منشور رهبر معظم انقلاب سندی راهبردی برای ترسیم آینده تمدنی حوزه‌های علمیه است
مدیر حوزه علمیه خراسان با تشریح ابعاد پیام تاریخی رهبر معظم انقلاب، این پیام را سندی راهبردی برای ترسیم آینده حوزه‌های علمیه دانست و بازخوانی و اجرای دقیق این سند جامع را، زمینه‌ساز تمدن‌سازی اسلامی و تحول بنیادین در ساختار و محتوای حوزه‌ها خواند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان، حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط، مدیر حوزه علمیه خراسان، در نشست تحلیلی خوانش نقشه راه تمدنی حوزه علمیه با محوریت «مروری بر پیام تاریخی رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت یکصدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه قم»، که در مدرسه علمیه امام علی‌بن موسی‌الرضا(علیه‌السلام) با حضور جمعی از اساتید برگزار شد، تأکید کرد: این پیام سندی راهبردی برای ترسیم مسیر آینده حوزه‌های علمیه است.
وی به تأملی عمیق درباره شخصیت صادرکننده این پیام پرداخت و اظهار داشت: برای درک عمق این پیام، ابتدا باید به جایگاه و سابقه تدوین‌کننده آن توجه نمود. رهبر انقلاب شخصیتی هستند که بیش از هفتاد سال از عمر خود را به طور متمرکز در بطن حوزه علمیه سپری کرده‌اند. این حضور صرفاً در نقش یک طلبه عادی نبوده، بلکه ایشان به عنوان فردی نخبه و تیزبین، تمامی لایه‌های حوزه، از فرصت‌ها و نقاط قوت تا آسیب‌ها و چالش‌ها را لمس کرده‌اند.
مدیر حوزه علمیه خراسان این پیام را متفاوت از پیام‌های مرسوم ارزیابی کرد و گفت: ایشان نه‌تنها یک فقیه، بلکه عالمی جامع، مفسر، سیاستمداری واقع‌بین و آگاه به زمان، و فردی بی‌بدیل برای شناخت جریان‌ها و مبانی فکری است. نقش ایشان در تدریس دروس مختلف حوزوی، تبلیغ، جهاد، و حتی مواجهه با چالش‌های علمی و عملی، این پیام را به سندی بی‌نظیر تبدیل کرده است.
وی خاطرنشان کرد: جایگاه تاریخی رهبر انقلاب در تبیین مسیر حوزه، از دوران شکل‌گیری انقلاب اسلامی تاکنون، پیام ایشان را از هر پیام دیگری متمایز می‌سازد.
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط ادامه داد: این پیام نه صرفاً حاصل تأملات نظری، بلکه برآمده از دهه‌ها مدیریت اجرایی، حضور در سنگرهای مختلف، و چالش‌آفرینی‌های بزرگ تاریخ معاصر است. همان‌طور که ایشان نقش کلیدی در روند بنیان‌گذاری نظام اسلامی و مدیریت آن ایفا کردند، تجربه‌های عمیق ایشان در رابطه با حوزه‌های علمیه، خود یک سند تاریخی است.
وی افزود: یکی از نکات بی‌بدیل این پیام، انسجام و جامعیت بی‌چون‌وچرای آن است. اگر کسی بخواهد درباره حوزه‌های علمیه از یک فرد دارای صلاحیت شنیده و تحلیل کند، چه کسی جامع‌تر و آگاه‌تر از ایشان می‌توان یافت که دهه‌ها در این مسیر بالیده و خدمت کرده است؟
ضرورت بازخوانش و تأملی جدی بر مفاد پیام رهبری
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط با اشاره به محتوای پیام رهبری اظهار داشت: این پیام نمی‌تواند صرفاً به عنوان بیانیه‌ای ساده یا سخنرانی در یک همایش قلمداد شود. برای بهره‌گیری از مفاد این پیام تاریخی، باید آن را بارها و بارها مطالعه کرده و به عمق آن اندیشید. چرا که این پیام حاوی نظام‌مندترین اصول برای طراحی یک حوزه تمدنی پیشرو است. اهمیت و استحکام این سند تا حدی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی برای تدوین آن، به مدت یک هفته تا ده روز، هیچ ملاقات و فعالیت دیگری را نپذیرفته و تمام انرژی و تمرکز خود را صرف نگارش آن کرده‌اند.
