سبب شناسی انحرافات جنسی و آسیب‌های آن

اشاره: یکی از مهم‌ترین گرایش‌ها و نیازهای زیستی انسان، میل جنسی است که بقای نسل، حیات و آرامش روحی انسان به این میل و غریزه بستگی دارد؛ اگر این غریزه در مسیر حقیقی خود قرار گیرد، سعادت انسان تأمین می‌شود، ولی اگر به انحراف کشیده شود، مشکلات و آسیب‌های جبران ناپذیر روانی، اخلاقی و اجتماعی را برای انسان به وجود می‌آورد، از این رو انحراف و نابه‌هنجاری‌های جنسی از مهم‌ترین آسیب‌های اخلاقی در تاریخ بوده است.

امروزه نیز با گسترش وسایل ارتباطی تحت مدیریت بیگانگان و آسیب‌های موجود در فضای مجازی، این آسیب‎ها چه در شیوه و چه در کمیت رو به افزایش است، هر چند بروز این آفت در کشورهای غربی نسبت به جوامع اسلامی قابل مقایسه نیست، اما از آنجا که کارآمدترین حربه جهان غرب برای تضعیف اقتدار ملی سایر جوامع، ترویج انحرافات اخلاقی و جنسی از طریق تهاجم فرهنگی و براندازی نرم است، خبرنگار سرویس اندیشه خبرگزاری رسا، گفت‎وگویی در این زمینه با حجت الاسلام مسعود نورعلیزاده، روانشناس اسلامی و مدیر مرکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی نور داشته است که در ادامه متن تفصیلی آن تقدیم می‌شود.

رسا ـ با توجه به سوءمدیریت در فضای مجازی و سوءاستفاده دشمنان از این فضا جهت فروپاشی خانواده، بی‌بندوباری اجتماعی و زدودن ارزش‎های دینی همچون تقوا، حیا، وفاداری، تعهد و حس مسئولیت در خانواده، ابتدا در مورد جایگاه غریزه جنسی و دیدگاه اسلام در این زمینه توضیح بفرمایید؟

غریزه جنسی، یکی از کشش‌ها و تمایلات اساسی در انسان است که باید به درستی هدایت شود و به دور از افراط و تفریط، به صورت صحیح ارضا شود، پژوهش‌ها نشان داده است، چنانچه این غریزه به کلی سرکوب یا در ارضا دچار انحراف یا مشکل شود، فرد را از حالت تعادل و رشد باز می‌دارد و بهداشت روانی او را به مخاطره می‌اندازد و سبب مشکلاتی در زندگی زناشویی او با همسرش می‌شود.

وجود غریزه جنسی در انسان و گاه زبانه کشیدن شعله‌های شهوت نیاز به ارضا و فرو نشاندن آن دارد؛ اسلام نه سرکوبگری نیازهای جنسی و رهبانیت را جایز می‌داند و نه شهوت رانی و لجام گسیختگی را؛ چرا که هر دوی اینها مشکلات زیادی را در انسان بر جای می‌گذارد.

از این رو اسلام ارضای نیاز جنسی و لذت جویی‌ها را حق انسان‌ها می‌داند، اما می‌خواهد این ارضا به صورت صحیح و سالم و در چاچوب خانواده صورت گیرد و در آدمی در نهایت به نوعی حفاظت و مصونیت از انحراف و مشکل بینجامد.

محیط خانواده، محیط امن ارضای سالم نیازهای جنسی است، برقراری روابط جنسی رضایتمند نیز یکی از پیش نیازهای انسجام و استحکام خانواده است. اصولاً ازدواج بدون نکاح بی معناست؛ یعنی تشکیل خانواده و پیوند زن و مرد، بدون زناشویی و روابط جنسی مطلوب، پایه‌های استواری نخواهد داشت.

رسا ـ منظور از انحراف جنسی چیست؟

برای تبیین صحیح انحرافات جنسی به مفهوم شناسی دقیق از نابه هنجاری و انحراف جنسی نیاز است، باید توجه داشت که برای ارائه تعریفی جامع و مانع از انحرافات جنسی، ضابطه‌ای دقیق و جهانی در دست نیست، این موضوع در فرهنگ‌ها، گرایش‌های علمی و دیدگاه‌های مختلف بیان شده است؛ اما هر یک طبق مبانی دین شناختی و نظری خود تعریفی گوناگون از آن ارائه کرده‌اند.

