بررسی واژه کریم در برنامه نسیم واژهها
واژه «کریم» در غیر خدا نیز بکار میرود برای مثال در آیه 40 سوره نمل «وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ رَبِّی غَنِیٌّ کَرِیمٌ نمل» و یا سوره انفطار آیات 5 و 6 «یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ ما غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَرِیمِ، الَّذِی خَلَقَکَ فَسَوَّاکَ ...» کریم فقط در این دو آیه در وصف حق تعالى آمده است که آن را در خداوند جواد و منعم معنى کردهاند.
یکی از وجوه معنایی «کریم» بسیار وسیع معنا شده که در آیه 4 سوره انفال آمده که «لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ» طبرسى در این آیه رزق کریم را عظیم و واسع و آنچه ناگوارى در آن نیست و در ذیل آیه چهارم از همین سوره، بزرگ و پر قیمت معنى کرده در اقرب الموارد آمده «رِزْق کَریمٌ اىْ کَثیرٌ» اینها همه مصداق شرافت و نفاستاند.
خداوند در سوره مؤمنون آیه 116نیز میفرماید «لا إِلهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْکَرِیمِ إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَرِیمٌ« که معنی «کریم» کبیر و بزرگ است.
«کریم» به معنى نیکو نیز آمده در آیه 31 سوره نساء میفرماید: «وَ نُدْخِلْکُمْ مُدْخَلًا کَرِیماً» یعنى شما را در عالم به مقامى نیکو و شایسته برسانیم و یا به معنى گرانمایه، چنانکه در آیه 19 سوره تکویر میفرماید: «إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ» یعنى همانا قرآن کلام رسول بزرگوار و گرانمایه (جبرئیل) است و نیز به معنى فرمانبردار، چنانکه در آیه 11 سوره انفطار میفرماید: «کِراماً کاتِبِینَ» یعنى فرشتگانى که مأمور نوشتن اعمال شما هستند، کاملا فرمانبردار اوامر خدا میباشند.
«کریم» در آیه 49 سوره مبارکه دخان به معنى خود را بزرگ پنداشتن است که خداوند میفرماید: «ذُقْ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْکَرِیمُ» یعنى در دوزخ به استهزاء به کافران گویند: عذاب دوزخ را بچش که تو بسیار گرامى و عزیز هستى.
گفتنی است برنامه نسیم واژهها به بررسی اشتراک لفظی واژگان میپردازد و این برنامه به همت گروه فرهنگ و اندیشه قرآنی شبکه رادیویی قرآن و به سردبیری و کارشناسی سمیرا قنبری روزهای زوج ساعت 16:45 بر روی موج اف ام ردیف 100 مگاهرتز پخش میشود./966/د102/ی