علامه امینی؛ معمار مدینه غدیر

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، نوشتن از شخصیت عالمی که عمر خود را وقف اسلام کرده و معمار مدینه غدیر و روایتگر عظیم ترین رویداد بشری است بسیار سخت می باشد و جوهر قلم یارای نگارش فضایل بی کران این اسطوره بندگی و معرفت و احیاگر میراث عظیم شیعه را ندارد.

علامه امینی (ره) عالمی بی بدیل و جهادگری عظیم بود که عرصه علم را میدان جهاد خود ساخته بود و در این راه هستی خود نهاد تا تراث عظیم علمی شیعه زینت یابد و درخت تناور غدیر با خط زرین عشق به ولایت نگاشته شود.

ولادت و زندگی

سپیده فجر یکی از آغازین روزهای سال 1320هجری قمری بود که گلی در بوستان علم و معرفت تبریز شکفته شد و ستاره ای درخشان در آسمان پر نور علم شیعه طلوع کرد و پدرش او را «عبدالحسین» نام نهاد تا راه عشق و شهادت و ایثار در پیش گیرد و با تأسی از پنجمین ستاره از چهارده نور درخشان عصمت، گام در راه اعتلای دین و مکتب تشیع بردارد.

علم و تقوا جزء جدایی ناپذیر خانواده او بود و شیخ احمد امینی تبریزی پدر علامه امینی از علمای متقی شهر تبریز بود که در علم و زهد و تقوا شهره خاص و عام بود و از این پدر متقی فرزندی به دنیا آمد که مایه فخر و مباهات شیعه شد.

هوش سرشار و عشق وافر به معارف اهل بیت(ع) از ابتدا در این کودک عاشق دین موج می زد و روح پرسشگر و اخلاص درون به او اجازه نمی داد تا به سان دیگر همسالان خود به بازی و سرگرمی های کودکانه مشغول شود و کودکی و نوجوانی را در راه آموختن معارف دین و آیات قرآن و احادیث اهل بیت(ع) گذراند و همچون شاگردی گوش به فرمان، در پای درس پدر زانوی علم آموزی می زد و جوانه های معرفت در وجودش شکوفا می شد.

سال های زندگی اش در خانه 16 بود که جلای وطن کرد و برای کسب علم و معرفت راهی نجف شد و در پای درس بزرگان و اعاظم حوزه علمیه نجف زانوی تلمذ زد.

آیت الله سید محمدبن محمدباقر الحسینی فیروزآبادی، آیت الله سید ابوتراب بن ابوالقاسم خوانساری، آیت الله میرزا علی بن عبدالحسین ایروانی و آیت الله میرزا ابوالحسن بن عبدالحسین مشکینی تنها چند تن از بزرگانی بودند که عبدالحسین که دیگر سن جوانی را می گذراند، از محضرشان خوشه چینی کرده و پله های علم و معرفت را یک به یک پیموده بود.

16 سال زندگی در نجف از او عارفی واصل و عالمی عامل ساخته بود و او که سی و دومین سال از بهار زندگانی اش را می گذراند، به دیار پدری بازگشت و تدریس و تحقیق علوم دین را ادامه داد و در همین اثنا بود که کتاب نفیس تفسیر فاتحة الکتاب توسط او به نگارش درآمد.

شیرینی زندگی در شهر نجف و مجاورت با مرقد پاک امیرمؤمنان(ع) او را واداشت که باردیگر عزم سفر کند و نجف را مأمن علم و معرفت و زندگانی خود سازد.

اینبار نیز با عشق و علاقه وافری که به تحقیق و علم آموزی از محضر بزرگان داشت؛ در پای درس اساتیدی همچون آیت الله سید ابوالحسن موسوی اصفهانی، آیت الله شیخ علی اصغر ملکی تبریزی، آیت الله شیخ محمد محسن (آقا بزرگ) تهرانی بهره ای فراوان برد و پایه های علمی خود را قویم ساخت و در بین سالکان طریق علم و معرفت مشهور شد.