مدیر حوزه علمیه خراسان افزود: بازخوانی مستمر این پیام، فراتر از یک دستورالعمل ساده، نیازمند رویکردی مبتنی بر اندیشه‌ورزی و پرهیز از شتاب‌زدگی یا احساسات گذرا است.
پیشینه بیانات رهبری درباره حوزه؛ از دهه پنجاه تاکنون
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط به پیشینه نگاه رهبر معظم انقلاب به حوزه‌های علمیه اشاره کرد و بیان داشت: تأملات ایشان درباره مسیر و نقش حوزه‌های علمیه، تنها به امروز یا سال‌های اخیر محدود نمی‌شود. از دهه پنجاه تاکنون، بارها و در مقاطع مختلف، رهنمودهای کلیدی درباره ضرورت‌های تحول حوزه، وظایف علمی و تمدنی آن، و نقش‌آفرینی آن در نظام اسلامی ارائه کرده‌اند. جلساتی که ایشان در دهه‌های شصت، هفتاد و بعد از آن برگزار کردند، سرشار از مطالب دقیق و عمیق درباره حوزه‌ها بوده است.
وی افزود: مهم‌ترین جلوه این نگاه راهبردی، شخصیت تمدنی حوزه علمیه است که ایشان به عنوان محور اصلی رسالت آینده حوزه بر آن تأکید کرده‌اند.
اهمیت شناخت جایگاه صادرکننده پیام در ارزش‌گذاری آن
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط تأکید کرد: برای فهم اهمیت این پیام، باید از منظر جایگاهی که صادرکننده آن برخوردار است، به آن نگریست. کمااینکه شناخت شخصیت رهبر معظم انقلاب به عنوان یک عالم، فقیه، سیاستمدار، و مرجع تقلید جامع، پیام ایشان را به معنایی فراتر از دستورالعمل‌های روزمره تبدیل می‌کند، اهمیت این پیام در این است که از جایگاهی صادر شده که هیچ رقیبی برای این سطح از جامعیت وجود ندارد.
وی ادامه داد: باید همان‌طور که به قرآن به عنوان سند خاص وحی نگاه می‌کنیم، با دقت و تأمل از منظر جایگاهی این پیام را بخوانیم و تحلیل کنیم. نگاه به این پیام، نباید صرفاً عاطفی یا شعاری باشد، بلکه باید به درک و فهم عمیقی از محتوای آن دست یافت.
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط به ضرورت بازتعریف نقش حوزه علمیه در تمدن‌سازی اشاره کرد و گفت: این پیام دستاوردهای بزرگی برای حوزه‌های علمیه به ارمغان خواهد آورد، به شرطی که رویکردی نظام‌مند و دقیق برای اجرایی‌کردن مفاد آن اتخاذ شود. حوزه علمیه در چارچوب این سند، می‌تواند به محوریت تمدن‌سازی اسلامی در عصر حاضر دست یابد و تحولاتی عمیق و بنیادین در ساختار، محتوا و رویکردهای خود ایجاد کند.
وی تأکید کرد: پیام رهبر انقلاب اسلامی نقشه‌راهی حقیقی برای نیل به اوج تمدنی حوزه‌های علمیه و نظام اسلامی است که نه‌تنها نباید از آن غافل شد، بلکه باید با دقت و عمق بیشتری آن را مبنای اقدامات آینده قرار داد.
بررسی اهمیت پیام صادره و لزوم بازخوانی مکرر آن از سوی فضلا و طلاب حوزه
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط با تأکید بر اینکه پیام صادرشده در این بستر، به دلیل شرایط ویژه‌ای که از آن سخن می‌گوید، نیاز به بازخوانی مکرر و عمیق دارد، تصریح کرد: مطالعه دقیق این پیام از سوی فضلا و طلاب می‌تواند هر بار نکات جدیدی را آشکار کند و زوایای تازه‌ای را برای تحلیل و تأمل مشخص نماید. این پیام که با نگاه فکری و جامعه‌ساز تنظیم شده است، باید مورد توجه همه اعضای حوزه قرار گیرد؛ به‌ویژه با توجه به سلیقه‌ها و روش‌های مختلف، ضروری است هر گروهی از منظر خود به این پیام بنگرد.
