندهي ائتلاف نظامي عربستان، در رياض مستقر شده بود، به دنبال راهي براي استعفا و بازگشت به كشورش مي‌گردد. به نوشته ديلي اوصاف چاپ پاكستان، راحيل شريف از نفوذ بيش از حد امريكا بر عربستان ناراضي است و تصور مي‌كند اين ائتلاف نظامي نمي‌تواند در مسيري كه به وي گفته شده حركت كند. اين روزنامه نوشته كه رياض سعي دارد نقش راحيل شريف را به عنوان فرمانده ارتش كشورهاي اسلامي محدود و وي را مطيع خود سازد؛ موضوعي كه ژنرال پاكستاني نمي‌تواند آن را قبول كند. در سوي ديگر جهان عرب، روابط لبنان با عربستان نيز طي روزهاي اخير، بعد از بيانيه رياض تنش آلود شده است.
پس از صدور بيانيه‌هاي ضدايراني نشست رياض، «جبران باسيل» وزير خارجه لبنان اعلام كرد: ما از محتواي بيانيه پاياني رياض اطلاع نداشتيم و اين بيانيه ما را غافلگير كرد، زيرا قرار نبود در اين نشست بيانيه‌اي [با اين محتوا] صادر شود. رسانه‌هاي سعودي طي روزهاي اخير خط خبري توهين به «ميشل عون» و «جبران باسيل» را دنبال مي‌كنند و سايت جنبش ميهني آزاد لبنان نيز در عربستان مسدود شد. برخي كارشناسان امور جهان عرب مي‌گويند كه تنش بين عربستان و قطر نقطه آغاز علني شدن شكاف‌ها در جهان عرب است كه مي‌تواند ابعاد جديدي از اين شكاف‌ها را علني كند.
كريستوفر ديويدسون از دانشگاه دورهام معتقد است، تحولات اخير جهان عرب منعكس‌كننده «شكاف‌هاي جديد ميان دو جبهه متعارض در خليج‌فارس است. اين شكاف درباره چشم‌انداز منطقه، بسيار عميق باقي مانده است.» كريستين اولريچسن از دانشگاه رايس نيز به خبرگزاري فرانسه گفته كه احياي شكاف‌هاي سال 2014 ميان قطر و همسايگانش «بستگي به اين خواهد داشت كه اين مسائل حالت تصاعدي به خود بگيرند يا اينكه آرام آرام كمتر شوند.» او مي‌گويد: «ممكن است دليل اين تنش‌ها اين باشد كه سعودي‌ها و اماراتي‌ها احساس مي‌كنند بازسازي روابط آنها (با امريكا) در دوره رياست جمهوري ترامپ، آنها را قوي‌تر كرده و در امور منطقه‌اي مشي تند‌تري در پيش گرفته‌اند.» فواض گرگس استاد مطالعات خاورميانه در مدرسه اقتصادي لندن معتقد است: «دونالد ترامپ اكنون نگاه عربستان سعودي را به عنوان سنگرگاه استراتژيك جهان عرب و اسلام در خاروميانه پذيرفته است. آنچه شما الان در حال ديدن آن هستيد، اين است كه ائتلاف تحت رهبري عربستان احساس قدرت مي‌كند. آنها در وضع تهاجمي هستند. اين يك دوره جديد است. همه بايد صف بكشند و به اين ائتلاف بپيوندند.» به گفته او، اين وضع منطقه را دچار تنش مي‌كند: «همه طرف‌ها منتظر راند بعدي هستند.»
***
ترامپ: صدها ميليارد دلار شغل از خاورميانه آوردم
دونالد ترامپ درخصوص قراردادهاي تسليحاتي اخير امريكا و عربستان در توئيتي نوشته است: «ما صدها ميليارد دلار از خاورميانه به ايالات متحده بازمي‌گردانيم كه به معني شغل، شغل و شغل است.»/۹۶۹//۱۰۲/خ