حکمرانی قرآنی در میدان دفاع از نظام اسلامی

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجتالاسلام محمدهادی منصوری استاد حوزه علمیه در نشست علمی «بررسی تبیینی آیات مقاومت و دفاع در قرآن» که در خبرگزاری رسا برگزار شد، با اشاره به آموزههای قرآنی و روایی درباره سبک راهبری امام جامعه در حیطه امنیت و دفاع، اظهار داشت: در منطق ناب اسلام رهبر جامعه اسلامی نه فردی جنگطلب و ماجراجو بلکه شخصیتی صلحطلب، عدالتخواه و اهل حکمت است که همواره در پی تأمین مصالح امت و دفع تهدیدها از راهی معقول و مبتنی بر مبانی شرعی است.
وی با استناد به آیه ۶۴ سوره آلعمران که دعوت به «کلمه سواء» میان ادیان توحیدی میکند، تصریح کرد: اساس راهبرد امام جامعه، بر صلح و نفی سلطهطلبی است؛ چنانکه در تعالیم اهلبیت(ع) نیز اصل بر آن است که مسلمانان هرگز آغازگر جنگ نباشند. این آموزهها بهروشنی نشان میدهند که مشروعیت اقدام نظامی در منطق اسلامی در چارچوب دفاع، پیشگیری از ظلم یا مقابله با تهدیدهای بالفعل تعریف میشود.
وظیفهای راهبردی در مدیریت کلان
استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر ضرورت مراقبت دائمی از دشمنان امت اسلامی به آیه ۶۲ سوره انفال اشاره کرد و افزود: در این آیه خداوند به پیامبر اسلام(ص) دستور میدهد که در برابر دشمنان توکل به خدا داشته باشد؛ اما در عین حال هوشیار و مراقب باشد، چراکه دشمن ممکن است با چهرهای صلحطلب ظاهر شود ولی در پس پرده برای ضربهزدن و غافلگیری نقشه کشیده باشد.
وی ادامه داد: متأسفانه در فضای کنونی نوعی افراط و تفریط در مواجهه با دشمن در بین برخی مسئولان دیده میشود. برخی سادهاندیشانه به دشمن خوشبین هستند و برخی دیگر بدون تحلیل هرگونه تحرک خارجی را جنگ تلقی میکنند. اما آنچه در سیره قرآنی و علوی آمده ترکیب عقلانیت امنیتی، اعتماد به نصرت الهی و اتخاذ مواضع شجاعانه در برابر تهدیدات واقعی است.
حجتالاسلام منصوری با بیان اینکه صلابت در برابر جریانهای جنگافروز یک ضرورت قطعی دینی است، خاطرنشان کرد: قرآن کریم مؤمنان را به جهاد با کفار و منافقان فراخوانده است و در تفسیر المیزان نیز علامه طباطبایی تصریح دارد که خطر منافقان از کفار بیشتر است زیرا منافق از درون ضربه میزند و جبهه دشمن را تقویت میکند.
وی با اشاره به برخی تحرکات گروههای معاند داخلی در سالهای اخیر، اظهار داشت: منافقین داخلی صریحاً وارد میدان جنگ شدهاند عملیات مسلحانه انجام دادهاند و تلاش کردهاند تا روح مقاومت را بشکنند. برخورد با چنین جریانهایی باید متناسب با تهدیدات آنان و در چارچوب مصالح عالی نظام اسلامی و امنیت جامعه صورت گیرد.
نقش ویژه رهبری در جنگ ۱۲ روزه اخیر
این کارشناس مباحث قرآنی، با اشاره به جنگ دوازدهروزه اخیر میان جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی، گفت: یکی از جلوههای راهبری حکیمانه رهبر معظم انقلاب در حوزه امنیت و دفاع، مدیریت دقیق و هوشمند ایشان در لحظاتی بود که سرداران برجسته جبهه مقاومت به شهادت رسیدند. ایشان بیدرنگ فرماندهانی تازهنفس، شجاع، فهیم و کارآزموده را به میدان آوردند که واجد دو شرط اصلی؛ یعنی توان علمی و جسمی بودند.
وی با مقایسه این تدبیر با سیره پیامبر اسلام(ص) در جنگ تبوک افزود: آن حضرت در شرایط حساس جنگ تبوک حضرت علی(ع) را به عنوان جانشین خود در مدینه گماردند تا نظم اجتماعی و اقتدار دینی حفظ شود. این سنت نبوی الگویی برای رهبری جامعه اسلامی است که حتی در شرایط بحرانی و در میانه میدان نبرد نیز از تدبیر، جانشینی و حفظ فرماندهی غفلت نمیشود.
