مشکلات شبکه کودک در تولید برنامه

به گزارش خبرگزاری رسا، محمد سرشار، مدیر شبکه پویا، در جمع دختران معرفت‌جوی دورۀ آموزشی اسلام ناب، با اشاره به مخاطب 27 میلیونی شبکۀ کودک، این شبکه را پربیننده‌ترین شبکۀ فارسی‌زبان داخلی و ماهواره‌ای دانست و گفت: «براساس منویات حضرت امام که رادیو و تلویزیون را یک دستگاه تربیت عمومی دانسته‌اند، ما باید به «رسانۀ مربی» (نه رسانۀ ایدئولوژیک و عرفی و...) تبدیل بشویم.»

تلویزیون ایران را بهایی‌ها راه انداختند

 سرشار درخصوص پیشینۀ برنامه‌سازی در حوزۀ کودک گفت: «تلویزیون در ایران در سال 1327 توسط یک بهایی راه‌اندازی شد. در دومین روز راه‌اندازی تلویزیون، یک بهایی دیگر اولین برنامۀ کودک را اجرا کرد. پس اولین کسانی که در ایران برنامه‌سازی کودک انجام دادند، بهاییان بودند. پس از تثبیت حکومت محمدرضا پهلوی، تقسیم وظایفی ایجاد می‌شود و قرار می‌شود وجهۀ نرم و ملایم حکومت را فرح دیبا برعهده بگیرد و وجهۀ قدرت حکومت را محمدرضا. لذا دفتر فرح به مجموعه‌ای که از هنرمندان مخالف‌خوان با حکومت یعنی چپ‌ها حمایت می‌کرده و فعالیت‌های خیرخواهانه انجام می‌داده است و... . یکی از فعالیت‌های تیم فکری فرح پهلوی، مانند سیدحسین نصر و دیگران، راه‌اندازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. این ساخت و زیربنا، هنوز در کانون زنده است و به‌منزلۀ فرهنگ کانونی شناخته می‌شود. در حوزۀ برنامه‌سازی کودک، یک قطب کانون است و کانون دیگر، حوزۀ هنری و مراکز دیگری هستند که در این زمینه فعالیت می‌کنند.»

مرکز پویانمایی صبا در فهرست موشک‌باران آمریکا بود

رئیس شبکۀ کودک ادامه داد: «بعد از انقلاب، اولین اتفاق در زمینۀ کودک، تأسیس مرکز پویانمایی صبا در سال 1374 به دستور رهبری است. تولید انیمیشن در آن زمان بسیار پیچیده بوده و نیاز به ابررایانه داشته است. وزارت اطلاعات قطعات این ابررایانه‌ها را مخفیانه وارد کشور می‌کند. وقتی کلینتون ایران را به موشک‌باران تهدید می‌کند، این مرکز، به‌علت رایانه‌هایی که می‌توانستند پردازش انیمیشن انجام بدهند، یکی از 18 مکانی بوده که در فهرست موشک‌باران قرار داشته است. پدیده‌ای امنیتی و عجیب و غریب شبیه به ماجرای غنی‌سازی هسته‌ای در زمان ما بوده است. صنعت انیمیشن به این شکل وارد کشور می‌شود.»

سرشار با اشاره به تاریخچة راه‌اندازی شبکۀ پویا پس از راه‌اندازی شبکه‌های متعدد در حوزۀ کودک در سال 1391، افزود: «در نوروز 1391، اولین شبکۀ کودک ماهواره‌ای فارسی‌زبان به نام «پرشین تونز» و در خردادماه، «جم جونیور» و بلافاصله پس از آن، شبکۀ «هدهد» فارسی به روی آنتن می‌روند. البته شبکۀ هدهد تقریباً همسو با ماست و مشکل چندانی ندارد، اما به هر تقدیر، مدیریت رسانه‌ای از دست صداوسیما خارج می‌شود. قرارگاه ماهواره تصویب می‌کند که شبکه‌ای در این موضوع راه بیافتد. در این مقطع به نظر بنده خطای راهبردی شکل می‌گیرد و آن این‌است‌که به‌جای شبکۀ مخاطب‌محور، برنامه‌ای قالب‌محور راه‌اندازی می‌کنند. به این ترتیب، شبکه‌های فیلم‌پخش‌کن، سریال‌پخش‌کن، مستندپخش‌کن، محتوایی را که پخش می‌کنند، براساس قالب انتخاب می‌کنند. مثلاً فیلم‌های انتخابی، گاهی داستانی، تاریخی یا مذهبی است و قالب مهم است. به این ترتیب، شبکۀ انیمیشن، به‌منزلۀ شبکه‌ای قالب‌محور، به نام شبکۀ پویا در تیرماه 1391 تأسیس می‌شود.»

