نقش حوزه در سینما

اشاره: حوزه علمیه به‌عنوان یکی از نهاد‌های مهم فرهنگی و مذهبی تأثیر قابل توجهی بر سینما و هنر‌های نمایشی دارد و می‌تواند با ارائه آموزه‌های دینی و اخلاقی نقش مهمی در شکل‌دهی به محتوای فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی ایفا کند؛ بسیاری از فیلم‌سازان و نویسندگان سینما از منابع دینی و مذهبی برای خلق داستان‌های خود استفاده می‌کنند که این منابع شامل قرآن، احادیث، و متون دینی دیگر است که به عنوان منابع الهام برای خلق آثار هنری استفاده می‌شوند و حوزه علمیه می‌تواند به عنوان یک مرجع مذهبی به فیلم‌سازان و تهیه‌کنندگان سینما مشاوره دهد تا در زمینه‌های مختلفی از جمله نحوه نمایش شخصیت‌های دینی، رعایت موازین شرعی در صحنه‌های فیلم و حتی انتخاب موضوعات مناسب برای فیلم‌ها عمل شود و این تعاملات باعث تولید فیلم‌ها با موازین دینی و اخلاقی خواهد شد.

حوزه علمیه با برگزاری دوره‌های آموزشی و پژوهشی در زمینه‌های مختلف هنری و سینمایی به تربیت نیرو‌های متخصص در این حوزه کمک می‌کند و این دوره‌ها شامل آموزش‌های فنی، نظری و حتی عملی است که به هنرمندان و فیلم‌سازان کمک می‌کند تا با دیدگاه‌های دینی و مذهبی آشنا شوند و آنها را در آثار خود به‌کار ببرند و با توجه به اینکه تأکید بر ارزش‌های دینی و اخلاقی نقش مهمی در شکل‌دهی به فرهنگ عمومی و اجتماعی دارد فیلم‌هایی که به موضوعات دینی و اخلاقی می‌پردازند جامعه را به سمت تفکر و تأمل در این موضوعات هدایت و از این طریق به ارتقاء فرهنگ عمومی کمک می‌کنند.

به مناسبت روز سینما و نقش حوزه های علمیه در آن خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گفت‌وگویی با محمد حسین بنی احمدی کارشناس سینما و رسانه داشته است که در ادامه خواهد آمد:

رسا ـ رفتارشناسی جریان اصلاحات در عرصه سینما و آسیب‌های فرهنگی برآمده از آن را بیان کنید؟

ایجاد دوگانگی یک معضل بزرگ در عرصه سینما و فرهنگ است که این قضیه همانند عرصه اقتصاد است، در همه جای دنیا سینمای سخیف و بدنه زیاد دیده می‌شود، اما مسئله مهم این است که در عملکرد کلی باعث چه چیزی شده است؟ به عنوان طلبه‌ای سینماگر که دلداده انقلاب هستنم عرض می‌کنم که بیشترین آسیب و سنگ اندازی‌ها را از طرف انقلابی‌ها شاهد هستیم و باید بدانیم که حضور بچه‌های انقلابی در عرصه سینما هم اکنون یک ضرورت است.

اینکه جریان اصلاحات چه رویکردی در عرصه بین المللی داشته است را باید مورد توجه قرار دهیم؛ هر موقع نگاه عینی به سینما داشته باشیم نکات ضعف و مشکلات زیادی در عرصه سینمای داخلی مشاهده می‌کنیم و یکسری فرهنگ سازی‌های غلط را مشاهده می‌کنیم که ناشی از غرب زدگی است؛ اما وقتی نگاه بین المللی و نگاه سابجکتیو به عرصه آثار تولید شده در سینمای ایران داشته باشیم می‌بینیم سینمای ایران به شدت آبرومند و پر افتخار در عرصه بین الملل است.

آبرو و اعتباری سینمای ایران در عرصه بین الملل 

خیلی از کشور‌هایی که سال‌ها پیشتر از ما شروع به کار و سرمایه گذاری‌های چندبرابری در عرصه سینما داشته اند به این آبرو و اعتباری که ایران در عرصه بین الملل دارد دست پیدا نکرده است؛ سینمای ایران امثال مجید مجیدی و عباس کیارستمی را دارد که آبروی سینمای ایران هستند و علاوه بر آنها سعید روستایی و اصغر فرهادی با زاویه نگاه متفاوت را دارد که با افتخاراتی که کسب کرده اند سینمای ایران را به جهان شناساندند تا در پله بعد فیلم‌های دیگر قابل تامل در جشنواره‌های دنیا نشان داده شود.