اکنون بیشتر عمر علامه امینی به تحقیق و مطالعه اختصاص یافت و این عالم بی نظیر از منابع علمی اسلامی توشه دانش بر می گرفت و در تفسیر، حدیث، تاریخ و رجال از علمای زبانزد عصر خود شد.

ستاره علم علامه امینی طلوع می کند

علامه‌ى امیـنى  غیر از الغدیـر تألیفات ارزشمنـد دیگـرى داردکه کامل الزیارات، سیرتنا و سنتنا، سیـره نبینا، اعلام الانام فـى معرفة الملک، شهداى راه فضیلت، تفسیـر سـوره حمـد، ثمرات الاسفار، رساله در علـم درایه، رساله در نیت، ریاض الانـس، راه و روش ما راه و روش پیامبر ماست از این جمله آثار می باشند.

ابتکار این عالم و مجاهد نستوه طریق علم در اثر گرانبهای«شهداءالفضیله» علما را به تحسین وا داشت و این سالک طریق معرفت، در سفرهای طاقت فرسا و با مطالعه منابع گوناگون توانست از كتاب‌هاى قديمى كه در معرض نابودى و فراموشى بود گزارشاتى درباره علماى گذشته و قريب العهد فراهم آورده و به جاودانگى رساند.

رنج سفر به بلاد گوناگون به جان خرید و کتابخانه های ایران و عراق را گشت تا بتواند از لابلای صفحات کتاب های خطی کمیاب، راه و رسم مردانی که در راه حق شهیید شده اند را زنده کند و یادشان را بر صفحات کتابها جاودانه سازد و پس از مجاهدت فراوان در این طریق صعب، توانست اثر گرانبهای«شهداء الفضیله» را به رشته تحریر درآورد؛ اثری که  با جمع آوری مواضع صد و سى تن از علماى دين و پيروان اهل البیت(ع) از قرن چهارم تا چهاردهم موجب شد تا امت اسلامى همچنان سرفراز و استوار در مقابل فتنه‌هاى دشمنان ايستادگى نمايد.

دانشمندان و علمای دین زبان تحسین گشودند و تقریظ هایی بر این اثر بی بدیل نگاشتند؛ بزرگانی همچون: بزرگ مرجع شيعه آية الله سيدابوالحسن اصفهانى، آية الله العظمى حاج آقا حسين طباطبايى قمى ، آية الله شيخ محمدحسين غروى اصفهانى و علامه محقق شيخ آقا بزرگ تهرانى.

شیخ محمّد خلیل الزین العاملی در مقدمه ای که به کتاب شهیدان راه فضیلت نگاشته اند. در معرفی کتاب و توصیف ویژگی های مرحوم علاّمه امینی عبارات بسیار رسایی دارند که از جمله می نویسند: «امّا غیرت علاّمه امینی و عشقی که به هم سلکانش می ورزید او را واداشته تا پی دانشمندانی را بگیرد که برای دفاع از فضیلت و راستی و در میدان نبرد اعتقادی و فکری به خون کشیده شده اند... علاّمه امینی پرچمدار علم، مظهر راستی، مرد تبلیغات اسلامی و نابغه خاندانی بزرگ و مشهور است... کتاب بی همتایش، شرح حال بزرگ ترین دانشمندان و نویسندگان شیعه را در بر گرفته است. آن دانشمندان که افکار عمومی را زیر بال تربیت داشته اند و سرنوشت میلیون ها انسان را در پهنه جهان اسلام به دست علمایی که شرح حالشان در این جا آمده پیشوایان مذهب شیعه اند و نمایندگان عقیده و رأی تشیع و تعیین کنندگان سرنوشت این واحد بزرگ اجتماعی و حاملان اخبار و عقاید خاندان پیامبر (ص)؛ همانان که با جهاد و مقاومتشان علوم و معارف شکوفا شد و خورشید دانش و دین بر مدار وجودشان می گردد».

مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی درباره کتاب شهیدان راه فضیلت می نویسند: به این گلزار دل فروز نظر کردم و هرچه دیدم گل و لاله بود و بید و نارونی که از نسیم سحری به وجد آمده باشد؛ گلزاری که باغبان خوش سلیقه و دل سوخته ای چون امینی برپا کرده است. عطری بر آن پاشیده که بوی مشک را از یاد می برد و خوشه های گوهرین پرورده که گردن و سینه و گوش را می آراید. خاطره مجد و شکوه دیرینه را به یاد آورده و افتخارات اجدادی را فرا دیده نهاده است... بر استاد گران مایه هنرمندی هزارآفرین که مظهر راستین دین است و جمال آیین و مردی پریقین به خاطر شاهکاری که برای امتش پدید آورده و جهدی که نموده و هنری که به خرج داده است. پروردگار آمرزنده از طرف شهیدان نیک بخت چنان پاداشی در بازپسین زندگی دهدش که وی آنان را بدین کار داده است.

الغدیر و بنای مدینه غدیر

کتاب های فراوانی که به دست توانمند و با علم سرشار این فقیه، فیلسوف، مفسر، محدث و متکلم زبر دست شیعه نگارش شده است، یادآور و تداعی کننده تراث علمی عظیم شیعه است؛ اما شاه بیت این تألیفات کتابی است که مایه مباهات شیعه است و بنای مدینه غدیر را می نهد.

«الغدیر» این یگانه منبع بی بدیل، مدینه فاضله اسلامی را در پیش روی جهان اسلام بار دیگر مجسم کرد و داستان سال دهم هجری و سرزمین  وحی و غدیر خم در ذهن تاریخ باردیگر تکرار شد و اما این بار بر از دورن کتاب ها و نسخ گوناگون خطی و قدیمی درآمده و در مجموعه ای نفیس گردآوری شد تا منبعی باشد برای کسانی که به دنبال آرمان شهر اسلامی هستند؛ آن مدینه فاضله ای که پیامبر(ص) ترسیم نمود تا سرنوشت جامعه نبوی بعد از نبی(ص) بر اساس آن رقم بخورد.

چهل سال رنج و مشقت و سفرهای طاقت فرسا و جانکاه به سرزمین های مختلف برای گردآوری 20جلد کتابی که منبع علمی شیعه شد، خود نشان از عظمت این جهاد علمی دارد.

این مجاهد نستوه طریق علم معصومین(ع) هیچ گاه از جهاد علمی خود خسته نگشت و با قامتی استوار بلاد به بلاد و قریه به قریه به دنبال منابع تدوین این اثر عظیم می گشت؛ در سرزمینهـا و شهرها، کعبه آمالـش کتابخانه هاى عمومى و شخصى بـود ایـن سفـرهای پـر بـار عمـوما به مطالعه و استنتاج و تهیه مأخذ و ملاقات با استادان مى گذشت.

حیدرآباد، دکن، علیگره، لکنهو، کانپور و جلالی در هند، رامپور، فوعه، معره و قاهره در مصر، حلب، نبل و دمشق در سوریه، شهرهایی هستند که هنوز جای پای این مجاهد نستوه را در خاطره خود به یاد دارند و این عالم بی بدیل، آن چنان عشقی در وجودش شعله می کشید که ساعتها مطالعه در مخزن کتابهای خطی و دست یافتن به گوهرهای گرانبهای سخنان نبوی را همچون لحظه ای کوتاه می شمرد و هیچ گاه در این راه احساس خستگی و فسردگی نکرد.