وی به اشتباه در راه‌اندازی شبکه اشاره کرد و گفت: «خطای راهبردی اینجا بود که کل انیمیشن تولیدی ما نزدیک 100 ساعت بوده است. وقتی پخش این 100 ساعت تمام شد، به تکرارِ پخش دست می‌زنند و درنهایت، چون دستشان خالی است، به پخش‌کردن تولیدات خارجی روی می‌آورند. به این ترتیب، به بلای پخش انیمیشن خارجی در حجم زیاد گرفتار می‌شوند.»

مأموریت شبکۀ کودک

سرشار درخصوص مأموریت و اولویت‌های برنامه‌سازی در شبکۀ کودک گفت «در سال 1391، حوزۀ هنری کودک و نوجوان توسط بنده تأسیس شد. پس از آن، مرکز اوج کودک و نوجوان و سپس در سال 1394، شبکۀ کودک و نوجوان راه‌اندازی شد. مأموریت شبکۀ کودک این‌است‌که مهم‌ترین دستیار رسانه‌ای خانواده در تربیت آینده‌سازان تمدن نوین اسلامی باشد. در شبکۀ کودک، اولویت برنامه‌سازی هستند: سبک زندگی، مهارت‌ها، کتاب‌خوانی، سواد رسانه‌ای و اقتصاد مقاومتی.»

وی سخت‌ترین کار در حوزۀ کودک را تبدیل یک نظریۀ تربیتی به یک برنامۀ تلویزیونی دانست و به تجربۀ جدید در این زمینه اشاره کرد و گفت: «این تجربه را یک بار به‌شکل محدود، در تولید پویانمایی «یکی از چهار نفر» امتحان و این دانش سازمانی و فناوری تولید را ارائه و بعد در صداوسیما کامل کردیم. ما توجه می‌کردیم که چه تغییراتی در چرخۀ تولید باید اتفاق بیافتد تا بشود نگاه تربیتی را به برنامه تلویزیونی تبدیل کرد.»

معضل پخش آگهی بازرگانی در شبکۀ کودک

سرشار با اشاره به دیدار چند ماه پیش خود با رهبر انقلاب گفت: «در آن دیدار، مهم‌ترین نقدهایی که به شبکۀ کودک می‌شود مطرح شد. یکی از نقدها، پخش آگهی بازرگانی از این شبکه بود. آن زمان 42 دقیقه در روز آگهی پخش می‌کردیم. این زمان الآن به حدود 70 دقیقه رسیده است. نقد دوم این‌بودکه چرا پویا و نهال از هم تفکیک نمی‌شود. نقد سوم این‌بودکه چرا حدود 60درصد انیمیشن‌هایی که پخش می‌شود خارجی است. نقد دیگر این‌که چرا قهرمان‌های ایرانی نداریم و نکتۀ آخر این‌بودکه چرا بیشتر برنامه‌هایمان تکراری است.»

سرشار گفت: «خدمت ایشان عرض کردم که آگهی‌ها پدر ما را درآورده است! جالب اینجاست‌که هرچه مخاطب شبکه بیشتر می‌شود، آگهی بیشتری به ما تحمیل می‌کنند. فعلاً در حال جنگ هستیم. مدیرکل بازرگانی صداوسیما گفته از شما شکایت می‌کنم. به او جواب دادم که منتظرم به دادگاه بروم تا بخش خبری 20:30 ما را نشان بدهد تا آنجا هم بتوانم حرف بزنم. باید ببینیم چه می‌توانیم در این باره انجام بدهیم.»

