کتاب کشف الاسرار؛ الگویی بینظیر در مواجهه امام راحل با شبهات دینی و دگراندیشان

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، نشست علمی «تحلیل الگوی مواجهه کلامی امام خمینی(ره) با دگراندیشان دینستیز در کتاب کشف الاسرار» صبح امروز به همت گروه کلام و فلسفه دین مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد. در این نشست، حجتالاسلام سهراب مقدمی شهیدانی، نویسنده کتاب «کشف الاسرار؛ زمینهها و پیامدها» با تشریح اهمیت این اثر برجسته امام(ره) در مواجهه با شبهات و حملات فکری به اسلام به تبیین ابعاد علمی، تاریخی و روششناختی کتاب پرداخت و بر ضرورت ورود محققین به این کتاب تأکید کرد.
حجتالاسلام مقدمی شهیدانی در ابتدای سخنان خود یادآور شد: سؤال اصلی این است که چرا محققین باید به سراغ کتاب کشف الاسرار بروند و چرا این اثر نباید از صحنه سیاسی و فکری جامعه حذف شود؟ پاسخ روشن است؛ این کتاب حذف شدنی نیست و به عنوان گنجینهای بینظیر مسیر مواجهه کلامی امام(ره) را با دگراندیشان دینستیز نشان میدهد.
تبیین پاسخ امام(ره) به شبهات کتاب «اسرار هزار ساله»
وی با اشاره به شرایط تاریخی تألیف کتاب گفت: کتاب کشف الاسرار پس از سقوط رضاخان نگاشته شد در پاسخ به ۱۳ پرسشی که در کتاب «اسرار هزار ساله» توسط یک طلبه مطرح شده بود. این شبهات گرچه درجه دوم و سوم محسوب میشد و به اندازه شبهات سیاسی و تاریخی کسروی نبود اما امام(ره) با دقت و وسواس تمامی این شبهات را بررسی کرده و پاسخی مستدل ارائه دادند.
حجت الاسلام مقدمی شهیدانی ادامه داد: نویسنده کتاب «اسرار هزار ساله» با طراحی اثر خود تلاش کرده بود حکومت پهلوی دوم را در تقابل با روحانیت قرار دهد و روحانیت را به عنوان دشمن درجه اول معرفی کند. امام(ره) در چنین شرایطی مجبور به رعایت تقیه و رعایت مصالح کلی امت اسلامی بود اما همزمان توانست به گونهای پاسخ دهد که اصول اسلامی مورد اجحاف قرار نگیرد و جنبه روشنگری کتاب حفظ شود.
وی در توضیح ضرورت پرداختن محققین به این کتاب افزود: استفاده از روشهای امام(ره) در مواجهه با شبهات و دگراندیشان امروزه هم اهمیت دارد. امروز برخی جریانها از جمله گروههای وابسته به بهائیت و وهابیت تلاش میکنند انقلاب اسلامی و امام(ره) را به نحوی معرفی کنند که چهرهای تکفیری و ضد اهل سنت از ایشان بسازند. این شبهات را با استفاده از کتاب کشف الاسرار در قالب پایاننامهها، مقالات و مناظرات متعدد ترویج میشوند. اگر محققین از مطالعه و تحلیل کتاب کشف الاسرار غفلت کنند پاسخ به این شبهات از دست خواهد رفت.
مواجهه امام(ره) با شبهات بر اساس منابع شیعی و اهل سنت
نویسنده کتاب «کشف الاسرار؛ زمینهها و پیامدها» با تأکید بر وجوه روششناختی اثر، گفت: امام(ره) در پاسخ به شبهات تنها به منابع شیعی اتکا نکردند؛ بلکه به منابع اهل سنت نیز مراجعه کردند و حتی در مواجهه با سوالات دشوار مخاطب را به قضاوت دعوت کردند. ایشان نشان دادند که بسیاری از ادعاهایی که علیه اسلام و شیعه مطرح میشود نه با منابع دینی و نه با مبانی فلسفی قابل اثبات است.
وی با اشاره به وجه تمایز امام(ره) در برخورد با جریانهای مختلف اسلامی گفت: امام(ره) بین وهابیت و اهل سنت تفاوت قائل بودند. کتاب کشف الاسرار با زندگینامه محمدبن عبدالوهاب آغاز میشود و جنایات و غارتگریهای گروه وهابی در عتبات را مستند بیان میکند و به مقلدان این جریان هشدار میدهد. در حالی که جهان اسلام در نفی وهابیت همصدا است تبلیغات امروز تلاش میکند تصویر دیگری ارائه دهد. امام(ره) صراحت لهجه و حالت تهاجمی آفندی داشتند زیرا هدف دفاع از اسلام و مقابله با توهینها بود.
حجت الاسلام مقدمی شهیدانی با اشاره به اهمیت تهاجم در تبلیغ اسلامی توضیح داد: تبلیغ فقط پاسخ به شبهات نیست بلکه نیازمند اقدام تهاجمی و شناخت دقیق صحنه است. امام(ره) با بهرهگیری از منابع متنوع حتی از آثار فلاسفه مشهور غربی نیز استفاده کردند و به مخاطب نشان دادند که ادعاهای مطرحشده با هیچ منبع معتبر قابل دفاع نیست.
وی با ذکر یک نمونه تاریخی خاطرنشان کرد: پس از پاسخ امام(ره) به کتاب اسرار هزار ساله نویسنده آن از لباس روحانیت خارج شد و خود اعتراف کرد که هدفش این بود که کسی پاسخ دهد. این نشاندهنده اهمیت فقاهت و اجتهاد امام(ره) است که علت اصلی توفیق ایشان در مواجهه با دشمنان بود.
غربستیزی و تحلیل ریشههای سلطه در کتاب «کشف الاسرار»
نویسنده کتاب «کشف الاسرار؛ زمینهها و پیامدها» به بعد غربستیزی و ریشهیابی آن در سخنان امام(ره) اشاره کرد و گفت: بخش مهمی از محتوای کتاب و روش مواجهه امام(ره) با شبهات به نقد سلطه فرهنگی و سیاسی غرب مربوط میشود و ریشهها و پیامدهای آن را روشن میسازد. امام(ره) با دقت به این موضوع پرداختند و نشان دادند که مقابله با شبهات دینی باید همزمان روشنگرانه و استراتژیک باشد.
وی در پایان سخنان خود تأکید کرد: کتاب کشف الاسرار یک اثر بینظیر در عرصه کلامی و فقهی است که به محققین، طلاب و علاقهمندان علوم دینی کمک میکند تا روش مواجهه با شبهات و جریانهای دینستیز را بیاموزند. این کتاب نه تنها از منظر تاریخی و کلامی ارزشمند است بلکه راهبردهای عملی امام(ره) برای حفظ وحدت اسلامی و دفاع از اصول دینی را به تصویر میکشد. مطالعه و تحلیل این کتاب برای پاسخ به شبهات موجود و پیشبینی شبهات آینده، یک ضرورت انکارناپذیر است.
نشست علمی «تحلیل الگوی مواجهه کلامی امام خمینی(ره) با دگراندیشان دینستیز در کتاب کشف الاسرار» با حضور جمعی از محققان، اساتید و طلاب علاقهمند به مباحث کلامی و فلسفه دین برگزار شد و مباحث فنی و تحلیلی در زمینه روشهای امام(ره) در مواجهه با شبهات مطرح شد.