کرسی نظریه پردازی «دیدگاهی نو در نسبت میان عقل و دین» برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، کرسی نظریه پردازی با موضوع «دیدگاهی نو در نسبت میان عقل و دین» پیش از ظهر امروز به همت گروه کلام اسلامی مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی العالمیه در محل این مجتمع و با حضور دکتر جهانگیر مسعودی، دانشیار گروه فلسفه اسلامی دانشگاه فردوسی برگزار شد.

در این جلسه که حجت الاسلام سید موسی صدر، محقق و مدرس حوزه و دانشگاه و دکتر عباس جوارشکیان، دانشیار گروه فلسفه فلسفه دانشگاه فردوسی نیز به عنوان ناقد حضور داشتند، جهانگیر مسعودی به بیان دیدگاه های خود پیرامون نسبت میان عقل و دین و تحلیل نظرات اندیشمندان علم فلسفه پیرامون این مسأله پرداخت.

وی ضمن ناقص دانستن 4 نظریه «اصالت عقل»، «اصالت نقل»، «تقدم عقل» و «تقدم نقل»، شیوه صحیح بررسی رابطه میان عقل و دین را فراهم کردن زمینه گفتگو میان آن دو دانست و گفت: اعتقاد من بر این است که ملاصدرا متعهدترین فیلسوف و متفکر مسلمان در این زمینه است چرا که در عمل نقص چهار نظریه مذکور را نشان داد و به نتایجی درباره گفتگوی عقل و دین رسید. ملاصدرا یک فیلسوف اهل گفتگو است و مشی و سیره عملی او مبتنی بر دیدگاه گفتگوگرایی است.

در ادامه این نشست، حجت الاسلام سید موسی صدر با بیان این که نباید در نزاع میان عقل و نقل، عقل را قوه فاهمه و ادراک قلمداد کرد، افزود: ما در حوزه نقل نیز از روش های عقلی بهره می بریم و در نتیجه بهتر است در بررسی مباحث مربوط به این نزاع، عقل را به معنای عقل فلسفی در نظر بگیریم.

این استاد حوزه و دانشگاه مترادف قلمداد کردن نقل و وحی را نادرست دانست و گفت: به نظر می رسد که این تعبیر نادرست باشد چرا که گاهی نقل چنان صریح است که وحی خود را به صورت کامل نشان می دهد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: در تعارض میان دو تفکر اصالت عقلی و اصالت نقلی در واقع بحث بر سر این است که آیا فهم فلسفی مهم است یا فهم عقلایی؟ میان کلیت عقل و کلیت نقل تعارضی وجود ندارد چرا که خالق هر دو آن ها یکی است و در نتیجه نسبت سنجی ناگزیر باید روی گزاره های عقلی و نقلی صورت پذیرد و آنجا تشخیص دهیم که درک فلسفی مقدم است و یا درک عقلایی؟

عباس جوارشکیان، دانشیار گروه فلسفه دانشگاه فردوسی نیز دیگر سخنران این نشست بود که طی سخنانی به تبیین مفاهیم مورد نظر جهانگیر مسعودی در ارائه نظریه گفتگوی میان عقل و دین پرداخت و گفت: آنچه من برداشت کرده ام این است که ایشان عقل را به عنوان معارفی مطرح می کنند که از منابعی جز منابع دینی به دست آمده باشد و در واقع «دانش بشری» نام دارد.

وی با بیان این که عقل فلسفی بخشی از دانش بشری را شکل داده است، افزود: محل نزاع در این مبحث اینجاست که انسان در مطالعه وحی که همان قرآن کریم است، چه فهمی را مقدم می دارد؟

استاد دانشگاه فردوسی مشهد در پایان ضمن مردود دانستن نظریه اصالت عقل و اصالت نقل، تصریح کرد: اساسا اصالت عقل وجود ندارد و در بین متدینان کسی را سراغ نداریم که قائل به این نظریه باشد؛ چرا که نمی توان در حوزه مسائل دینی فقط اصالت بخشی از تعالیم وحیانی را به عقل نسبت داد./820/پ۲۰۲/ب۱