به جای پشت میزنشینی به کار بها بدهیم!

امسال که در روزهای پایانی آن به سر می بریم از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان سال "جهش تولید" نامگذاری شد. بی تردید تحقق این شعار نیازمند ارتقای فرهنگ کار و تلاش و مشارکت عمومی است و با گفتمان سازی جهش تولید و هم افزایی در بخش‌ها و دستگاههای مختلف است که فرهنگ کار محقق می شود.

رهبر معظم انقلاب همواره در فرمایشات خود ضعف فرهنگ کار جمعی را یکی از نقاط ضعف ملی در بحث سبک زندگی و تحقق فرهنگ زندگی اسلامی مطرح و تاکید فرموده اند که دانشگاهها غیر از مساله‌ علم، باید به مساله‌ فرهنگ هم بپردازند.

به فرموده ایشان کار جمعی، تعاون و همکاری با یکدیگر و همت بلند است و کودکان و جوانان را باید از آغاز عادت بدهیم تا با همتِ بلند نگاه کنند.

در هفته های اخیر تفاهم نامه همکاری مشترک میان وزارت آموزش و پرورش و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با هدف تشکیل تعاونی های آموزشگاهی به امضا رسید؛ زمینه‌سازی برای تقویت فرهنگ کار و تلاش، توسعه و نهادینه سازی فرهنگ تعاون در بین دانش آموزان، کمک به شکوفایی خلاقیت و مهارت دانش آموزان، افزایش توانایی و مسئولیت پذیری آنان و تقویت روحیه کارآفرینی در آنها از جمله اهداف این تفاهم نامه بود.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این باره معتقد است: اگر دانش آموزان در مدرسه روش مشارکت و کارگروهی را بیاموزند و این آموزش‌ها در عمق وجودشان نهادینه شود، در بازار کار از نیروهای کار مشارکت جو، خلاق، انعطاف پذیر، کارآفرین و نوآور بهره خواهیم برد.

شریعتمداری با تأکید بر نهادینه شدن فرهنگ کار در کشور می گوید: هنگامی که این ارزش در دانش آموزان نهادینه شود می توان انتظار داشت در آینده به سمت کارآفرینی یا ایجاد شغل از طریق تعاونی و به طور کلی ارزشمندی کار و فعالیت، حرکت کنند. 

در حال حاضر بسیاری از قوانین مربوط به حوزه کسب و کار و کارآفرینی نیازمند اصلاح و بازنگری است؛ به گفته معاون اشتغال وزیر کار نظام اجرایی و حکمرانی کشور وارد موج کارآفرینی نشده وعلیرغم تاکید بر مقوله کارآفرینی در حوزه سیاستگذاری وارد دوره کارآفرینی نشده‌ایم به نحوی که بسیاری از قواعد و قوانین ما در این حوزه متعلق به ۵۰ سال قبل است.

وی با تاکید بر تقویت اکوسیستم کارآفرینی در کشور معتقد است که در حوزه آموزش و توسعه کارآفرینی باید محوریت کار را به دست بخش خصوصی سپرد و از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کرد.

فرهنگ در میان صاحب نظران همواره به عنوان بزرگترین پیش شرط و پیش نیاز توسعه همه جانبه مطرح بوده و توده های مختلف اجتماعی را به سوی دستیابی به آرمانی بزرگ که همان توسعه همه جانبه کشور است، راهنمایی و هدایت می کند.

عدم وجود فرهنگ قوی کار در کشور موجب می شود تا کم کاری در میان مردم به نوعی عادت تبدیل شده و افراد در بسیاری از موارد به شغلی که پیشه کرده اند بها ندهند و اصول مسلم آن کار را رعایت نکنند از این رو فرهنگ کار در کشور باید متحول شود.

در حال حاضر کارشناسان بر این باورند که یکی از مهمترین چالشهای پیش روی بازار کار میل به پشت میزنشینی است و برای برون رفت از این چالش نیازمند تغییر فرهنگ کار در کشور هستیم.

علی اصلانی ـ فعال حوزه کار ـ با انتقاد از ضعف فرهنگ کار در کشور می گوید: تعریفی که امروز جوانان از شغل دارند با چند سال گذشته فرق کرده و ارزش کار در جامعه در حال پایین آمدن است.

او می گوید: جوانان پس از فارغ التحصیلی دنبال استخدام در دستگاههای دولتی و پشت میزنشینی هستند در حالی که این فرهنگ غلطی است که باید اصلاح شود و سیاستگذاری ها و برنامه ریزی ها متناسب با شرایط بازار کار صورت گیرد.

این فعال حوزه کار معتقد است افراد با مدارک تحصیلی پایین تر زودتر جذب بازار کار می شوند ولی جوانانی که با مدارک بالاتر فارغ التحصیل شده اند هر پیشنهاد کاری را نمی پذیرند و بلافاصله ارزش آن کار را مدنظر قرار می دهند.

علی اکبر لبافی کارشناس حوزه کار نیز ضعف فرهنگ کار و اخلاق کسب و کار را از مهمترین موانع جریان کارآفرینی در کشور دانسته و می گوید: قوانینی که در کشور وضع می شود باید از مسیر کارشناسی عبور کند و بخشهای تاثیرپذیر از آن قوانین حتما در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها نقش داشته باشند.

او معتقد است ضعف در فرهنگ کار باعث می شود که کار از قداست و ارزشمندی لازم برخوردار نباشد از این رو لازم است فرهنگ کار را در جامعه نهادینه کنیم و اخلاق کسب و کار را در کشور بهبود بخشیم.

در حال حاضر در تمام برنامه های توسعه، اسناد بالادستی و سند چشم انداز ۱۴۰۴ موضوع فرهنگ کار و تحولات آینده کار مورد تاکید بسیاری قرار گرفته است.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال جهش تولید، توجه بیشتر به فرهنگ کار و نهادینه کردن آن در سطح جامعه را یکی از اولویت‌های مهم خود دانسته و در این راستا تدوین سند نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار در کشور را در دستور کار قرار داد.

بی تردید نقش تشکل های کارگری و کارفرمایی، سازمان های مردم نهاد و رسانه ها در ارتقای فرهنگ کار و تبیین جایگاه فرهنگ کار حایز اهمیت است.تا زمانی که فرهنگ حاکم بر بازار اشتغال کشور، فرهنگ مدرک‌گرایی و پشت میزنشینی در بخشهای دولتی و خصوصی باشد با ضعف در کار جمعی و مشارکت عمومی روبه رو خواهیم شد از این رو نگاه به فرهنگ کار و جایگاه و ارزش کار در جامعه باید تغییر یابد و تقویت روحیه کار جمعی و کارآفرینی خلاق بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.