در عراق روزانه 20 ساعت به مطالعه مشغول بود تا یادگار عظیم روایات غدیر را از لابلای صفحات قطور خاک خورده تاریخ بیرون آورد و همین مجاهدت سبب شد تا از میان چهار هزار نسخه‌ى خطـى مـوجـود در آن کتابخانه، مأخذ دلخـواه خـود را بیابـد و این عشق بود که او را استوار نگاه داشته بود و خستگی در وجودش رخنه نکرده و او را از پای نمی انداخت.

علامه امینی، این مجاهد عرصه علم در این باره می گوید:« من برای نوشتن الغدیر، ده هزار کتاب را از بای بسم الله تا تای تمت خوانده‌ام و به صد هزار کتاب مراجعه مکرر داشتم»

آری! این تراث عظیم شیعه حاصل مجاهدت های عالمان است که عمر خود را وقف کسب علم و جمع آوری میراث عظیم اسلام و مکتب تشیع کرده اند و امروز ما بر سر سفره علم و مجاهدت این بزرگان نشسته ایم.

از سفر به بلاد اسلامی که فارغ گشت، به ایران بازگشت و کتابخانه های مهم ایران که شامل کتابخانه آستان قدس رضوی، مجلس شورای ملی، مدرسه سپهسالار، ملك و كتابخانه ملی در تهران، كتابخانه آیت‌‌الله بروجردی در بروجرد و كتابخانه سردار كابلی در كرمانشاه بود را نیز یک به یک بررسی کرد و از میان نسخ خطی و چاپی این کتابخانه ها به دنبال دُرّ گرانبهای خود می گشت.

چاپ الغدیر و معرفی آرمان شهر اسلامی

سال 1364 هجری قمری برهه ای طلایی از تاریخ است که در آن چاپ کتاب گرانسنگ الغدیر در شهر ولایت؛ نجف اشرف آغاز می شود و 9 جلد از آن به زیور طبع آراسته می شود و زینت بخش کتابخانه های اسلامی می گردد.

با انتشار این کتاب است که سیل نامه ها و ستایش ها به پیشگاه این مجاهد نستوه روانه می شود و دانشمندان بزرگ اسلامی؛ علامه را مورد ستایش قرار می دهند و کار بزرگ و سترگش را تحسین می کنند.

آنچه در این میان بیشتر به چشم می آید، پذیرفتن واقعه غدیر است؛ چراکه این کار عظیم علمی بنای جدیدی در معرفی آرمانشهر اسلامی می نهد و غدیر محور حرکت اسلامی و بنیان حکومت دینی و اسلامی می شود.

شيخ محمد سعيد دحدوح از دانشمندان متتبع و امام جمعه و جماعت "اريحا" از نواحى حلب نامه‌اى اديبانه به مؤلف "الغدير" نگاشته و در آن اينگونه مى گويد:

«آقاى من، كتاب "الغدير" را دريافت كردم و آن را مورد مطالعه قرار دادم ... قبل از آن كه در امواج انبوه معانى آن وارد شوم نيروى فكر و انديشه‌ام در آن شناور گشت و شمه‌اى از آن را با ذائقه روحى خويش چشيدم. احساس نمودم كه اين همان يگانه سرچشمه و منبع آب گوارائى است كه هرگز دگرگون نشود. اين منبع جوشان معانى از آب باران صاف تر و گواراتر و از مُشك خوشبوتر است... .»

استاد محمدعبدالغنی، محقق معروف مصری می نویسد: دانشمند بزرگوار «امینی» از زلال محبّت امام علی (ع) و پیروان او سیراب گشته و این امر او را بر آن داشته که برای به دست آوردن وسیله قرب به پیشگاه خاندان بزرگ علوی، از بذل عزیزترین نیروهای روحی و جسمی خود دریغ ننماید واز فروغ دانش و بینش خود تا آن جا استفاده کرده که به ندای کیش و مذهب خود پاسخ دهد و وظیفه نهایی خود را ایفا نماید.