بنابراین با در نظر گرفتن فرهنگ اسلامی هر نوع عمل لذت جویی و ارضای تمایلات جنسی که برخلاف اصول و ارزش‌های اسلامی و قواعد عام جامعه باشد، انحراف جنسی گفته می‌شود؛ به هر حال، انحراف جنسی نوعی ارضای جنسی است که بر خلاف نظام طبیعی و ضوابط ارزشی صورت می گیرد که برای خود فرد یا افراد دیگر، به ویژه همسر زیان آور است، به همین دلیل است که هر نوع تلذذ و ارضای جنسی خارج از مسیر طبیعی آن، تجاوز از مسیر صحیح شمرده می‌شود.

رسا ـ تأثیر انحرافات جنسی و ارتباطات غیر اخلاقی بر روابط زناشویی و دیدگاه اسلام در این زمینه چیست؟

از نظر متون اسلامی یکی از پیامدهای روابط نامشروع، افزون بر آسیب‌های اخلاقی و کم رنگ شدن معنویت در خانواده، از بین رفتن لذت ارتباط با همسر است، پیرو شکست‌های عاطفی که بر اثر آن زن و شوهر روز به روز از هم دورتر می‌شود، روابط جنسی همسران نیز روز به روز سردتر می‌شوند و گاهی در کنار اختلالات روانی، اختلالات جنسی نیز پدیدار می گردد؛ گاهی همسر این گونه افراد هم در یک اقدام متقابل به تدریج به این راه کشیده می شود و عملاً به گسست خانوادگی بیشتر دامن می زند. در چنین وضعیتی، در نظام تدبیر و مدیریت خانواده و همچنین در تربیت صحیح فرزندان آن‌ها اختلال جدی پدید می‌آید.

موضوع جنسی، تشکیل یافته از عشق، مصاحبت لذت بخش و ارضای جنسی است و پژوهش‌ها نشان داده است که صمیمیت جنسی با صمیمیت عاطفی ارتباط متقابل دارد، وقتی فرد نیازهای جنسی خود را بیرون از خانواده ارضا می کند صمیمیت جنسی او با همسرش کمتر می‌شود، همسر چنین فردی با کم شدن صمیمیت جنسی، کمبود یا کاستی صمیمیت عاطفی را در روابط زناشویی‌شان احساس می‌کنند.

شاید به همین خاطر بیشتر سازو کارهای تهاجم فرهنگی که هدف آن ایجاد گسستگی بر بنیاد خانواده است بر مسائل جنسی استوار است، ناسازگاری زناشویی به نوبه خود بر بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها تأثیر می گذارد و بر کیفیت عملکرد والدینی، رشد و تربیت فرزندان، میزان سلامتی، طول عمر و امید به زندگی، برخورداری از رضایت زندگی، کیفیت روابط اجتماعی، میزان احساس تنهایی و همچنین میزان گرایش به انحرافات اجتماعی تأثیر دارد، روابط نامشروع برای هر دو جنس می‌تواند ویرانگر و آسیب زا باشد.

رسا ـ خانواده چگونه می‌تواند از انحرافات جنسی پیشگیری کند؛ به عبارت دیگر چرا با وجود تشکیل خانواده، برخی دچار انحرافات و نابه هنجاری‌های جنسی می‌شوند و این نوع ناهنجاری‌ها چه آسیب‌هایی بر پیکره خانواده وارد می‌کند؟

رمز پاسخ به این معمای دیرین در توجه به الگوی اساسی رفتار جنسی است که اسلام ارائه می‌کند، اسلام یک الگوی رفتار جنسی ایمن را پیشنهاد می‌دهد، این الگو با توانمند سازی افراد به وسیله نکاح (کامیابی و ارضای جنسی) و عفاف (خویشتن داری و خود مهارگری جنسی) افراد را از ابتلا به انحرافات و مشکلات جنسی مصون می‌دارد، عفت یابی پیش از ازدواج صورت می‌گیرد و حتی پس از ازدواج، در همه مراحل زناشویی ادامه می‌یابد.

در ازدواج و روابط همسری نیز امکان کامیابی جنسی باید به صورت مطلوب فراهم شود؛ در صورت فراهم بودن این دو شرط اساسی است که می‌توان به استحکام زناشویی و مقابله با انحراف چشم دوخت، در واقع با کامیابی مطلوب جنسی همراه با عفت گزینی است که فرد در حصن و دژ مستحکمی قرار می‌گیرد و از تیرهای شیطانی انحراف و هوی نفس در امان می‌ماند.

رسا ـ فرد و خانواده در معرض انحرافات جنسی با چه نوع آسیب‌هایی مواجه هستند؟

عوامل ظهور این آسیب‌ها در جامعه زیاد است؛ بسیاری از چالش‌ها در عرصه فردی و اجتماعی منشأ بروز این آسیب‌ها است که در ادامه به ترتیب بیان می‎شود.