وی همچنین به احترام خاصی که برای نگاه برجسته رهبر معظم انقلاب در صدور این پیام وجود دارد، اشاره کرد و گفت: در حالی که مقام معظم رهبری تلاش داشته‌اند جنبه‌های فکری پیام را برجسته کنند، ما شاهدیم که اگر جمعی از مبلغان حوزه در این موضوع ورود می‌کردند، به ابعاد اجتماعی و ارتباطات گسترده‌تر هم نگاه ویژه‌ای داشتند.
تأکید بر اهمیت گفتمان‌سازی و مشارکت گسترده حوزه‌های علمیه
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط بیان داشت: اولین گام برای تحقق این پیام، ایجاد احساس نیاز در بدنه حوزه و مسئولیت‌پذیری جمعی است. این فرآیند تنها از طریق مشارکت جمعی محقق می‌شود؛ به‌طوری‌که طلاب، اساتید، مدیران و مسئولان حوزه همگی به نوعی در این پیام درگیر شوند.
وی اضافه کرد: هر مرحله از این گفتمان‌سازی باید برنامه‌ریزی شده و با بازخوانی دقیق مطالب همراه باشد. پیشنهادهایی نظیر تشکیل کمیته‌های خاص، برگزاری جلسات تخصصی و ایجاد پویش‌های فعال از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند این مسئله را ساماندهی کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط همچنین تأکید کرد: رویکردهای شتاب‌زده و بی‌برنامه مانعی جدی بر سر راه بهره‌برداری از پیام است.
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط به ضرورت مشارکت طلاب و اساتید در همه سطوح اشاره کرد و گفت: در این راستا باید از تمامی گروه‌های حوزوی، از طلبه‌های سطح یک تا اساتید باسابقه، دعوت کنیم تا به تحلیل و بازخوانی دقیق پیام بپردازند.
وی تجربه خود در ارتباط با طلاب و اساتید را بسیار مفید توصیف کرد و افزود: گاهی اوقات پیشنهاداتی از سوی طلبه‌های مبتدی ارائه می‌شود که به ذهن بسیاری از اساتید بزرگوار هم نرسیده است. این امر نشان‌دهنده ضرورت بهره‌برداری از نگاه‌های متنوع در حوزه است.
لزوم برنامه‌ریزی و تقسیم کار برای اجرایی شدن پیام
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان یکی از مهم‌ترین وظایف حوزه‌های علمیه را، برنامه‌ریزی دقیق برای اجرایی کردن پیام رهبری عنوان کرد و گفت: تشکیل کمیته‌های تخصصی و کارگروه‌های اجرایی با حضور نمایندگان از همه گروه‌های حوزه می‌تواند به تسهیل این فرآیند کمک کند.
وی با تأکید بر اینکه گفتمان‌سازی نمی‌تواند به تنهایی کافی باشد و باید به برنامه‌های عملیاتی دقیق توجه کرد، گفت: این پیام باید از یک احساس نیاز به سمت اجرا و تحقق پیش برود و این امر نیازمند همکاری و هم‌فکری همگانی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط، با بیان اینکه حوزه علمیه خراسان در بسیاری از موارد توانسته است گام‌های مؤثری بردارد، گفت: بسیاری از نکاتی که در پیام رهبر معظم انقلاب آمده است، پیش‌تر در حوزه مورد بررسی قرار گرفته و اقدامات قابل‌توجهی در این زمینه انجام شده است.
وی به تدوین نظام جامع آموزش حوزه و برخی اصلاحات ساختاری اشاره کرد و آن را یکی از دستاوردهای مهم حوزه علمیه خراسان دانست و خاطرنشان کرد: پیام اخیر رهبر انقلاب می‌تواند به عنوان یک راهبرد قوی، به رفع چالش‌ها و پیشرفت سریع‌تر کمک کند.
لزوم وفاق و تصمیم‌گیری جمعی برای تحقق پیام
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط به اهمیت وفاق و اجماع جمعی برای تصمیم‌گیری پیرامون پیام رهبر معظم انقلاب اشاره کرد و افزود: این وفاق می‌تواند درجهت تحقق اهداف متعالی حوزه و جامعه قدم‌های بلندتری را بردارد و ما را به یک گفتمان واحد نزدیک‌تر کند، همچنین بررسی‌های کارشناسی و دریافت نظرات طیف وسیعی از حوزه، از طلاب تا مدیران و اساتید، می‌تواند پشتوانه مهمی برای اجرای پیام باشد.
