پژوهش هدفمند، حلقه مفقوده تحول علمی در حوزه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا از آذربایجان شرقی، تبریز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز علمی، دینی و تمدنی ایران اسلامی، در طول تاریخ حوزه‌های علمیه، جایگاه ویژه‌ای داشته است. مدرسه‌ی طالبیه این شهر، صدها مجتهد، خطیب، مبلغ و استاد برجسته تحویل داده و نقش‌آفرینی‌اش در دوران مشروطه، نهضت امام خمینی و تثبیت انقلاب اسلامی غیرقابل انکار است.

اما اکنون، حوزه علمیه تبریز در شرایطی ایستاده است که نیازمند بازتعریف مأموریت‌ها و نوسازی سازوکارهاست؛ نه از سر ضعف، بلکه به اقتضای زمانه و رسالت‌های جدید.

۱. تحول در محتوا و روش آموزش

اگرچه حوزه تبریز از اساتید برجسته و برنامه‌ریزی‌های منظمی برخوردار است، اما پرسش امروز طلاب این است که: آیا محتوای دروس ما پاسخگوی مسائل نوپدید اجتماعی، فرهنگی و تمدنی است؟ بازنگری در برنامه‌های درسی با رویکرد مسأله‌محور و ارتقاء سواد کاربردی طلاب، ضرورتی جدی برای ارتقاء کارآمدی حوزه است.

۲. پژوهش هدفمند، حلقه مفقوده تحول علمی

وجود انگیزه‌های پژوهشی میان طلاب مشهود است، اما ضعف زیرساخت‌های حمایت از پژوهش، نبود جریان منظم تولید محتوا، و کم‌رنگ بودن آثار فاخر، باعث شده که بخش پژوهش در جایگاه واقعی خود قرار نگیرد. اگر پژوهش در خدمت پاسخ به نیازهای جامعه و انقلاب تعریف شود، حوزه تبریز می‌تواند نقش برجسته‌ای در تولید گفتمان ایفا کند.

۳. بازخوانی نقش حوزه در بستر اجتماعی استان

با وجود ظرفیت‌های بی‌نظیر فرهنگی و سیاسی در آذربایجان شرقی، هنوز سهم حوزه علمیه در هدایت فرهنگی و اجتماعی استان متناسب با ظرفیت آن نیست. تقویت حضور حوزویان در تریبون‌های رسمی، شوراهای تصمیم‌ساز فرهنگی و کرسی‌های آزاداندیشی، یکی از مطالبات جدی از مدیریت حوزه است.

۴. ضرورت ساماندهی جذب و هدایت استعدادهای جوان

در شرایطی که هجمه‌های تبلیغی علیه نهاد روحانیت افزایش یافته، فرآیند جذب طلاب باید با رویکرد فعال، دقیق و رسانه‌ای بازتعریف شود. استفاده از روایت‌های موفق طلبگی، شفاف‌سازی مسیر علمی و آینده شغلی، و تقویت انگیزه معنوی و جهادی، می‌تواند جذب حوزه را متحول کند.

۵. تبلیغ سنتی، نیازمند پیوست‌های نوین

طلاب حوزه تبریز در ایام تبلیغی حضوری فعال دارند، اما نظام‌مند نبودن اعزام‌ها، کمبود پیوست‌های رسانه‌ای و نبود بانک نیازهای تبلیغی، موجب شده بخشی از ظرفیت‌ها هدر برود. لازم است معاونت تبلیغ حوزه با بهره‌گیری از ظرفیت گروه‌های جهادی، هیئات، رسانه‌ها و نهادهای استانی، نقشه جامع تبلیغ در استان را تدوین و عملیاتی کند.

جمع‌بندی:

حوزه علمیه تبریز اگرچه با چالش‌هایی مواجه است، اما از ظرفیتی برخوردار است که می‌تواند به الگویی برای حوزه‌های استانی تبدیل شود. تحول مورد نظر رهبر معظم انقلاب در حوزه، با گفت‌وگو، هم‌افزایی و جسارت علمی قابل تحقق است.

ما در خبرگزاری رسا، با نگاهی دلسوزانه و انقلابی، بر این باوریم که حوزه علمیه تبریز می‌تواند در گام دوم انقلاب، پرچم‌دار تحول باشد؛ به‌شرط آنکه بازنگری در ساختار، مأموریت و نقش‌آفرینی، با مشارکت همه نیروهای مؤمن و دغدغه‌مند صورت گیرد.