دایرةالمعارف علوم عقلی، نقشه جامع دانش از نگاه علامه مصباح
به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، حجتالاسلام احمد ابوترابی، رئیس مرکز دایرةالمعارف علوم عقلی اسلامی در پیش نشست همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی که پیش از ظهر امروز در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد به تشریح تاریخچه، اهداف و دستاوردهای پروژه عظیم دایرةالمعارف علوم عقلی اسلامی پرداخت.
حجت الاسلام ابوترابی آغاز این حرکت علمی را مربوط به اوایل دهه ۸۰ و بر اساس توصیه مرحوم علامه مصباح یزدی عنوان کرد و گفت: در آن مقطع، با دعوت از شخصیتهای برجسته داخلی و خارجی، پروژهای بنیادین طراحی شد، اگرچه برخی با اشاره به گستردگی کار و محدودیت منابع، دستیابی به هدف را ناممکن میپنداشتند.
به گفته وی، این نگاه بدبینانه ناشی از مقایسه با مراکز بزرگ دنیا با امکانات وسیع بود، اما راهبرد این مرکز متفاوت تعریف و پروژه در دو مرحله طراحی شد.
رئیس مرکز دایرةالمعارف علوم عقلی اسلامی مرحله اول را مرحلهای مقدماتی و زیرساختی خواند که در آن برای ارائه تصویری دقیق و منسجم از مرزهای دانش علوم عقلی، از تاریخ کهن تا دیدگاههای معاصر، کار آسیبشناسی و ساماندهی مفاهیم انجام گرفت.
وی تأکید کرد: این کار صرفاً تدوین مدخلهای پراکنده نبود، بلکه طراحی نقشهای جامع از دانش بود.
حجت الاسلام ابوترابی به دشواریهای این مسیر اشاره و بیان کرد: در برخی رشتهها مانند عرفان نظری، گاه برای تعیین نسبت مفاهیم، چندین جلسه شورای علمی با حضور برجستهترین اساتید برگزار میشد. این حساسیتها نشاندهنده پیچیدگی و زمانبر بودن پروژهای فراتر از یک گردآوری ساده بود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به نسبت این دایرةالمعارف با فناوریهای نو پرداخت و خاطرنشان کرد: این پروژه نهتنها با هوش مصنوعی تعارضی ندارد، بلکه یکی از بهترین خوراکهای علمی برای توسعه آن در حوزه علوم عقلی اسلامی است.
به گفته حجت الاسلام ابوترابی، ساختار گرافی و شبکه مفاهیم طراحیشده، نمونهای کمنظیر جهانی است و در جلسات تخصصی هوش مصنوعی نیز بر ظرفیت منحصربهفرد آن تأکید شده است.
رئیس مرکز دایرةالمعارف علوم عقلی اسلامی در پایان از دستاورد عینی این تلاش چند دههای خبر داد و گفت: حاصل کار، تولید بیش از ۱۷۰ جلد کتاب تخصصی آماده بهرهبرداری است.
وی افزود: نسخه دیجیتال و پایگاه اینترنتی این مجموعه نیز در مراحل نهایی است و به زودی رونمایی میشود تا در دسترس پژوهشگران قرار گیرد.