گاوبازی ترامپ با تعرفه های سرخ

به گزارش خبرگزاری رسا، با ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید؛ غول های اقتصادی جهان به جان هم افتاده اند و رئیس جمهور آمریکا قصد دارد تا قواعد بازی ای را بر هم بزند که سال ها دنیای غرب برای تثبیت ارزش های بازار آزاد و لیبرالیسم خود را به آب و آتش می زد.

روز 8 نوامبر 2018 روزی بود که تاریخ آمریکا آن را فراموش نخواهد کرد و در یکی از غیراصولی ترین مبارزات انتخاباتی این کشور، فردی وارد کاخ سفید شد که بیشتر پیش بینی ها به نفع او نبود. دونالد جان ترامپ، تاجرو بساز و بفروش 7 میلیارد دلاری گوی رقابت را از هیلاری کلینتون ربود. ترامپ با توئیت هایش شناخته می شود و هر بار سعی می کند جنجالی را با اظهارات غیردیپلماتیکش به پا کند اما آنچه مشخص است او به دنبال ایجاد ساختار جدید تصمیم گیری در آمریکاست.

جنگ تعرفه ها از کجا آغاز شد؟

اقتصاد و تجارت  از عرصه های مهمی هستند که دونالد ترامپ روی آن انگشت گذاشته و وعده داده تا در مقابل قدرت های اقتصادی جهان به اقتصاد آمریکا سر و سامانی دهد. او معتقد است که واشنگتن  در تجارت جهانی به خاطر ملاحظاتی که در بازار آزاد دارد، متضرر شده و بر همین اساس قدرت های اقتصادی را به چالش کشیده است. چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکا،  در رقابت‌های انتخاباتی وعده داده بود در صورت ورود به کاخ سفید کسری موازنه تجاری آمریکا با چین را به طور قابل ملاحظه ای کاهش خواهد داد. در یک سال گذشته حجم صادرات چین به آمریکا بالغ بر ۳۷۵ میلیارد دلار بوده که نشان از حجم بالای واردات آمریکا از چین بوده است.

با وجود آنکه دو کشور در ابتدا مذاکرات امیدوار کننده ای برای توافق بر سر تعرفه ها و بهبود تراز تجاری انجام دادند، اما کاخ سفید اواخر ماه مه میلادی در اقدامی غافلگیرکننده اعلام کرد، ترامپ روز ۱۵ ژوئن فهرستی از کالاهای وارداتی چینی به ارزش ۵۰ میلیارد دلار را اعلام خواهد کرد که مشمول تعرفه خواهند شد. البته برای مردم دنیا دیگر این رفتارهای ترامپ غافلگیرکننده نیست چرا که در هر بار ممکن است در اوج هر توافقی به سرعت موضع خود را عوض کند. به مانند بیانیه پایانی سران هفت کشور صنعتی دنیا در کانادا که تنها با یک توئیت امضای آمریکا را پس گرفت.

تهدید به افزایش تعرفه های کالای وارداتی تنها مختص به چین نیست و کشورهای صنعتی اروپایی نیز با فرد نامتعادلی در کاخ سفید برخورد کرده اند که به هیچ وجه نمی توانند با وی بر سر مسائل اقتصادی حساس به توافق برسند. روز 11 خرداد بود که به صورت رسمی فولاد و آلومینیوم وارداتی به آمریکا با 25 و 10 درصد رشد در تعرفه ها روبه رو شدند. اسفندماه سال گذشته بود که دولت آمریکا، افزایش این تعرفه ها را اعمال کرد. آن زمان اتحادیه اروپا، مکزیک و کانادا برای مدتی از این تعرفه‌ها مستثنی شدند؛ اما اعتبار این گفته پنج شنبه 11 خرداد، به پایان رسید و حالا آنها هم باید تعرفه اعمال شده را بپردازند. هفته ها مذاکره میان کشورهای اروپایی، کانادا  و مکزیک برای جلوگیری از این تصمیم عملا به شکست انجامید.

