عرفان حلقه تهدیدی نرم برای امنیت اجتماعی و روانی کشور

به گزارش خبرنگار گروه فرق و ادیان خبرگزاری رسا، محمدجواد نصیری کارشناس معنویت‌های نوظهور و عرفان‌های کاذب در نشست تخصصی «عرفان حلقه در جنگ و پساجنگ ۱۲روزه و سناریوهای پیش‌رو» که صبح امروز در خبرگزاری رسا برگزار شد، با اشاره به ماهیت انحرافی جریان عرفان حلقه گفت: اکثر عرفان‌های نوظهور در ایران با پوششی معنوی و درمانی وارد می‌شوند و مدعی‌اند که با روش‌های خاص می‌توانند جسم و روح انسان را شفا دهند؛ اما در حقیقت این ادعاها فاقد پایه علمی و دینی است و زمینه‌ساز آسیب‌های جدی فردی و اجتماعی شده است.

ادعای درمانگری؛ پوششی برای فریب ذهنی و روانی

نصیری در ادامه سخنان خود، با اشاره به ماهیت فریبنده عرفان حلقه اظهار داشت: تقریباً همه جریان‌های عرفان کاذب از عرفان حلقه و سایر شاخه‌های مشابه، خود را با عنوان درمانگر معرفی می‌کنند. در ظاهر، آن‌ها مدعی‌اند که می‌توانند از طریق "اتصال به شعور کیهانی" یا "شبکه شعور الهی" به درمان بیماری‌های روحی و جسمی بپردازند اما در واقع چنین ادعاهایی تاکنون در هیچ مرجع علمی و دینی اثبات نشده است.

وی افزود: در عرفان حلقه بنیان‌گذار این جریان یعنی محمدعلی طاهری ادعای روش خاصی به نام "فرادرمانی" دارد و معتقد است با اتصال به شبکه‌ای معنوی می‌تواند انرژی درمانی انجام دهد؛ در حالی‌که هیچ سند، منبع معتبر یا تأیید علمی برای این روش وجود ندارد. حتی در کشورهایی که چنین ادعاهایی با تساهل بررسی می‌شوند، مانند کانادا ادعای طاهری به هیچ نتیجه‌ای نرسید و وی در آنجا نیز به دلیل فقدان شواهد علمی و رفتارهای متناقض مورد تمسخر رسانه‌ها و محافل علمی قرار گرفت.

کارشناس معنویت‌های نوظهور با بیان اینکه عرفان‌های کاذب از آسیب‌دیدگان خود به‌عنوان ابزار فشار و آشوب استفاده می‌کنند، گفت: یکی از خطرناک‌ترین جنبه‌های این فرقه‌ها به‌ویژه عرفان حلقه آن است که پس از ناکامی در ادعاهای درمانی به تحریک روانی افرادی می‌پردازند که در مسیر جلسات آن‌ها دچار آسیب شده‌اند. این افراد معمولاً به‌لحاظ روحی شکننده‌اند و از سویی احساس می‌کنند فریب خورده‌اند؛ از همین‌رو فرقه با هدایت رسانه‌ای و القای مظلوم‌نمایی آن‌ها را به کنش‌های اعتراضی و آشوب‌طلبانه سوق می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که برخی عناصر این جریان در ارتباط مستقیم با رسانه‌های فارسی‌زبان معاند و شبکه‌های ماهواره‌ای،تلاش کردند تا از مشکلات فردی یا روانی برخی پیروان خود بهره‌برداری تبلیغاتی کرده و تصویر نادرستی از وضعیت داخلی کشور ارائه دهند. این رفتارها در واقع نوعی همکاری غیرمستقیم با پروژه‌های روانی دشمنان جمهوری اسلامی است.

عرفان حلقه؛ پیوند میان انحراف دینی و پروژه‌های امنیتی

نصیری با تأکید بر اینکه عرفان حلقه تنها یک جریان فکری ساده نیست بلکه ابعادی امنیتی نیز دارد، تصریح کرد: این جریان در مرحله نخست با شعار درمان و آرامش روحی وارد می‌شود اما در ادامه با تغییر تدریجی مفاهیم دینی و تحریف آموزه‌های الهی پیروان را از نظام فکری اسلام جدا می‌کند. در مرحله بعد افرادی که دچار آسیب روانی یا سرخوردگی شده‌اند به ابزار تبلیغاتی و حتی امنیتی تبدیل می‌شوند.

وی افزود: با توجه به تجربه فرقه‌های مشابه در سایر کشورها می‌توان گفت هدف نهایی چنین جریان‌هایی بی‌ثبات‌سازی فرهنگی و ایجاد بی‌اعتمادی نسبت به ساختار دینی و سیاسی کشور است. آن‌ها با القای این ذهنیت که نظام اسلامی مانع رشد یا آزادی‌های فردی است، می‌کوشند تا ذهن پیروان را برای تقابل با نظام آماده کنند.

این پژوهشگر حوزه معنویت‌های نوظهور در ادامه گفت: آسیب‌های ناشی از عرفان حلقه تنها محدود به حوزه فکری نیست بلکه آثار روانی و خانوادگی بسیار شدیدی برجای گذاشته است. در موارد متعدد دیده شده که پیروان این جریان پس از مدتی دچار اختلالات رفتاری، توهم، اضطراب شدید و گاه حالات شبه‌جنون شده‌اند. حتی برخی از خانواده‌ها گزارش داده‌اند که پس از ازدواج همسرانشان رفتارهای غیرعادی مانند ترک ناگهانی محل کار یا ادعای داشتن قدرت‌های ماورایی از خود بروز داده‌اند.

وی افزود: در مواردی افراد آسیب‌دیده گمان می‌کردند با نیروهای شیطانی مبارزه می‌کنند یا توانایی‌های خاصی دارند؛ در حالی‌که این حالات نتیجه القائات ذهنی و تمرینات نادرست شبه‌مدیتیشن است که در جلسات حلقه آموزش داده می‌شود. این نوع آسیب‌ها در طول سال‌های اخیر بارها توسط روان‌پزشکان و کارشناسان دینی مورد بررسی قرار گرفته و همگی تأکید دارند که این جریان موجب تخریب تعادل روانی افراد و فروپاشی روابط خانوادگی می‌شود.

لزوم هوشیاری نهادهای فرهنگی و رسانه‌ای

نصیری در پایان سخنان خود ضمن هشدار نسبت به بازتولید عرفان‌های مشابه در فضای مجازی گفت: با توجه به شرایط جنگ شناختی و رسانه‌ای امروز عرفان‌های نوظهور از جمله حلقه در حال بازسازی چهره خود در شبکه‌های اجتماعی هستند. آنان با استفاده از تبلیغات احساسی، روایت‌های مظلوم‌نمایانه و شعارهای به‌ظاهر معنوی در پی جذب نسل جوان‌اند. وظیفه رسانه‌ها، مراکز آموزشی و نهادهای دینی است که با روشنگری، آگاهی‌بخشی و تولید محتوای متقن، مانع از گسترش این انحرافات شوند.

وی تأکید کرد: مقابله با عرفان‌های کاذب تنها با برخورد قضایی حاصل نمی‌شود بلکه نیازمند کار فرهنگی عمیق، تبیین علمی، و تقویت معنویت اصیل اسلامی است. امروز بیش از هر زمان دیگر باید با اتکا به تعالیم قرآن و اهل‌بیت(ع) معنویت حقیقی را به جوانان معرفی کرد تا فریب زرق و برق معنویت‌های دروغین را نخورند.

مهدی الهی