حجتالاسلام منصوری با تشریح ابعاد نقش رهبری در مدیریت جنگ، اظهار داشت: طراحی کلان عملیات، هماهنگی بین نیروها، تعیین چارچوب زمانی حمله و دفاع و مدیریت افکار عمومی از وظایف رهبری جامعه دینی در میدان نبرد است. این سبک مدیریتی، از سیره نبوی و علوی نشأت گرفته و در دوران معاصر نیز کارآمدی خود را اثبات کرده است.
وی خاطرنشان کرد: در سیره اهلبیت(ع) نیز بهرهگیری از اطلاعات دقیق، تاکتیکهای روانی، شناخت زمین و زمان نبرد و آمادگی ذهنی نیروها از اصول قطعی پیروزی در جنگهاست. بنابراین کاربست مباحث اطلاعاتی و امنیتی، امری حاشیهای نیست بلکه در متن وظایف حاکم اسلامی قرار دارد.
روحیهبخشی و بصیرتافزایی در میدان جهاد
این استاد حوزه علمیه ادامه داد: یکی دیگر از ابعاد نقش رهبری، تقویت انسجام داخلی، افزایش روحیه نیروها، تبیین فضائل مجاهدت، و هشدار دادن نسبت به آسیبهای احتمالی در مسیر جهاد است. رهبر جامعه باید با آگاهیبخشی نظامی و تبیین جایگاه جهاد در منظومه معارف دینی، مرزهای حق و باطل را در میدان نبرد برای نیروها روشن سازد.
وی با استناد به آیات سوره محمد(ص) تصریح کرد: در این سوره، خداوند وعده نصرت را مشروط به پایداری و عدم سستی در میدان جهاد میداند. همچنین هشدار داده که اگر مؤمنان عقبنشینی کنند، سنت استبدال جاری خواهد شد؛ یعنی خداوند، گروه دیگری را جایگزین خواهد کرد. این هشدار، نه تنها درباره جهاد نظامی، بلکه درباره جهاد مالی نیز صدق میکند؛ از اینرو هزینهکرد برای دفاع، از جمله ساخت موشک و فناوریهای بازدارنده، عین اطاعت از فرمان الهی است.
حجتالاسلام منصوری با اشاره به نقش شهید حاج قاسم سلیمانی در جلوگیری از ورود جنگ به خاک ایران گفت: حاج قاسم با مجاهدت در جبهههای بیرونی، دیوار دفاعی را در مرزهای دورتر نگه داشت؛ اما در داخل این تدبیر رهبر معظم انقلاب بود که مانع ورود کشور به یک بحران تمامعیار شد.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب، شخصیتی فرزانه، قرآنی و دارای تقوای سیاسی است که در تمام مقاطع بر پایه سنتهای الهی و آموزههای قرآنی تصمیمگیری میکند. در روزگاری که فشارها از سوی جریانهای داخلی و خارجی برای تسلیم ایران به پای میز مذاکره شدت گرفته بود، ایشان با تمسک به آیه «وَلَا تُطِعِ الْکَافِرِینَ وَالْمُنَافِقِینَ» که پس از جنگ احد نازل شد در برابر نیرنگ دشمنان ایستاد.
صلح هوشمندانه، نه تسلیم سادهلوحانه
این پژوهشگر حوزوی در پایان خاطرنشان کرد: حتی اگر در مقطعی از تاریخ، صلح یا آتشبس مورد قبول واقع شود، نباید از دشمن غافل شد. قرآن کریم به پیامبر(ص) میفرماید: از کفار و منافقین پیروی نکن؛ چراکه خداوند از همه چیز آگاه است. بنابراین شرط هرگونه مذاکره یا توافق، حفظ هوشیاری، مراقبت از تهدیدات و جلوگیری از نفوذ دشمن است.
وی تصریح کرد: سبک رهبری رهبر معظم انقلاب الگویی از حکمرانی قرآنی است که در آن عقلانیت، تقوا، شجاعت، صبر و حکمت توأمان حضور دارد. این الگو میتواند برای همه حوزههای فکری و سیاسی سرمشق باشد و مسیر امت اسلامی را در برابر بحرانها، هموار سازد.