 آری آیین دوستی و دل دادگی چنین است و این چنین دوستی و فداکاری در خور ملامت نیست؛ زیرا باید اذعان کرد که این دانشمند بزرگوار و متتبع در عین این که محبّت سرشار و شیفتگی سراسر وجود او را فرا گرفته، از عصبیت و هواهای نفسانی دور است. او دانشمندی است که نتیجه علم و بینش خود را در راه دوستی بی پایان به علی (ع) و شیعیان او به کار برده و در عین حال عواطف نفسانی خود را تحت نظام برهان از سرکشی باز داشته و این چنین پایداری در وادی محبت است که در خور ملامت نیست.

دکتر محمّد غَلاّب، فیلسوف معروف مصری، در نامه ای به مرحوم علامه امینی می نویسد: «ما یقین داریم که جوانان امروز دنیای اسلام از این ثمره های خوشگوار بهره خواهند برد، به ویژه که بیشتر نوشته های این روزگار، سبک وزن و بی ارزش است و حرکت علمی و ادبی اکنون به صورت تجارت صرف درآمده است. کتاب حضرت شما در وقتی مناسب به دستم رسید؛ زیرا من هم اکنون سرگرم تحقیق و تألیف در بخش هایی چند از مسائل اسلامی هستم. از این رو برای من بسیار اهمیّت دارد که اصول اساسی و آرای درست شیعه اثناعشری، در برابرم، روشن و مستند قرار داشته باشد تا دیگربار، در برابر این فرقه جلیل (چونان فلان و فلان (دکتر طه حسین، احمد امین مصری) و دیگر نویسندگان تازه کار شتابزده، دچار لغزش نشویم.»

دکتر عبدالرحمان کیالی می نویسند: «دنیای امروز چه قدر احتیاج دارد که به عمق اختلاف در مسأله خلافت بعد از رسول خدا (ص) بهتر پی ببرد... و بداند که چرا مسلمانان دچار انحطاط شدند تا کارشان امروز به این وضع کشانده شده است و مسلمانان بدانند که چه باید بکنند تا میان آنها «وحدت کلمه» به وجود بیاید و با ایجاد جبهه واحدی دست به یک نهضت دینی، سیاسی، اقتصادی، ادبی، و علمی بزنند. آیا ممکن است گذشته را جبران کنند و عقب ماندگی ها را ترمیم نمایند؟... کتاب الغدیر با دربرداشتن سنت پیغمبر (ص) و تاریخ و علم و ادب و اخلاق و حقایق و اقوال، مسأله خلافت را کاملاً روشن کرده است. بنابراین بر هر مسلمانی لازم است که مطالب این کتاب را در صفحات دل خود ثبت کند و بداند که مورّخان در رساندن حقیقت چقدر کوتاهی کردند و از بیان حقیقت فاصله گرفتند. ما امید داریم در آینده در پرتو روشنایی الغدیر گام برداریم تا رشد و عزّت و قوّت اسلامی خود را باز یابیم.»

استاد عادل غضبان مدیر مجله الکتاب قاهره درباره الغدیر می نویسد: «مؤلّف الغدیر کتاب خویش را از بحث هایی دامنه دار درباره مسائل بسیاری از شریعت و تاریخ آکنده است؛ بحث هایی که نظرگاه شیعه را روشن می کند و بر اهل سنت واجب است آن را به درستی بشناسند. بنابراین باید به منابع و کتبی مراجعه کنند که تحریف نشده؛ زیرا همین شناخت درست نظرگاه های مختلف است که می تواند شکاف میان مسلمین را از میان بردارد تا ملت های مسلمان توانمند گردند و صف های آنان یکی شود».

آری! اینها تنها بخشی از نامه ها و پیامهای دانشمندان و بزرگان جهان اسلام به علامه امینی پیرامون نگارش کتاب گرانسنگ الغدیر است.