وی به اثرگذاربودن اعتراض خانواده‌ها به پخش آگهی بازرگانی از شبکۀ کودک، از طریق راه ارتباطی 162 اشاره کرد و گفت: «تماس‌هایی که خانواده‌ها با 162 می‌گیرند و حرف خانم‌هایی که به رئیس سازمان و معاونان و دیگر مسئولان سازمان اعتراض کرده‌اند که چرا آگهی پخش می‌کنید، بسیار مؤثر بوده است. خواهش می‌کنم ادامه بدهند. هرجا به این مدیران دسترسی دارید، اعتراض کنید که چرا این‌قدر آگهی پخش می‌کنید. جلوگیری از پخش آگهی در شبکۀ کودک، تنها به بنده برنمی‌گردد، بلکه نیاز به ارادۀ مدیریتی بالاتر دارد.»

شبکۀ بی‌مصرف را تعطیل کنید

وی درخصوص تفکیک شبکه‌های پویا و نهال هم گفت: «گفته‌ایم یکی از شبکه‌های بی‌مصرف را تعطیل کنید و اجازه بدهید ما این تفکیک را صورت بدهیم.»

رئیس شبکۀ کودک درخصوص پخش کارهای خارجی، به چند کار که در این زمینه انجام داده است اشاره کرد و گفت: «اینکه گفته‌اند کار ایرانی کم پخش می‌شود، درست است. متأسفانه بچه‌ها دچار پرخوری رسانه‌ای شده‌اند. کل تولید انیمیشن کشور در مرکز صبا، 100 ساعت است. خود ما هم حدود 500 ساعت برنامه‌سازی می‌کنیم. درمی‌مانیم که 2500 ساعت باقی‌مانده را چگونه پر کنیم. شبکۀ پویا را که تحویل گرفتیم، حدود 75درصد پخش برنامۀ خارجی و 25درصد پخش برنامۀ داخلی داشت. ما این را به 50درصد رساندیم. کار دیگر این‌بودکه انیمیشن‌های آمریکایی را کاهش دادیم. آن زمان حدود سه چهارم برنامه‌های خارجی، آمریکایی بودند، ما به حدود نصف رساندیم و به‌جایش از کشورهای شرقی و جنوب شرقی آسیا و اروپای شرقی خرید کردیم تا میزان سبک زندگی آمریکایی را کاهش دهیم. همچنین نظارت بر آنتن را زیاد کرده‌ایم تا کم‌ترین خطا را در آنتن داشته باشیم.»

پخش انیمیشن‌های آمریکایی در شبکۀ کودک را کاهش داده‌ایم

وی ادامه داد: «کار دیگر ما، پیداکردن و پخش‌کردن نسخه‌های مناسب پخش به‌لحاظ فنی از انیمیشن‌های قدیمی است که در دهۀ 60 از تلویزیون پخش می‌شد. یکی از مشکلات ما، شخصیت‌پردازی و قهرمان‌پروری در مراکز تولیدکننده انیمیشن است. نمی‌توانند شخصیت خلق کنند. مشکل دیگر ما، فیلم‌های سینمایی است. از حدود 100 فیلم سینمایی انیمیشن که در سال در دنیا تولید می‌شود، حدود 22 فیلم تولید آمریکا و همین حدود تولید ژاپن است. بقیۀ کشورها در تولید از آمریکا تقلید می‌کنند و سبک زندگی‌شان همان است. از این تعداد می‌توانیم 12 تا 14 فیلم در سال انتخاب و پخش کنیم. بقیه قابل پخش نیست. یکی دو فیلم ایرانی خوب هم دست ما را می‌گیرد. لذا از نظر فیلم سینمایی هم محدودیت داریم.»

سرشار گفت: «بنده خدمت رهبر انقلاب عرض کردم که از این 200 ساعت تولید کل کشور به حدود 1200 ساعت برسیم تا دیگر کار خارجی پخش نکنیم. این کار در سال 97 به حدود 260 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز داشت. بودجۀ شبکۀ ما 7 میلیارد تومان است. یعنی هر 37 سال می‌توانیم به‌اندازۀ خوراک یک سال بچه‌هایمان برنامه تولید کنیم.»./1324/د101/ب1