1. از دست رفتن اعتماد، به عنوان اساس زندگی زناشویی
2. کاهش عزت، احترام و ارزش فرد خیانت کننده در بین خانواده و فرزندان
3. ایجاد گسست خانوادگی در زندگی مشترک
4. از بین رفتن صمیمت و کانون گرم خانواده
5. اختلال در مسؤولیت پذیری و انجام وظایف والدینی
6. ایجاد سوء ظن و تعمیم آن به دیگر مسائل زندگی
7. احساس ناخوشایند حسادت، خودکم بینی، تحقیر و طردشدگی همسر
8. احساس افسردگی و ناامنی همسر
9. ایجاد درمانگی، خشم کینه در همسر
10. ایجاد استرس، نگرانی، اضطراب، و دیگر اختلالات روانی، به ویژه برای همسر
11. ایجاد اختلالات و ضعف‌های جنسی در حریم زناشویی همسران و کاهش روابط جنسی موفق در بین آن‌ها

رسا ـ عوامل، زمینه‌ها و به صورت کلی سبب شناسی آسیب‌ها و انحرافات جنسی را تبیین کنید؟

عوامل بسیاری در سطح فردی، خانوادگی، و اجتماعی وجود دارند که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در گرایش فرد به انحرافات جنسی و روابط نامشروع دخالت می‌کنند، علل فردی معطوف به شخصیت، نگرش و وضعیت روحی و روانی فرد است؛ علل خانوادگی بیشتر از وضعیت و مشکلات روابط همسران منشأ می‌گیرد؛ علل اجتماعی نیز اکثراً متوجه مشکلات ساختاری و نیز مسائل فرهنگی اجتماعی است.

ضعف در عفت ورزی، خویشتن داری و خود مهارگری، سستی در ایمان، کاستی در پایبندی مذهبی، بی پروایی و دامن زدن بیش از اندازه به مسائل جنسی، زیاده خواهی و تنوع طلبی، از جمله عوامل مهم فردی در تقاضای نامشروع، به ویژه در مردان است.

در یک مطالعه روی زنان و مردان متأهل که دچار انحراف جنسی شده‌اند، نشان داد که عواملی همچون استفاده از گیرنده‌های ماهواره‌ای، تماشای فیلم‌هایی با موضوعات جنسی و عدم ارضای نیازهای عاطفی و نیازهای جنسی، سبب انحرافات آن‌ها شده است.

در عرصه خانواده، رفتارهای نامناسب جنسی و نیز عرضه تقاضای نامشروع، عمدتاً می‌تواند ناشی از عدم ارضای جنسی و نارضایتی از زندگی زناشویی باشد، نارضایتی ارتباطی و ناسازگاری زناشویی، از عوامل مستقیم مداخله گر در انحرافات و روابط نامشروع جنسی است.

نارضایتی جنسی به ویژه در مردان و نارضایتی عاطفی به ویژه در زنان، در گرایش آن‌ها به روابط نامشروع نقش به سزایی دارد، در این راستا پژوهش‌ها نشان دادند که در آن دسته از مردان متأهلی که از روابط جنسی با همسرشان احساس نارضایتی داشتند، علاقه به مسائل جنسی و برقراری روابط نامشروع جنسی به مراتب بیشتر دیده می شود.

عوامل فرهنگی ـ اجتماعی بسیاری نیز در این زمینه تأثیر گذارند که از جمله آنها می‎توان به تغییر ارزش ها و سبک زندگی، قبح زدایی و عادی سازی روابط زن و مرد، تضعیف فرهنگ عفاف در جامعه از طریق رسانه ها اختلاط زن و مرد در محیط‎های کاری و تحصیلی، رواج جلوه های تحریک کننده جنسی در فضای حقیقی و مجازی، بی‎تفاوتی اجتماعی و کاهش فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر، ضعف در نظام کنترل انتظامی و قضایی، تضعیف فرهنگ تشکیل خانواده و ترویج خانه های مجردی و ازدواج های سفید اشاره کرد.

همچنین فرصت‎های پیش آمده و زمینه ساز نیز از عوامل گرایش افراد به روابط نامشروع است که این گونه ها فرصت‎ها می‎تواند شامل دسترسی آسان به جنس مخالف، مسافرت‎ها و دوری از خانواده، گمنامی و زندگی در شهری بزرگ، مصرف الکل و مواد مخدر و مواردی از این دست باشند./گ403/ف