 آتش خشم اژدها از تصمیم ترامپ

همزمان با تعیین تعرفه های جدید برای کالاهای وارداتی به آمریکا از جمله فولاد، چین که بزرگ ترین تولید کننده این کالاهاست،  تهدید به اقدامات متقابل کرد. وزارت بازرگانی چین در وبسایت رسمی خود در این ارتباط از «حمله‌ای جدی به نظم تجارت جهانی» سخن گفت.  همچنین در این بیانیه آمده بود که چین افزایش تعرفه‌های گمرکی از سوی آمریکا را قاطعانه رد می‌کند. پکن همچنین اعلام کرد که دست به اقدامات تأثیرگذار خواهد زد تا از حقوق مشروع و مصالح خود دفاع کند. طبق بیانیه وزارت بازرگانی چین، ایالات متحده با این اقدام نه تنها به کشورهای دیگر بلکه به مصالح خود نیز لطمه می‌زند.

اما تهدید چینی ها موثر نیفتاد و در ابتدای سال جدید، چالش وقوع جنگ تجاری  میان آمریکا و چین به یک نگرانی بین المللی تبدیل شد. دولت آمریکا 14 فروردین ماه اعلام کرد که تعرفه‌های جدیدی بر حدود ۱۳۰۰ کالای چینی به ارزش حدود ۵۰ میلیارد دلار وضع کرده است. وزارت بازرگانی چین در بیانیه‌ای اعلام کرد که به اقدام متقابل دست خواهد زد:«ما اقدام متقابلی را در همین سطح برای کالاهای وارداتی از آمریکا انجام خواهیم داد.» در این بیانیه همچنین تاکید شده که «ما مطمئن هستیم و در شرایطی قرار داریم که به هر اقدام حمایت‌گرایانه آمریکا از محصولات تجاری خود پاسخ دهیم.»

اقدام آمریکا در حالی بود که چین یک روز قبل یعنی 13 فروردین در تلافی افزایش تعرفه فولاد و آلومینیوم روی 128 کالای آمریکایی از جمله گوشت خوک و مشروب بین 15 تا 25 درصد تعرفه تعیین کرده بود. خبرگزاری دولتی چین، شینهوا‌، گزارش داد که تعرفه‌‌های اعمال‌شده‌ جدید از سوی این کشور محصولات وارداتی از آمریکا به ارزش سه میلیارد دلار را شامل خواهد شد.

تعرفه بندی روی 200 میلیارد دلار کالای چینی تهدید جدید ترامپ/ چین: اخاذی ممنوع!

دامنه تقابل تجاری میان چین و آمریکا به اجرایی شدن تهدیدات تجاری میان این دو کشور گسترش پیدا کرده است. روز 6 ژوئیه یعنی دو هفته دیگر محصولات چینی مشمول تعرفه های جدید آمریکا خواهند شد و پکن میلیاردها دلار بابت این افزایش تعرفه ها متضرر خواهد شد. در حالی که هفته گذشته ترامپ از وضع تعرفه های جدید بر 50 میلیارد دلار کالای چینی سخن گفته بود، وی در اظهارنظر جدید در روز سه شنبه 29 خردادماه، اعلام کرد، دولتش قصد دارد تا روی 200 میلیارد دلار کالای وارداتی از چین 10 درصد بیشتر تعرفه وضع کند.

چین هم در پاسخ گفت که برای ۶۵۹ کالای آمریکایی به ارزش ۵۰ میلیارد دلار، همین مقدار تعرفه می‌گذارد. دوشنبه 28 خردادماه  رئیس‌جمهور آمریکا در بیانیه‌ای گفت: «تعرفه‌های جدیدی که تهدید کرده، اعمال می‌شوند اگر چین حاضر نشود رفتارش را عوض کند، و همین‌طور اگر بخواهد تعرفه‌های جدیدش را که تازه اعلام کرده، اجرا کند.»

