پیام «محفل» و «پایتخت» برای مدیران صدا و سیما
«پایتخت» و «محفل» با پیشتازی در مقایسه با رقبای خود در نمایش‌خانگی و فضای‌مجازی، ثابت کردند که کاهش مخاطب تلویزیون هیچ ارتباطی به مسائلی چون برودکست و برودبند و امثال آن نداشته و ندارد و مدیران صداوسیما باید به‌دنبال علل ریزش مخاطب در جای دیگری باشند.
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، تقریباً سه سال پیش، پیمان جبلی با شعار «تحول» سکان صداوسیما را در دست گرفت. در آن زمان، همگان بر این باور بودند که تغییرات مثبتی در عرصه تولید سریال‌ها و برنامه‌ها و تحولات رسانه ملی رخ خواهد داد. وعده‌هایی نیز برای بازگشت چهره‌هایی که در آن روزها از تلویزیون غایب بودند، مطرح شد.
اما به جز سریال‌هایی چون «سرزمین مادری»، بازگشت‌های موفقی همچون «نون‌خ» و «زیرخاکی»، و تا حدودی «طوبی»، دستاورد چشمگیری حاصل نشد. در میان تحولات حوزه برنامه‌سازی نیز می‌توان به برنامه «محفل» بیش از دیگر برنامه‌ها اشاره کرد.
در باقی اوقات، تلویزیون با چالش جدی ریزش و افول مخاطب مواجه شد. بسیاری از رسانه‌ها بارها این نکته را یادآور شدند و مدیران ارشد صدا و سیما نیز به‌طور مکرر از تحولی صحبت می‌کردند که دیر یا زود به بار خواهد نشست.
در سال 1403 و با شروع رسمی سریال «پایتخت»، به همراه احتمال بازگشت مهران مدیری به عرصه سریال‌سازی و برخی تغییرات دیگر، پیامی به منتقدین و اهالی رسانه مخابره شد: مدیران تحولی به این باور رسیدند که نیازی به اختراع مجدد چرخ نیست.
غرض از این یادآوری‌ها، رکوردشکنی و اتفاق مثبتی است که با برنامه «محفل» در ایام ماه مبارک رمضان رقم خورد و از چهارم فروردین‌ماه به بعد، با سریال «پایتخت» در عرصه سریال‌سازی.
پیش از ماه مبارک رمضان و محصولات تلویزیون در بهمن‌ماه، فاصله و درخشش امروز سریال «پایتخت» و برنامه «محفل» به‌وضوح نمایان است. چرا که نتایج پیمایش متا نشان می‌داد سریال‌های تکراری شبکه آی‌فیلم اقبال بیشتری نسبت به آثار جدید دارند.
در حالی که هیچ‌کدام از سریال‌های شبکه خانگی نتوانسته بودند بیش از 15 درصد مخاطب جذب کنند، تلویزیون پنج سریال با بیش از 23 درصد تماشاگر روی آنتن برد.
اما ورق با کنداکتور رمضان و عید نوروز تلویزیون برگشت؛ این بار برنامه‌ها و سریال‌های جدید تلویزیون در کانون توجه قرار گرفتند. بازتاب داده‌کاوی مخاطب در خصوص برنامه «محفل» نشان می‌دهد که این برنامه قرآنی بیش از 500 میلیون بازدید در فضای مجازی داشته است.
در طول بیش از یک ماه پخش این برنامه تلویزیونی، بیش از 71 هزار قطعه از محتوای آن در پلتفرم‌های مختلف منتشر شده است؛ آماری که در مقایسه با دیگر برنامه‌های مشابه، بی‌سابقه به نظر می‌رسد.
از سوی دیگر، میزان بازدید محتواهای تقطیع‌شده این برنامه به عدد چشمگیر 500 میلیون بازدید رسیده که در مقایسه با برنامه «محفل» در سال گذشته (حدود 400 میلیون بازدید)، نشان از رشد 25 درصدی دارد. این آمار، مهر تأییدی است بر اقبال عمومی نسبت به محتوای فاخر و قرآنی این برنامه.
