پیشنهادات مرکز تحقیقات اسلامی مجلس پیرامون لایحه بودجه ۱۴۰۱

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، عطاء الله رفیعی آتانی در گفت‌وگویی خاطرنشان کرد: این کارگروه مبتنی بر ارزش‌های اسلامی همچون معنویت، عدالت توزیعی و کارایی و بر اساس محورهای تغییر رویکرد، اصلاح فرآیندها، اصلاح سند، اصلاح منابع و مصارف، بررسی‌ جامعی نسبت به لایحه بودجه انجام داده است.

وی ادامه داد: در نهایت خروجی کار کارگروه اصلاح ساختار بودجه مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در قالب یک گزارش علمی شامل برخی چالش‌ها و اشکالات لایحه و در نهایت پیشنهادات اصلاحی تقدیم شده است.

خاطرنشان می شود: پیشنهادات مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در گزارشی علمی تحت عنوان بررسی لایحه بودجه 1401، با توجه به مشكلات ساختاری بودجه ریزی در ایران" تهیه شده و در سایت رسمی این مرکز به آدرس cmir.parliran.ir در دسترس می باشد.

اشکالات مرکز تحقیقات اسلامی مجلس به لایحه بودجه

رفیعی آتانی بیان داشت: حاكميت نگرش و رويكرد اقتصاد بازار آزاد و نهفتگی رویکرد تعدیل ساختاری و شوک‌درمانی قیمتی، روند مداوم کوچک‌سازی دولت بدون تفکیک حوزه‌های حاکمیتی و تصدی‌گری، ناسازگاري با اهداف برنامه‌هاي توسعه، تامین نامناسب منابع بودجه و هزینه‌کرد نامناسب بودجه و مشكلات عدالت توزيعي از اشکالاتی است که کارگروه اقتصادی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس به لایحه بودجه 1401 وارد دانسته است.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس حاكميت نگرش و رويكرد اقتصاد بازار آزاد و نهفتگی رویکرد تعدیل ساختاری و شوک‌درمانی قیمتی را از اشکالات وارده بر لایحه بودجه دانست و گفت: این رویکرد در قالب استمرار کوچک‌سازی غیرهدفمند دولت با واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی، تمرکز بر کاهش ناترازی بودجه و غفلت از ناترازی بانک‌ها، افزایش نرخ تسعیر تبدیل درآمد ارزی از 17 به 23 هزار تومان(شوک ارزی)، افزایش نرخ تسعیر گمرکی از 4200 تومان به 23 هزار تومان علیرغم کاهش نرخ تعرفه، حذف یا کاهش ارز ترجیحی 4200 تومانی حمایت از تولید (یارانه‌زدایی) ، و تعدیل دستمزدها زیر نرخ تورم (متوسط 10%) در لایحه اجرایی شده است.

وی گفت: هر سال بخشی از اموال غیرمنقول و سهام دولت در شرکت‌های مختلف واگذار می‌شود. بخشی از این منابع برای تهاتر بدهی‌های دولت به نهادهایی مانند تامین اجتماعی واگذار می‌شوند. این در حالی است که نسبت بودجه دولت به تولید ناخالص داخلی به عنوان یکی از شاخص‌های میزان مداخله دولت در اقتصاد در ایران در حدود 17 درصد است.

رفیعی آتانی ادامه داد: در لایحه بودجه 1401، درآمدهای نفت و گاز 64% بیشتر از از هدف‌گذاری برنامه ششم توسعه(هدف برنامه: 132هزار میلیارد تومان؛ لایحه :381 هزار میلیارد تومان) است.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس خاطرنشان کرد: در سنوات گذشته به تدريج سهم استقراض در تامين منابع بودجه افزايش يافته است. اين رقم، در لایحه بودجه 1401 برابر با 228 همت با سهم 17 درصدی است. افزایش میزان استقراض  باعث کاهش توان دولت در بازپرداخت بدهی‌های دولت می‌شود.