دونالد ترامپ در این بیانیه اظهار کرده است:« از رابرت لایتیزر، نماینده تجاری آمریکا، خواسته است محصولات چینی که مشمول تعرفه‌های جدید خواهند شد را شناسایی کند.»وی گفت: « این اقدام به تلافی تصمیم چین برای افزایش تعرفه روی واردات کالاهای آمریکایی به ارزش ۵۰ میلیارد دلار است که به دنبال اعلام تعرفه‌های مشابه روی کالاهای چینی از سوی ترامپ در روز جمعه صورت گرفت.»

انتشار این خبر بازارهای سهام جهانی را شوکه کرد و باعث ریزش ارزش دلار و یوان چین در بازارهای خارجی شد. وزارت بازرگانی چین اعلام کرد:« در صورتی که آمریکا فهرست جدید از روی کالاهای چینی را منتشر کند، پکن با تدابیر کمیتی و کیفیتی مبارزه خواهد کرد و واشنگتن را به راه انداختن جنگ تجاری متهم کرد.» این وزارتخانه در بیانیه‌ای با متهم کردن آمریکا به اخاذی اعلام کرد:« چنین شیوه اعمال فشار و اخاذی از تفاهمی که میان دو طرف در موارد متعدد حاصل شده بود، متفاوت است و مایه یأس و ناامیدی جامعه بین‌المللی خواهد بود.»

جنگ تجاری در سال 2018 و بدهکارترین دولت دنیا

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی، جنگ تجاری میان غول های اقتصادی دنیا از جمله چین و آمریکا آغاز شده است. قدرت اقتصادی شرق آسیا به شدت دونالد ترامپ را نگران کرده است. اقتصاد آمریکا که از بحران اقتصادی 2008 جان سال به در برد در مقابل موج پیشرفت اقتصادی قدرت های نوظهور اقتصادی توان رقابت منصفانه را ندارد و به همین دلیل سعی می کند با سیاست های تلافی جویانه در جهت معکوس تغییرات جهانی اقتصاد رفتار کند.

براساس گزارش های اقتصادی، در حال حاضر میزان سهم چین در تولید ناخالص داخلی جهان بر حسب شاخص قدرت برابری خرید که «بانک جهانی» و «صندوق بین المللی پول» استفاده می کنند، بیشتر از آمریکاست.  هرچند برخی از تحلیلگران اقتصادی اعلام کرده اند چین بر مبنای شاخص قدرت برابری خرید تا سال 2020 میلادی از آمریکا پیشی خواهد گرفت و بر اساس شاخص قیمت های اسمی نیز تا اوایل 2030 میلادی می تواند از آمریکا پیشی بگیرد. ولی در واقع چین بر مبنای شاخص قدرت برابری خرید در سال 2015 میلادی از آمریکا پیشی گرفته است و می تواند تا اواسط دهه 2020 میلادی نیز بر اساس شاخص قیمت های اسمی از آمریکا پیشی بگیرد.

اما در این میان آنچه اقتصاد آمریکا را بیش از پیش شکننده تر می کند، میزان بدهی 20 تریلیون دلاری آن است. اگر بخواهیم سهم هر آمریکایی را از بدهی ها نشان دهیم، با توجه به این که این کشور ۳۲۵ میلیون نفر جمعیت دارد، هر آمریکایی به طور متوسط ۶۰۰۰۰ دلار بدهی دارد! از دید بسیاری از مردم جهان، آمریکا ثروتمندترین کشور جهان است اما این مسئله تا زمانی برقرار است که آمریکا دارای منابع استقراضی باشد. بدهی ملی دولت آمریکا با شروع دهه 90 میلادی افزایش پیدا کرده است و بعد از بحران اقتصادی آمریکا در سال 2008 و 2009 سیر به شدت رو به افزایشی داشته است. با روی کار آمدن دونالد ترامپ در این کشور، نیز تنها در مدت کوتاهی 550 میلیارد دلار بر حجم بده ها افزوده شده است.