در میان پلتفرم‌های مختلف، بیشترین میزان انتشار محتوا در پیام‌رسان ایتا با بیش از 40 هزار قطعه به ثبت رسیده است. همچنین، پلتفرم اینستاگرام با بیش از 412 میلیون بازدید، صدرنشین میزان بازدید محتوا بوده و سهم عمده‌ای در گسترش پیام برنامه «محفل» در فضای مجازی ایفا کرده است.
در مقایسه با سال گذشته، میزان رشد بازدید در پلتفرم‌ها به شرح زیر بوده است:
تلگرام: 25 درصد رشد
اینستاگرام: 22 درصد رشد
ایتا: 17 درصد رشد
روبیکا: 50 درصد رشد
یعنی در واقع می‌توان برنامه سالم ساخت که از عوامل جذابیت در برنامه‌سازی برخوردار است و فرهنگ اسلامی- ایرانی را هم در دلِ خود دارد و همه نوع قشر مخاطب این برنامه تلویزیونی می‌شود. اعداد و ارقام که ناشی از داده‌کاوی هستند، نشان می‌دهند که یک برنامه مذهبی توانسته، بالاتر از برنامه‌های طنز و سرگرم‌کننده قرار گیرد.
براساس این داده‌کاوی‌ها و حتی پیگیری‌های مخاطبان از سامانه 162، مشخص می‌شود که برنامه «محفل» توانسته با اختلاف قابل توجه، بیش از دیگر برنامه‌های صدا و سیما و سکوهای نمایش خانگی مورد توجه مردم قرار گیرد.
البته «محفل» در سطح بین‌المللی نیز طرفداران خاص خود را داشت. این را می‌توان از حضور کارشناسان برنامه در کشورهای اسلامی و استقبال مردم به وضوح مشاهده کرد. همچنین، با نگاهی به نظرسنجی مرکز مخاطب‌سنجی متا، می‌توان به این نتیجه رسید که برنامه‌های پرهزینه‌ای مانند «جوکر» با 29.5 درصد، «زخم کاری 4» با 15 درصد، «قهوه پدری» با 12 درصد و «گل یا پوچ» با 9 درصد، پس از برنامه «محفل» قرار دارند.
اما «پایتخت» در حالی که امروز رقبای تلویزیون تنها پلتفرم‌های نمایش خانگی نیستند و فضای مجازی بستری برای پخش محصولات نمایشی جدید خارجی و ایرانی فراهم کرده است، توانست خیابان را خلوت کند، به تلویزیون و تلوبیون رونق ببخشد و در بسیاری از مناطق، مردم را در ساعت پخش سریال «پایتخت» از اینترنت جدا کند.
اگر بخواهیم به آمار و ارقام کسب‌شده تا این لحظه اشاره‌ای داشته باشیم، در وهله اول باید به رکوردشکنی دوباره «پایتخت» در میزان مخاطب تلویزیون اشاره کنیم. نکته قابل توجه دیگر، رونق تلوبیون و رسیدن آن به بیش از 20 میلیون بازدید در قسمت دوازدهم است که رکوردی بی‌سابقه در تماشای برخط محتوای نمایشی به ثبت رسانده است.
البته تلویزیون تا به اینجا تنها به تماس‌های مخاطبان با سامانه 162 بسنده کرده که نشان می‌دهد «پایتخت» در صدر تماس‌های مردمی قرار دارد.
پیش از این، تلوبیون در پایان قسمت هفتم سریال «پایتخت» اعلام کرده بود که تا آن لحظه، 330 میلیون دقیقه تماشا برای هفت قسمت از این سریال در تلوبیون به ثبت رسیده است و تنها قسمت نخست بیش از سه میلیون و 100 هزار مشاهده داشته که معادل 95 میلیون دقیقه تماشا است.
میانگین هر قسمت بیش از دو میلیون و 100 هزار تماشا بوده که این ارقام برای محتوای نمایشی در بستر آنلاین، با توجه به بازه زمانی بی‌سابقه، قابل توجه است.
همچنین در یک رخداد بی‌سابقه، 660 هزار کاربر به‌طور همزمان در زمان پخش زنده این سریال را تماشا کرده‌اند.
این آمار نه تنها در میان پلتفرم‌های پخش محتوای نمایشی بی‌نظیر است، بلکه یک پدیده قابل توجه در تلوبیون نیز به شمار می‌آید. چرا که این عدد در مقایسه با میزان کاربران همزمان پخش زنده بازی‌های فوتبال پرطرفدار سال 1404، رقابتی تنگاتنگ دارد.