علامه امینی(ره) در کلام بزرگان

علامه امینی(ره) مجاهدی نستوه و عالمی عامل بود که عمر خود در راه تفقه در دین و تحقیق و تألیف آثار دینی نهاد و دُرّ گرانبهای علم و معرفت را در طریق معصومین(ع) به دست آورد.

جایگاه علمی و معنوی این فقیه بی بدیل در آسمان علم و معرفت دست نیافتنی است و تنها سالکان طریق معرفت می توانند به آن دست یابند؛ علمای بزرگ در وصف این مفسر و فیلسوف و فقیه بی مثال حق مطلب را ادا کرده اند.

استاد یوسف اسعد داغر بیروتی محقق برجسته مسیحی و مؤلّف مَصادِرُ الدَّراسَةِ الاَدَبِیّة می نویسد: «به خدا سوگند، اگر برای شیعه در قرن چهاردهم قمری جز امینی بزرگ و الغدیرش و مرحوم سیدمحسن امین و اعیان الشیعها ش و علامه کبیر شیخ آقا بزرگ و الذریع هاش نبود، در نظر خردمندان، همین مردان دین برای خدمت به علم و اجتماع و هدایت افکار کافی بودند».

دست نوشته علاّمه بزرگوار سیدشرف الدّین بر الغدیر بدین شرح است: «گفتار ما در مقام تقریظ و قدردانی از ادای حقّ بزرگی که تو بر گردن مسلمانان پیدا کردی عاجز است. کتاب الغدیر از حدّ ستایش بالاتر است. این کتاب مثل و مانندی ندارد. همین قدر می گویم که امّت اسلامی تو را از پهلوانان نادری که در عرصه علم و جهاد به وجود آمده اند می داند و از خداوند تبارک و تعالی می خواهد که بازویت را محکم و در پیمودن این راه نورانی خیر و صلاح که در پیش گرفته ای تایید نماید».

در تقریظ مرجع بزرگ جهان تشیّع حضرت آیة اللّه سیدعبدالهادی شیرازی رحمه الله بر کتاب الغدیراینگونه آمده است: « از حقایق بسیار روشن این است که کتاب ارزشمند الغدیر نوشته رهبر دینی بی نظیر و مصلح کبیر و معلم اخلاق حجت الاسلام امینی نجفی از عالی ترین چیزهایی است که دانشگاه بزرگ اسلامی و نجف اشرف به آن فخر می کند، چنان که فخر تمام مسلمین می باشد. اگر مؤلف عالی قدر این کتاب (علامه امینی) در میان ما نبود و نمی دیدیم که او به تنهایی اقدام به این عمل بزرگ نموده، جا داشت که گمان شود این کتاب اثر گروهی است... نویسنده آن در جهان دانش بی نظیر است و کسی به پای او نمی رسد و اگر به این دائرة المعارف الغدیر دست یافتی خود را در ساحل آب جوشانی خواهی یافت که هرگز تمام نمی شود و از آن بر نمی گردی مگر آن که جانت را از معارف الهی و حافظه ات را از تعالیم قدسیه دینی پر خواهی دید».

استاد عبدالفتّاح عبدالمقصود مصری، نویسنده معروف می نویسد: «امینی آن غوّاص و شناوری است که موکلّ و مکفّل شده به پرده برداشتن گوهرهای گران قدر از دریا... امینی جهانی است وسیع که در آن هوش و حافظه خوانندگان گم می شود... جهان بدون علی علیه السلام بازار گم راهی است و انسانیّت بی وجود او کانون جاهلیّت و نادانی است».

استاد علامه سترگ محمدتقی جعفری (ره) درباره مرحوم علامه امینی می نویسد: «عبدالحسین امینی، یکی از موثرترین گامهای بلند را در زدودن گرد و غبار تاریخ از چهره امیدبخش علی بن ابی طالب علی(ع) برداشته است».