مهمترین معضل در عرصه فرهنگ در جهان بین الملل نوع عرضه است؛ یعنی تاکنون نتوانستیم عرضه درستی داشته باشیم، فیلم‌های سینمایی با بودجه‌ها و یارانه‌های دولتی تولید می‌شود و متاسفانه زمان بهره برداری و کسب درآمد به واسطه تفاوت دیدگاه‌ها و سوء تفاهم‌هایی که وجود دارد خوب منتشر نمی‌شوند و این فیلم‌ها در جای دیگری درآمدی زایی می‌کنند.

فیلم‌های اصغر فرهادی با تهیه کنندگان خارجی تولید می‌شود و فروش بین المللی فیلم برای این تهیه کنندگان است؛ ما باید بدانیم که نگاه خارج از تجارت به صنعت سینما نمی‌توان داشت؛ اصلاح طلبان در یک نگاهی از نیرو‌های انقلابی و مذهبی جلوتر هستند و آن نگاه، نگاه همدلانه و هم یارانه نسبت به شخصیت سینماگر است و نگاهی که به نیرو‌های انقلابی ضربه می‌زند نگاه ابزاری به شخصیت سینماگر است.

رسا ـ نقش حوزه در سینما چیست؟

حوزه به واسطه جایگاهی که دارد نقش بسیار پررنگ و ارزنده‌ای می‌تواند داشته باشد، همانطوری که دستگاه‌های همسو یا هم‌مسیر با حوزه علمیه در جهان مانند واتیکان بسیار نقش‌های پررنگ و فعالانه‌ای در این عرصه دارند؛ حوزه علمیه به واسطه نگاه‌های که بعضا از بیرون از حوزه به حوزه علمیه تحمیل می‌شود نتوانسته آن نقشی که باید داشته باشد را ایفا کند.

آنقدر نتوانستیم که کنشگری داشته باشیم که چند نفر از سینماگران حوزوی زمانی که وارد عرصه سینما شدند مجبورند برای تعقییر نگاه نسبت به خودشان در عرصه سینما، حوزوی بودن خود را کتمان کنند و این اشتباهی است که رقم زده شده است و اگر حوزه نقش پدرانه خود را ایفا کند - البته چند سالی است که به این سمت حرکت می‌کند - سینماگران از نظر معنا و مفهوم که سینمای جهان از آن تهی شده دست پر خواهند شد، سینماگران در تولید آثار خود نیاز به کمک حوزه علمیه دارند و واقعا دست کمک آنها به سمت حوزه دراز است.

حوزه علمیه می‌تواند تاثیرگذاری بهتر و بیشتری بر سینما داشته باشد

حوزه علمیه به واسطه اینکه نقش خود را بعد از انقلاب نپذیرفته و همچنان سعی می‌کند نقش منتقد را بازی کند اثربخشی کمی را در عرصه سینما داشته است ولی اکنون تصمیاتی در حوزه علیمه به واسطه نگاه‌های جدید اتخاذ و تزریق شده و نگاه‌های جدیدی وارد حوزه شده تا با سینما ارتباطات بهتری برقرار شود و حوزه تاثیرگذاری بهتر و بیشتری بر سینما داشته باشد.

طی دوسال گذشته فیلم‌هایی با مضامین دینی با تاثیرگذاری‌هایی که از طرف حوزه علمیه بوده بیشتر شده است و این فیلم‌ها توانسته اقبال عمومی بیشتری پیدا کند و اگر حوزه علمیه بتواند این نقش را برای خود بپذیرد به زودی می‌تواند تاثیرگذاری‌های به مراتب بیشتر از آن چیز‌های که سال‌های گذشته اتفاق افتاده داشته باشد.

حوزه علمیه توانایی آن را دارد که علاوه بر نقش مشفقانه، پدرانه و راهنما گونه به تولیدکنندگان فیلم‌های سینمایی تبدیل شود؛ حوزه به مراتب از ارگان‌های دیگر مانند سازمان تبلیغات، حوزه هنری سینمای جوان و دیگر ارگان‌ها قدرت و توانایی بیشتری برای جذب سرمایه خواهد داشت.