این موضوع نشان از تغییرات اساسی در نحوه مصرف محتوای نمایشی توسط مخاطبان دارد و این استقبال گسترده به وضوح جایگاه رسانه ملی، به‌ویژه آثاری چون «پایتخت»، را در میان آثار تلویزیونی و بستر پخش آنلاین آن، یعنی تلوبیون، نمایان می‌سازد.
جالب است که مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت روز گذشته با انتشار پستی در یک شبکه اجتماعی (ایکس)، تصویری از نمودار مصرف اینترنت کشور منتشرکرد و مدعی شد که تأثیر پخش سریال «پایتخت 7» بر مصرف اینترنت کشور را تاثیرگذار بوده است!
براساس این نمودار، مصرف اینترنت در زمان پخش این سریال با کاهش چشمگیری مواجه می‌شود. معاون وزیر ارتباطات نام این اتفاق را «تأثیر نقی معمولی بر مصرف اینترنت کشور» گذاشته است.
با نگاهی به این آمار و ارقام، این اتفاق به‌تنهایی دستاوردی بزرگ است و به مدیران تلویزیون نشان می‌دهد که باید از تصمیمات محفلی عقب‌نشینی کنند. به نظر می‌رسد تلویزیون اگر می‌خواهد ریزش مخاطب در سال گذشته را جبران کند و گام‌هایش را در مسیر صحیح سریال‌سازی بردارد، باید از برندها، چهره‌ها و سلبریتی‌ها در جایگاه درست‌شان استفاده و حمایت کند.
اتفاقی که در «محفل» و بازگشت «پایتخت» به تلویزیون رقم خورده، باید مورد توجه جدی مدیران تحولی رسانه ملی قرار گیرد. یعنی همان مدیرانی که پیشتر، ریزش مخاطب تلویزیون را به مسائل برودکست و برودبند جهانی ربط می‌دادند، امروز در پی افزایش میزان مخاطب و رکوردشکنی‌های «محفل» و «پایتخت» هستند.
شایسته است در میان این شادمانی‌ها، اتفاقات و اظهارنظرهای گذشته نیز از یاد نرود. زمانی که گفته می‌شد وی‌او‌دی‌ها با امکانات اقتصادی و مالی بهتر نسبت به تلویزیون، توانسته‌اند توجه مخاطبان را به سمت خود جلب کنند، یا وقتی عرصه مصرف رسانه به سمت فضای مجازی رفته (همان برودکست و برودبند که مسئولین سازمان صدا و سیما به آن اشاره می‌کردند)، حالا که «محفل» و «پایتخت» از همین فضای مجازی پیشی گرفته‌اند، چه باید گفت؟
مدیران تحولی، به‌ویژه پیمان جبلی رئیس رسانه ملی و وحید جلیلی قائم‌مقام و دبیر ستاد تحول صدا و سیما، باید بیشتر به این نکته توجه کنند که امروز مردم «پایتخت» را می‌بینند یا در ایام ماه رمضان «محفل» را بیشتر از هر برنامه دیگری دنبال می‌کنند. پس مشکل برودکست و برودبند نیست، بلکه مسئله به نوع مدیریت و فرمان ستاد تحول صدا و سیما باز می‌گردد.
این رکوردشکنی‌ها در میزان مخاطب تلویزیون، پیامی عمیق برای مدیران ارشد تلویزیون دارد؛ اینکه افزایش پلتفرم‌های نمایش خانگی و گسترش شبکه‌های اجتماعی دلیل کاهش مخاطب تلویزیون نبوده، بلکه علت اصلی آن باید در نگاه مدیریتی دست‌اندرکاران تحول صدا و سیما جستجو شود.
بنابراین، می‌توان برنامه‌ای سالم، فرهنگی و با محتوای جذاب تولید کرد و در صدر توجه مخاطبان قرار گرفت. میزان مخاطب «پایتخت» و «محفل» این نکته را با صدای رسا به سمع و نظر همگان رساندند؛ مخاطبان ثابت کردند که اگر تلویزیون برنامه و سریال خوب و جذاب تولید کند، آنها تلویزیون را به هر بستر نمایشی دیگر ترجیح خواهند داد.
ارسال نظرات