افزایش بدهی‌های دولت آمریکا به بیش از 20 تریلیون دلار تازه ترین نشانه از وضعیت مالی نابسامان این کشور است. این بدهی منجر به آن خواهد شد تا دولت آمریکا طی 10 سال آینده مجبور به پرداخت 6 تریلیون دلار بهره باشد. رشد بدهی و کسری بودجه آمریکا از مهم ترین نگرانی های مربوط به اوضاع اقتصادی این کشور به شمار می رود.

بدهی آمریکا به چین

در حالی که 20 تریلیون دلار بدهی دولت آمریکا در جهان محسوب می شود، بیش از 1100 میلیارد دلار یا به زبانی 1/1 تریلیون دلار از این حجم بدهی متعلق به کشور چین است. شاید بتوان وضع تعرفه های جدید آمریکا بر کالاهای چینی را با توجه به این میزان کلان بدهی به چین تا حدودی تحلیل کرد و ترامپ قصد دارد تا از راه های دیگری بدهی آمریکا را با تقلب و به قول دولت چین اخاذی جبران کند.

بررسی‌های انجام‌شده از حجم مطالبه چین از آمریکا بیانگر آن است که هم‌اکنون تقریبا 19 درصد از 6/3 تریلیون دلار اوراق قرضه آمریکا در اختیار سرزمین اژدها قرار گرفته، اما همچنان دولت مرکزی چین به دنبال استفاده از راهکارهای اقتصادی برای کاهش حجم مطالباتش از آمریکاست که این امر می‌تواند به تضعیف دلار و قدرت گرفتن یوآن در میان انواع ارزهای خارجی بینجامد. اما در این میان یکی از نگرانی های اقتصاددانان این است که چین قصد داشته باشد به یکباره مطالباتش   را از دولت آمریکا طلب کند که این امر می تواند به سقوط دلار بینجامد. به همین دلیل اغلب اقتصاددانان سعی می‌کنند هرگز تصور چنین شرایطی را نداشته و امیدوار باشند که دولت مرکزی چین همواره با این رویکرد سعی در حفظ جایگاه دلار و یوآن در بازارهای بین‌المللی داشته باشد.

در چنین چارچوبی است که باید اذعان کرد که با طلوع اقتصادهای نوظهور درجهان، آمریکا با چالش جدی روبه رو شده و چین را دیگر نمی توان به عنوان اژدهای اقتصادی جهان در میان اقتصادهای نوظهور، نادیده گرفت. به نظر می رسد آسیا بار دیگر پس از قرن ها توانسته به صدر بازار تجاری دنیا بازگردد و این فرصتی برای کشورهایی چون ایران است تا سیاست نگاه به شرق را تقویت کنند. حال با وجود آنکه دنیای غرب به خصوص آمریکا با تلاطم های اقتصادی گزنده ای روبه رو هستند و در مقابل غول جدید اقتصادی جهان به اصطلاح کم آورده اند، برخی از سیاستمداران ایران همچنان راه سعادت و توسعه اقتصادی – تجاری را در غرب جستجو می کنند،  تلاشی که فرصت های بسیار را در طول چند دهه اخیر از ایران گرفته و به نوعی اقتصاد ایران معطل «نگاه به غرب» و سیاست های اقتصادی- سیاسی اروپا و آمریکا مانده است. نامه 100 فعال سیاسی اصلاح طلب و ملی – مذهبی به دولت برای شروع مذاکرات با دونالد ترامپ، اوج ناآگاهی از اوضاع سیاسی – اقتصادی جهان است که حرکت سریعی به سمت دیگر جهان  یعنی شرق دارد. قمار با ترامپ متقلب بدون شک منتهی به شکست خواهد شد و این موضوعی است که خود را در تجارت جهانی وبین المللی قدرت های بزرگ به خوبی نشان داده است./۹۶۹/د102/ب1

منبع: رسالت