توسعه کمّی و کیفی علوم اسلامی در حوزه علمیه قم

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آیت الله علیرضا اعرافی مدیرحوزه های علمیه کشور در دیدار علمای امامیه جامو و کشمیر ضمن گرامیداشت ایام الله دهه فجر انقلاب اسلامی و اعیاد شعبانیه به تبیین و تشریح تاریخ حوزه های علمیه شیعی بویژه حوزه قم پرداخت و اظهار کرد: در ایام یکصدمین سال تجدید حیات حوزه علمیه قم با سابقه ۱۲۵۰ ساله هستیم، حوزه ای که سابقه آن به عصر امام صادق(ع) و مهاجرت خاندان های بزرگ و محدثین و روات بزرگ همچون اشعری ها و امثال ایشان برمی گردد.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه با بیان اینکه تاریخ حوزه علمیه قم به قبل و بعد از انقلاب اسلامی تقسیم می شود و مراحل و ادواری دارد، افزود: حوزه قم در واقع تئوری و اندیشه نهضت، انقلاب و نظام اسلامی بر اساس فقه عمیق شیعه را تولید و دنبال کرد تا تحقق پیدا کند تا از درون این نهضت و انقلاب و نظام، یک جریان بین المللی شکل بگیرد که بخشی از آن مقاومت است؛ امتداد انقلاب اسلامی در عالم فراتر از این است.

آیت الله اعرافی ادامه داد: این کاری بود که در حوزه قم پایه‌ریزی شد و قهرمان آن هم امام راحل بود که به این سادگی نمی شود مثل و نظیر ایشان را در تاریخ علما و بزرگان پیدا کرد. امام(ره) هم نظریه تولید کرد، چون امام (ره) هم برای انجام رسالت خود علم، دانش، نظریه و تئوری داشت و هم اینکه راهبری و مدیریت میدانی و عملی داشت و جریان سازی کرد. این اولین بار است در تاریخ شیعه بلکه تاریخ اسلام که به این شکل نظامی اسلامی تشکیل و قدرت ملی، منطقه ای و بین المللی ایجاد کند. این یک مشخصه از حوزه قم و ملت ایران برخاست؛ملت ایران هم پای این کار بزرگ ایستاد و در ادامه هم جریان های مختلف در کشورهای مختلف شکل گرفت. دشمنی های دنیای استکبار هم به جهت عظمت این مسئله است.

مدیر حوزه های علمیه تصریح کرد: دومین ویژگی قم این است که علوم اسلامی در حوزه قم توسعه کمّی و کیفی وسیعی پیدا کرد و در تاریخ گذشته حوزه های ما این‌چنین نبود. دایره وسیعی که از علوم اسلامی در قم شکل گرفت، چیز جدیدی است و این گستره مرزها و دامنه علوم اسلامی از لحاظ کمی و کیفی به صورت مجموعی عرض می کنم.

به گفته آیت الله اعرافی، امروز درختواره رشته های دانشی در دهها رشته توسعه پیدا کرده؛ فقه ما در ابعاد مختلف دامنه زیادی پیدا کرده و به این حد از دامنه رسیده و به علوم جدیدی مثل علوم انسانی با نگاه اسلامی یا ابواب جدیدی در فقه می پردازد.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه بیان کرد: سومین ویژگی حوزه علمیه قم هم این که تولیدات علمی ناظر به میدان عمل در جامعه، نظام و حکومت و عرصه بین الملل شکل گرفته است. تحصیل اولیه من قبل از انقلاب بود، هر چه کار علمی داشتیم در کتابخانه، خانه و مدرسه بود، ولی به برکت انقلاب اسلامی این علوم و دانش ها به صحنه عمل آمد.

آیت الله اعرافی ادامه داد: قانون اساسی، قوانین و مقرراتی که در نظام اسلامی وجود دارد، بسیاری از طرح ها و اساس نامه، تماما یا منطبق بر فقه اسلامی شده با درجاتی که دارد براساس رویکرد تطبیقی بین علوم اسلامی و نیازهای دنیای جدید است؛ همه مکاتب حقوقی با نگاه های فقهی بررسی می شود، این راه به شکل گسترده پیموده شده و هنوز هم آفاق بیشماری پیش رو است. امروز تمام فلسفه های جدید موجود در غرب در قم بررسی می شود، از کانت و دکارت بگیرید تا فلسفه های جدید و متنوع در دنیای غرب. کلام جدید، دین شناسی، الهیات جدید، اینها همه بررسی می شود، بنابراین زنده شدن علوم و معارف و اینکه ناظر به واقعیت ها شده و بازسازی و بازخوانی شده، این پدیده ای کاملا جدید در تاریخ سابقه ندارد.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه با اشاره به غنای فقه شیعه، ادامه داد: دایره علوم هم گسترش پیدا کرده، زنده شدن اینها و ناظر به میدان شدن، یک مقوله ای بی نظیر است که به این شکل در حوزه قم شکل گرفته است.

آیت الله اعرافی بیان کرد: قبل از انقلاب حوزه در ایران، عراق، هند، پاکستان، برخی کشورهای خلیج فارس بود و حداکثر به ده کشور می رسید که مراکز علمی دینی و حوزوی وجود داشت، اما به برکت انقلاب اسلامی هم اکنون بالای 100 کشور مراکز علوم اسلامی و علوم اهل بیت(ع) پایه ریزی شده و انتشار پیدا کرده است.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه به گسترش قلمرو علمی و دانشی بانوان اشاره کرد و افزود: گسترش تربیت علوم اسلامی در قلمرو بانوان که خودش وسعت بسیاری دارد و در تاریخ تشیع و اسلام هم سابقه ندارد، این ۵ نکته از ویژگی های حوزه علمیه قم در عصر معاصر است. این عظمتی است که در حوزه قم شکل گرفته، البته ضعف ها و کمبودهایی هم وجود دارد، چرا که نیاز دنیای امروز بیش از اینها است. جهان به هم پیوسته، سرعت تحولات بالا که یک نمونه آن هوش مصنوعی است که همه دنیا را زیر رو می کند و ما نباید از این علوم و پیشرفت ها عقب بمانیم.

مدیر حوزه های علمیه ادامه داد: جامعه روحانیت شیعه در هند یک جامعه پیشرفته به لحاظ کمیّ و کیفی است و در مسیر رشد و ارتقا است و باید تلاش کنید توسعه کمیّ و بخصوص رشد کیفی جامعه علمی حوزوی و علمایی آنجا پیشرفت بیشتری کند.

آیت الله اعرافی تصریح کرد: در فعالیت های خود جوانان را دریابید و در تعاملات علمی خود از حوزه های علمیه اهل سنت غافل نشوید و همکاری و هم فکری علمی داشته باشید.

در ابتدای این دیدار برخی از علمای امامیه جامو و کشمیر نکاتی را پیرامون مسائل حوزه و جوانان شبه قاره ارائه کردند.