چالش های مکتب نص گرایی در فقه شیعه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام دری در اختتامیه دوره ششم کارگاه های مشق اجتهاد که پیش از ظهر امروز در مدرسه عالی کریمه اهل بیت(ع) برگزار شد با اشاره به چالش های مکتب نص گرایی در فقه شیعه اظهار کرد: آنچه که در این جلسه بیان می شود چالش هایی که در مواجه با نص گرایی روبه رو هستیم را مطرح خواهم کرد و این که چه راه حلی دارند موضوع این جلسه نیست.

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم ادامه داد: غالب فقها در طول تاریخ قائل به مکتب نص گرایی بوده اند و تلاش داشته اند تا از طریق نصوص و با تحفظ الفاظ آنها مسائل را حل کنند؛ این که امروزه جامعه برخی احکام را نمی پسندد یا این که فقها برخی احکام را تغییر می دهند به دلیل تغییر رویکردها نیست بلکه تاکنون این رویکرد فرصت اظهار نظر نداشته است بنابراین چالشی که امروزه با آن مواجه هستیم در گذشته نیز بوده اما امروز آشکار شده است.

وی تعارض با کرامت انسانی را نخستین چالش پیش روی قائلین به نص گرایی دانست و گفت: به عنوان مثال در فقه، بحث کفار بسیار مطرح می شود و آن را به دوقسم حربی و ذمی تقسیم کرده است و کافر حربی در فقه، به فردی که در ذمه مسلمانان نیست گفته می شود بنابراین هر فردی که جزیه پرداخت نکند حربی است.

حجت الاسلام دری ادامه داد: بحث طهارت کفار، از احکام مواجهه با کفار است حال فرض کنید امروز در جامعه ای هستید که همه آنها کافر هستند چگونه می خواهید با آنها رفتار کنید؟ و یا اصلا می خواهید به تبلیغ دین در میان آنها بپردازید چگونه می خواهید با آنها تعامل کنید.

وی ناکارآمدی در مقام عمل را از دیگر چالش های پیش روی قائلین به نص گرایی نامید و بیان کرد: فتاوایی که قائلین به نص گرایی بیان می کنند در مقام عمل کارآمد نیستند به عنوان مثال با فتوای مشهور فقها چگونه می توانیم هنرهای تجسمی اسلامی داشته باشیم در حالی که فقها مجسمه سازی را حرام می دانند.

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: توجه نداشتن به عصر صدور از دیگر چالش های پیش روی قائلین به نص گرایی است به عبارت دیگر افرادی که فقط به نص توجه می کنند برای شرایط زمان و مکان صدور نص اهمیتی قائلی نیستند به عنوان مثال در بحث نقاشی، حرمت آن به خاطر عدم تشبه با خالق است که امروزه چنین شرایطی وجود ندارد.

وی با بیان این که رویکرد تعبدی در غیر عبادات از دیگر چالش های قائلین به نص گرایی است، تبیین کرد: اگر از نص گرایان در زمینه مسائلی که مخالف عقل است سؤال کنید می گویند همان گونه که در عبادات مسائل تعبدی وجود دارد در مسائل غیر عبادی نیز وجود دارد و ممکن است موردی در آن است که ما از آن اطلاع نداریم./1324/پ202/ب1