وی در ادامه به تشریح روند ارائه گزارش نظام راهبردی حوزه علمیه در تابستان سال ۱۴۰۲ به مقام معظم رهبری پرداخت و با اشاره به نحوه ارائه این گزارش اذعان کرد: این روند بیش از آن که صرفاً یک ارائه باشد، به گفت‌وگویی چالشی و سازنده تبدیل شد و هر سؤال یا پیشنهادی که مطرح می‌شد، با تأکید بر دقت و جزئیات به پرسش‌های هدفمند مقام معظم رهبری پاسخ داده و راهکارهای عملیاتی ارائه شد.
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان، از واکنش مقام معظم رهبری نسبت به این گزارش سخن گفت و اضافه کرد: ایشان با خوشحالی از این برنامه استقبال کرده و تأکید فرمودند که چنین برنامه جامع و مدونی که گذشته، حال و آینده حوزه را به‌صورت دقیق بررسی کرده و راه‌حل‌هایی عملیاتی و مشخص ارائه کرده باشد، تا به حال دریافت نکرده بودند.
شناسایی نقاط قوت و ضعف حوزه در تحقق فرمایشات رهبری
حجت‌الاسلام‌والمسلمین خیاط به ادامه روند ارزیابی از تحقق فرمایشات رهبری اشاره کرد و توضیح داد: ما نسبت به فرمایشات مقام معظم رهبری در بخش‌های مختلف میزان سنجی انجام دادیم. در برخی حوزه‌ها جلو رفته‌ایم، اما در برخی دیگر مانند نظام‌سازی اقتصادی و تربیتی، هنوز نقاط ضعف بسیاری داریم.
وی تأکید کرد: مطالعاتی برای جبران این نقاط ضعف انجام گرفته، اما نتایج هنوز در سطح قابل ارائه و دفاع نیستند.
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان، همچنین به اقدامات دو سال اخیر پس از فرمایشات مقام معظم رهبری در حوزه اولویت‌بندی تبلیغات اشاره کرد و اظهار داشت: حوزه علمیه خراسان قدم‌های مثبتی در این زمینه برداشته است، ما در این مدت توانسته‌ایم با ارتباطات مردمی و بدنه‌های جهادی، قدم‌های اساسی و مهمی را برداریم. گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد خراسان نسبت به سایر مناطق پیشروتر عمل کرده است، این پیشرفت‌ها شامل تولید اسناد، ارتباطات مؤثر با مردم، و افزایش توانمندی در اجرای مباحث تبلیغی بوده است.
وی تصریح کرد: برای اینکه بتوانیم اقدامات عملیاتی را به‌طور دقیق ارزیابی کنیم، لازم است برنامه‌های مشخصی در بازه‌های زمانی معین تدوین و اجرا شوند، و این روند نیازمند همکاری و همراهی تمام افراد در حوزه است.
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط با بیان اینکه یکی از اهداف اصلی نظام راهبردی حوزه، تدوین برنامه‌ای جامع و منسجم است که بتواند نیازهای فعلی و آتی حوزه را برآورده سازد، افزود: ما در تلاشیم نظریات و پیشنهادات را جمع‌آوری کنیم و در قالب یک برنامه نهایی و قابل اجرا ارائه دهیم. تصمیم‌سازی‌ها باید در بالاترین سطح ممکن انجام بگیرد و پیشنهادهای مختلف مورد بررسی دقیق قرار گیرند.
وی با دعوت از طلاب و فضلا به هم‌افزایی و همکاری، تأکید کرد: موفقیت در پیشبرد اهداف حوزه تنها با مشارکت همگانی امکان‌پذیر است، هیچ‌کس نباید خود را در حاشیه این قضایا قرار دهد. ما از همه مطالبه داریم تا در تدوین یک برنامه نهایی جامع و قابل ارائه برای آینده حوزه کمک کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین خیاط در پایان سخنان خود، ضمن تقدیر از رهبر انقلاب، اظهار داشت: خداوند را شاکریم که در دورانی قرار داریم که تحت زعامت رهبری فرزانه، سکان اداره امور کشور و حوزه‌های علمیه را در دست دارند. این فرصت مغتنمی است تا از رهنمودهای ارزشمند ایشان بهره‌مند گردیم، شکرانه این نعمت، در عمل به این رهنمودها و تحقق آنهاست./933/
ارسال نظرات