به مناسبت سالروز شهادت میرزا کوچک‌خان؛
ویژه‌نامه اینترنتی کوچک بزرگ در فضای مجازی منتشر شد
خبرگزاری رسا ـ ویژه‌نامه اینترنتی کوچک بزرگ به مناسبت شهادت میرزا کوچک خان جنگلی با هدف آشنایی بیشتر جوانان با زندگی و تلاش‌های میرزاکوچک‌خان در فضای مجازی منتشر شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، ویژه‌نامه اینترنتی کوچک بزرگ شامل بانک احادیث( احادیث دفاع و جهاد) و مقالاتی همچون صلابت و پایداری اعتقادی میرزا کوچک‌خان، آیا میرزا کوچک خان جنگلی شاعر بود و مخالفت میرزا با مشروطه‌خواهان تندرو در پایگاه اینترنتی راسخون منتشر شد.
کوچک بزرگ، قیام میرزا کوچک خان جنگلی، میرزا کوچک خان نماد بیداری اسلامی، اصالت اسلامی قیام میرزا در ایینه اسناد، عبرت‌های نهضت اسلامی جنگل، نهضت جنگل و تاریخ‌نگاری غرض‌آلود، داستان جنگل و میرزا کوچک خان، کوچک خان جنگلی در نگاه دیگران، نهضت جنگل و کودتای 1299 و نگاهی به روند شکل‌گیری نهضت جنگل بخشی از مقالات این ویژه نامه است.
کوچک بزرگ
در این مقاله می خوانیم: بی تردید نهضت جنگل که در فاصله سال‌های 1293 تا 1300 ﻫ . ش در گیلان روی داد، از مهم ترین وقایع تاریخ ایران در آغاز قرن حاضر است، بررسی این جنبش و به ویژه سلوک فکری و عملی رهبر آن، میرزا کوچک خان، به ویژه از این جنبه حایز اهمیت است که این نهضت در یکی از خطیرترین برهه‌های تاریخ معاصر ایران شکل گرفت و با توجه به فشارهای طاقت سوزی که از سوی دول استعماری و استبداد داخلی بر آن وارد شد، توانست مردانه تاب بیاورد و از مسیر اصیل خویش که اسلام و ارزش های دینی بود، منحرف نشود.
حق این است که تمامی نهضت های رهایی بخش در کشور ما و یا دست کم اکثریت قریب به اتفاق آنها، پیوسته با رهبری و محوریت روحانیون شکل گرفته است و از همین رو است که اندیشه‌های الحادی، در این سرزمین، دیر نمی پاید و توان مقابله با ریشه‌های سترگ اعتقادی مردم را که پیوسته از عالمان دل به حق سپرده و دنیا را پشت سر نهاده، بهره مند بوده اند، ندارد.
نهضت جنگل در پیدایی و نیز رهبری، از حضور عالمانی هوشیار و فداکاری بهره جست که جز استقلال میهن، برقراری حکومت عدل بر اساس احکام قرآن و وحدت و یک رنگی قومیت‌ها و مردمان، هدف و آرزویی نداشتند.
میرزا که از غوغای عربده کشان بیگانه و ایادی آنان به جان آمده بود، به جنگل‌های سرزمین مادری خویش پناه برد تا در سایه آرامش دوری از جماعت روشن فکر و غرب زده، چاره بیندیشد، او که خود دست پرورده حوزه‌های شیعی بود، نیک می دانست که نجات جز در سایه احکام اسلام و قرآن و پیروی از ائمه معصومین(ع) ممکن نیست.
از این رو گام در جاده ای نهاد که سرافرازی او و ملتش را در پی داشت و حماسه فراموش شده عزت، حمیت و غیرت مردان را بار دیگر در گوش ناشنوای زمانه خویش فریاد کرد، او همچون مقتدای راستین خود حضرت اباعبدالله(ع) تکیه بر حق کرد و با یارانی قلیل در مقابل دشمنانی کثیر که از هر سو بر او و بر سرزمینش هجوم آورده بودند، ایستاد و سرانجام در آستان عشق، سرباخت.
میرزا کوچک خان نماد بیداری اسلامی
در این مقاله آمده است: میرزا کوچک خان ، مسلمانی معتقد و مبارزی وطن‌خواه و نستوه بود و نهضت او خاستگاه دینی و مردمی داشت، نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک خان جنگلی در شرایطی شکل گرفت که جای جای سرزمین ایران آماده قیام‌های آزادی‌بخش برای پایان بخشیدن به حضور بیگانگان و پایان دادن به اوضاع آشفته درون مرزها بود .
نهضت جنگل مقارن با بروز جنگ جهانی اول در سال 1914 شکل گرفت ، به رغم اعلام بیطرفی دولت ایران در این جنگ ، بخش عمده سرزمین ایران به اشغال بیگانگان درآمد و استقلال کشور سخت به مخاطره افتاد.