وی ادامه داد: در لایحه بودجه 1401، سهم مالیات بر ثروت از نسبت 35 همت(هزار میلیارد تومان) در بودجه 1400 به  28‌همت در لایحه بودجه 1401 کاهش یافته است.

وی در ادامه گفت: وابستگي بودجه به نفت در لایحه بودجه 1401 نسبت به بودجه 1400 از 30 درصد به 38 درصد افزایش یافته است.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به اینکه سهم بودجه عمرانی در لایحه بودجه 1401 نسبت به قانون بودجه 1400 افزایش یافته است و از 13 به 18 درصد افزایش یافته است، با این وجود، سهم کم بودجه عمرانی نسبت به بودجه جاری باعث بروز مشکلات مزمن در اجرای طرح‌های عمرانی و افزایش طرح‌های نیمه‌تمام می‌شود.

رفیعی آتانی با اشاره به اینکه سهم بودجه متوازن نیست، خاطرنشان کرد: طبق لایحه بودجه سال 1400 می بایست 4درصد از محل درآمدهای هدفمندی یارانه ها به فرهنگ اختصاص می‌یافت که در سال جاری عمل نشد و در بودجه سال آینده نیز این بند از بودجه حذف گردید.

وی عدالت توزیعی از دیگر اشکالات لایحه بودجه دانست و گفت: با توجه به ضرورت انکار ناپذیر تحقق عدالت در چارچوب مبانی اقتصاد اسلامی، لایجه بودجه از این منظر با اشکالاتی مانند"  فقدان شاخص توزیع عادلانه بودجه بین استانها، طرح‌هاي مطالعاتي زياد و حذف بند مرتبط با کاهش شکاف دستمزد و مزایا روبرو می باشد.

پیشنهادات اصلاحی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به پیشنهادات اصلاحی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، بیان داشت: اصلاح تركيب كميسيون تلفيق و آیین نامه آن، قاعده‌گذاري براي محدودكردن مداخله در لايحه بودجه، هماهنگ‌سازی با اهداف برنامه‌هاي توسعه از طریق روش‌هایی همچون درج شاخص‌های برنامه‌هاي توسعه در ابتدای سند بودجه و نسبت‌سنجی میزان اثرگذاری سند بودجه به تحقق آن، تعیین شاخص‌های عملکردی برای وزارت‌خانه‌ها و تخصیص بودجه بر اساس عملکرد، حذف تبصره‌های‌ غیربودجه‌ای و زائد، حذف ردیف‌های  درآمدی  فاقد عملکرد یا عملکرد پایین کمتر از 50 درصد از جمله پیشنهادات اصلاحی کارگروه اقتصادی این مرکز نسبت به لایحه بودجه می باشد.

رفیعی آتانی گفت: سامانددهی ردیف‌های متفرقه در قالب بودجه‌های مقطعی ذیل دستگاه و الحاق آن به بودجه دستگاه‌های متولی در جدول شماره 7 ماده واحده بودجه، تبدیل احکام تکراری به قوانین دائمی، یجاد ضمانت اجرایی برای احکام بودجه، تجمیع منابع درآمدی بودجه (واردکردن منابع خارج از منابع کل بودجه در بودجه مانند منابع  تبصره 14)،  پيگيري تصويب ترتيبات اجرائي در اصلاح رابطه مالي شركت ملي نفت ايران و دولت، دلارزدایی از بودجه با تفکیک بودجه ریالی از ارزی، اعلام طرح‌های عمرانی شرکت‌های دولتی در یک پیوست مستقل، کاهش تعداد موارد الزام به تصویب آیین‌نامه در هیات وزیران، تعریف و شاخص‌بندی دقیق مولد‌سازی دارایی‌های دولت به منظور جلوگیری از تفسیر آن به فروش دارایی و هزینه‌کرد در بودجه جاری، کاهش و شفاف‌سازی معافیت‌های مالیاتی و گمرکی، افزایش بودجه عمرانی با اولویت بخش‌های پیش‌ران، تبدیل یارانه واردات به یارانه تولید از دیگر پیشنهادات مرکز تحقیقات اسلامی مجلس می باشد.