آیت الله جعفر سبحانی درباره کتاب الغدیر می گوید:«کتاب «الغدیر»، بیت القصیده آثار علامه امینی است. اقیانوسی است در موضوعات مختلف. یکی از مباحث مهم کتاب الغدیر، محاکمه مورخان است؛ محاکمه ای علمی با استناد به قرآن و حدیث. الغدیر، منادی وحدت حقیقی است.»

شهید مرتضی مطهری درباره نقش الفدیر در وحدت اسلامی می نویسد:«نقش مثبت الغدیر در وحدت اسلامی، از این نظر است که اولا منطق مستدل شیعه را روشن می کند و ثابت می کند که گرایش مسلمانان به تشیع، برخلاف تبلیغات زهرآگین عده ای، مولود جریان های سیاسی یا نژادی نبوده است. ثانیاً ثابت می کندکه پاره ای از اتهامات به شیعه که سبب فاصله گرفتن مسلمانان دیگر از شیعه شده است، به کلی بی اساس و دروغ است. ثالثاً شخص شخیص امیرالمومنین علی(ع) را که مظلوم ترین و مجهول القدرترین شخصیت بزرگ اسلامی است و می تواند مقتدای عموم مسلمین واقع شود و همچنین ذریه اطهارش را به جهان اسلام معرفی می کند»

غروب آفتاب علم و مجاهدت

جهد بی مثال و تمجاهدت شبانه روزی این عالم بزرگ، او را دچار ضعف جسمانی و بیماری ساخته بود و دو سال آخر عمر این مجاهد نستوه با خانه نشینی وی همراه بود.

خستگی ها و تحمل رنج ها و مشقت های فراوانی که تنها با عشق و حلاوت عاشقی میسر بود، عاقبت در ظهر جمعه 12 تیرماه 1349 هجری شمسی به پایان رسید و این عالم مجاهد و فقیه مبرز و پیر فرزانه طریق علم و معرفت پس از 68 سال تلاش بی پایان در راه اعتلای علمی شیعه، به دیار باقی شتافت تا جرعه نوش خم غدیر گردد و از چشمه زلال کوثر سیراب شود.

هرچند آفتاب عمر علامه امینی(ره) افول کرد اما نور علم او و آثار گرانسنگش بر طریق علم و معرفت سالکان طریق علم روشنی می بخشد و الغدیر او فانوس هدایتگر و مشعل پر نور هدایت امت اسلام تا طلوع خورشید دولت مهدوی(عج) شد.

پس از انتقال پیکر مطهر علامه امینی به عراق، در شهرهای بغداد، كاظمین، كربلا و نجف نیز پیكر علامه با شكوه فراوانی تشییع شد و پس از طواف دادن پیكر بر گرد آستان مقدس علوی، به وصیت خودشان، در حجره‌ای از كتابخانه امیرالمؤمنین علی (ع)- كه خود بنیان‌گذار آن بود ـ به خاك سپرده شد.

"امیر" مرگ چنین شهسوار عرصه علم                      نه مرگ یک تن، بل مرگ یک جماعت بود

چنین مصیبت عظمی، نبود دانش را                          اگر دریغ و اَسف بود، اگر مصیبت بود

ز فیض بحر ولایت غریق رحمت باد                            که خود ز بحر ولایت، "غدیر" رحمت بود

 (بخشی از قصیده مرحوم سید کریم امیری فیروزکوهی که در رثای علامه امینی سروده است.)

یادش گرامی و راهش پر رهرو باد./872/ی۷۰۲/ج

یادداشت: وحید کوچک زاده

منابع:

1- یادنامه علامه امینی، ص ۵

2- نشریه سالیانه کتابخانه امیرالمومنین شماره ۱، سال ۱۳۷۳، صفحه ۲۸

3- دانشنامه آزاد ویکی فقه

4- الغدیر و علامه امینی از منظر صاحب نظران حوزان و دانشگاه، راه مردم، 12/4/1385