در این زمان ، آشفتگی سیاسی ، عدم وجود دولتمردان لایق و مستقل ، سقوط پی در پی کابینه‌ها و بی ثباتی قدرت سیاسی از یک طرف و پریشانی و فقر گسترده از سوی دیگر ، چنان فضای دهشتناکی را بر مقدرات ایران حاکم کرده بود که احساس مسؤولیت هر انسان انقلابی و مؤمن به دین و میهن خود را چون میرزا کوچک خان ، بر می‌انگیخت .
میرزا پس از ایجاد ارتباط با تشکیلات اتحاد اسلام در تهران و بحث و مناظره با آنها با این هدف که «هر دولتی که نتواند مملکت خود را از سلطه و اقتدار دشمنان خارجی نجات دهد ، وظیفه ملت است که برای استخلاص وطنش قیام کند» تصمیم گرفت برای پایه ریزی یک نهضت ، به سازماندهی نیروها بپردازد.
قیام میرزا کوچک خان جنگلی
در این مقاله با عنوان قیام میرزا کوچک‌خان چنین آمده است: در تاریخچه مبارزات آزادی‌خواهانه مردم ایران، قیام میرزا کوچک خان جنگلی از جمله نهضت هایی است که با اندیشه اسلامی و ضداستعماری شکل گرفت، اما با نیرنگ و خیانت کمونیستها به انحراف، تجزیه و نفاق داخلی دچار گشت و نهایتا همسویی اعلام نشده روس‌های بلشویک با رژیم استبدادی قاجار وسپس نظامی‌گری سرکوبگرانه رضاخان آن را به شکست کشاند.
در جریان جنگ جهانی اول و در هنگامی که دسته‌ای از نمایندگان و رجال سیاسی به خاطر وضع بحرانی کشور و حضور نیروهای بیگانه دست به مهاجرت زدند، کوچک خان با گرویدن به اندیشه « اتحاد اسلام« درصدد برآمد تا با راه انداختن تشکیلات نظامی به مبارزه علیه استبداد رضاخانی و سرسپردگی‌ها، پیمانهای ننگین و تحمیلی بیگانگان و مداخلات آنان در امور داخلی کشور بپردازد.
میرزا درتهران اندیشه خود را با رجال دین و سیاست در میان نهاد وبه نظرخواهی از آنان پرداخت، گروهی به ضرورت مبارزه مسالمت‌آمیز تأکید می‌کردند ومبارزه مسلحانه را نادرست می‌خواندند و گروهی دیگر نظر میرزا کوچک خان را تأیید می‌کردند، سرانجام پس از یک سلسله بحث و گفتگو قرار شد تا در گوشه‌ای از ایران کانونی ثابت، برای مبارزه ایجاد شود.
میرزا کوچک خان پس از این توافق عازم گیلان شد وشروع به تهیه مقدمات قیام کرد، اما چون روسها قبلاً او را از منطقه تبعید کرده بودند، مجبور بود مخفیانه به فعالیت بپردازد، بااین حال میرزا در اندک مدتی توانست همفکرانی در کنار خود جمع کند وقیام را علنی سازد.
او درسال‌های قبل از به قدرت رسیدن رضاخان، موفق شد هسته‌های تشکیل نهضت مسلحانه را پی‌ریزی کند، نیروهای اشغالگر روس که در سال‌های قبل ازانقلاب اکتبر، در سرکوبی این نهضت توفیق چندانی نیافتند، با وقوع انقلاب اکتبر از مناطق شمالی ایران بیرون رفتند و انگلیسی‌ها یکه‌تاز میدان شده و تقریباً تمامی ایران را زیر سلطه خود درآوردند.
آنان میرزا حسن خان وثوق الدوله را به ریاست دولت ایران گماشتند، دولت انگلیس با انعقاد قرارداد معروف 1919 با وثوق الدوله، ایران را تحت الحمایه خود درآورد وکلیه امور مالی، گمرکی و نظامی کشور رابه دست گرفت، انگلیسی‌ها از طریق وثوق الدوله تلاش کردند قیام جنگل را با مذاکره و بدون خشونت حل و فصل کنند، اما این تلاش‌ها سودی نبخشید.
کوچک خان جنگلی در نگاه دیگران
در این مقاله می‌خوانیم: امام خمینی(ره) فرموده‌اند« این قیام هایی که در این صد سال شده است از کی بوده؟ چند قیام در این صد سال؟ کی رأس این ها بوده؟ قیام تنباکو مرحوم میرزا بود، قیام مشروطه از نجف آقایان نجف، از ایران علمای ایران ایجاد کردند.
این چند قیامی که ما شاهدش بودیم همه از علما بود، علمای اصفهان قیام کردند، رأسشان مرحوم حاج آقا نورالله بود، علمای تبریز قیام کردند، علمای مشهد قیام کردند، در این صد سال هرچه قیام بوده است تقریباً از این ها بوده، تبریز هم، خیابانی هم یکی از آقایان، بله، جنگل هم بوده‌اند، آنها هم بوده اند، اما در اقلیّت بودند، عمده اش این ها بودند.
مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «در قیام میرزا کوچک خان و مسایل گوناگون دیگر پای علمای اسلامی در میان و مشهود است»
اگر بخواهیم به تاریخ برگردیم، همه جا پای بینش دینی و سررشته داران امور دینی مردم را می بینیم، قیام میرزای شیرازی، مسأله مشروطیت، قیام مدرس، قیام میرزا کوچک خان و مسایل گوناگون دیگر، چه قبل از دوران پهلوی، چه در دوران پهلوی، همه جا، پای انگیزه دین و به طور مشخص‌تر، پای علمای اسلامی در میان و مشهود است، اما آن مبارزه‌ای که به صورت کامل، از طرف روحانیون طراحی بشود، از طرف روحانیون، مردم به آن مبارزه دعوت بشوند، از طرف روحانیون، سازماندهی بشوند، از طرف روحانیون، ایدئولوژی آن مبارزه، همه جا منتشر بشود تا قبل از سال 41 نبود.
صلابت و پایداری اعتقادی میرزا کوچک خان
در این مقاله در باب صلابت و پایداری میرزا کوچک خان در سخنانی از فتح الله کشاورز، محقق و گردآورنده اسناد نهضت جنگل چنین آمده است: شاید بتوانم بگویم میرزای جنگلی به امامان معصوم و بیش از همه به امام حسین(ع) اقتدا می کرد، در بیشتر حملاتی که انجام می داد، یا هنگامی که مورد تهاجم قرار می گرفت، به قیام امام حسین(ع) استناد می کرد و می گفت: «پیش می رویم، یا کشته می شویم و به راهی می رویم که امام حسین علیه السلام رفت، یا پیروز می شویم».
ما معتقدیم که پای بندی دینی و مذهبی میرزا تنها به دوران طلبگی او مربوط نمی شود، بلکه در مقام مدیریت نهضت به عنوان یک اصل مورد توجه او است و شواهد تاریخی نیز این انگاره را تأیید می کند، از نامه های موجود میرزا به روسها هم همین مطلب اثبات می شود.
او از ابتدا با تبلیغ مرام کمونیستی در ایران، مخالفت آشکار و صریح کرد، در حالی که هدف عمده روسها تأثیرگذاری افکارشان بر مردم ایران بود، میرزا به هیچ وجه زیر بار خواسته آنها نرفت و به آن ها اجازه تبلیغ نداد، بلکه شدت مخالفت او تا آن جا بود که طرفداران روسها برایشان پیغام فرستادند که میرزا زیر بار نمی رود و همراهی نمی کند، میرزا شش دانگ حواسش جمع این قضیه بود.
بعد مدیریتی میرزا بسیار برجسته و بارز و از ظرفیت و پختگی عمیق برخوردار است، از همین رو افراد با گرایشات مختلف دور او جمع می شدند، توانایی جذب افراد مختلف با سلیقه‌ها و افکار گوناگون حول محور هدف مشترک، کار هرکس نیست.
اگر نهضت به نتیجه نرسید، ربطی به ضعف‌های میرزا ندارد و نباید علت را در ضعف شخصیتی، یا مدیریتی میرزا جست و جو کرد، همان گونه که امام حسین(ع) خودشان را مأمور به انجام وظیفه می دانستند و برایشان مهم نبود که نتیجه چه خواهد شد، میرزا نیز با تأسی به مولایش همین کار را کرد.
او ایمان داشت که باید با تجاوز خارجی و بی کفایتی حکومت داخلی مقابله کرد، ولی مهم نیست که این تلاش به نتیجه برسد، یا نرسد، بلکه هدف این است که وظیفه را دنبال کند، البته نمی توان گفت که نهضت جنگل به نتیجه نرسید، چرا که تأثیرات بسیار مثبت در کشور و تاریخ ما داشت، جنگلی‌ها به کشور خدمت زیادی کردند، در این راه آدم‌های مخلص و صالح آمدند، و در راه خدا گمنام جنگیدند و گمنام کشته شدند، اما خون پاک آن ها، بر جریان های بعدی تأثیر گذاشت.
مؤفقیت های نهضت جنگل مدیون صلابت و پایداری اعتقادی میرزا است، او انسانی صددرصد معتقد به مبانی دینی و حفظ استقلال کشور بود، طبق قرارداد 1907 استقلال ایران زیر پا گذاشته شد و کشور از هر سو مورد تهاجم قرار گرفت.
برای میرزا دو رکن اصلی در حرکت جنگل مهم بود یکی پیاده کردن اصول اعتقادی، دوم حفظ استقلال کشور، و به همین خاطر شوروی نتوانست به هدفش برسد، او از این نظر زبان زد مردم گیلان بود، میرزا هر کاری که می خواست انجام دهد، ابتدا استخاره می کرد، هر درگیری و جنگی که پیش می‌آمد میرزا به قرآن و روایات و دستورات ائمه استناد می کرد، برای مردم مشخص بود که راه میرزا از اعتقادتش نشأت می گیرد.
ویژه‌نامه اینترنتی کوچک بزرگ به مناسبت شهادت میرزا کوچک خان جنگلی با هدف آشنایی بیشتر جوانان با زندگی و تلاش‌های میرزاکوچک‌خان در پایگاه اینترنتی راسخون به نشانی www.rasekhoon.net منتشر شده است. /907/ت302/پ
ارسال نظرات