به مناسبت ماه ذیالقعده؛
ماهی که منسوب به امام هشتم است
خبرگزاری رسا - ماه ذیالقعدةالحرام، یکی از ماههای حرام است که دارای فضایل خاصی میباشد. ثواب حسنات و گناه معاصی در آن مضاعف است. این ماه به نوعی منسوب به امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا علیهالسلام میباشد و اگر این ماه را ماه ایشان بدانیم، سخنی ناصواب نگفتهایم.
ماه ذیالقعدة، یکی از ماههای حرام است که دارای فضایل خاصی میباشد. ثواب حسنات و گناه معاصی در آن مضاعف است. یکی از ویژگیهای این ماه این است که از ماههای حج(اَشْهُر الحج) است و افرادی که میخواهند حج تمتع به جا آورند، میتوانند در این ماه، عمره تمتع را در آن به جا آورند و مُحْرِم شوند.
این ماه به نوعی منسوب به امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا علیهالسلام میباشد و اگر این ماه را ماه ایشان بدانیم، سخنی ناصواب نگفتهایم؛ چرا که اول این ماه، بنابر آنچه که نزد شیعیان مشهور است، سالروز ولادت خواهر عظیمالشأن ایشان، شفیعه روز جزا، حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها میباشد. یازدهم این ماه، میلاد مسعود خود ایشان است؛ بیست و سوم این ماه، روز زیارت مخصوصه ایشان است و روزی است که زیارت ایشان بهطور خاص وارد شده و به نقلی سالگرد شهادت ایشان نیز است. بیست و پنجم هم به نقلی زیارت خاصه ایشان وارد شده و آخر این ماه هم سالروز شهادت جگرگوشه ایشان، حضرت جوادالائمه علیهالسلام میباشد؛ از این رو، نسبت دادن این ماه به امام رضا علیهالسلام سخن بیراهی نیست.
فضیلت حضرت معصومه علیهاالسلام
در بین امامزادگان، یکی از با عظمتترینها، حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها میباشد که از جایگاه ویژهای برخوردار است و از معدود کسانی است که زیارتنامه مخصوص دارد و امام معصوم آن را انشاء کرده است. ایشان مانند جده بزرگوارش حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها، افتخار "فداها ابوها" را دارد. لقب معصومه هم لقبی است که امام رضا علیهالسلام به او داده و این نشان میدهد که ایشان دارای مقامی شبه عصمت نیز هست و "تالی تلو" چهارده معصوم میباشد.
در فضیلت این بانوی ارجمند همین بس که قبل از به دنیا آمدن پدر بزرگوارش(امام هفتم)، امام صادق علیهالسلام فرمود: إِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَکَّةُ وَ لِرَسُولِهِ حَرَماً وَ هُوَ الْمَدِینَةُ وَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ حَرَماً وَ هُوَ الْکُوفَةُ وَ لَنَا حَرَماً وَ هُوَ قُمُّ وَ سَتُدْفَنُ فِیهِ امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدِی تُسَمَّى فَاطِمَةَ مَنْ زَارَهَا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ؛ خداوند حرمی دارد و آن مکه است، رسول خدا حرمی دارد و مدینه است، امیرالمؤمنین علیهالسلام حرمی دارد که کوفه است و برای ما حرمی است که آن قم میباشد و به زودی زنی از اولاد من در آنجا دفن می شود که نامش فاطمه است؛ کسی که او را زیارت کند، بهشت بر او واجب میشود. بحارالأنوار/بیروت/ج99/ص 267
حدیث دیگر در عظمت ایشان این است که امام صادق علیهالسلام فرمود: وَ تُدْخَلُ بِشَفَاعَتِهَا شِیعَتِی الْجَنَّةَ بِأَجْمَعِهِمْ؛ تمام شیعیان من با شفاعت ایشان وارد بهشت می شوند. بحارالأنوار/ج57/ص228
مقام شفاعت، آنهم با این گستردگی، نشان از عظمت و بزرگی خاصی برای حضرت معصومه سلام الله علیها است که برای ما قابل فهم نیست.
در روایت دیگری از امام رضا علیهالسلام نقل شده که حضرت فرمود: مَنْ زارَها عارفاً بحَقّها فلَهُ الجَنّة؛ کسی که ایشان را زیارت کند در حالی که معرفت به حقش داشته باشد، بهشت بر او واجب است. بحار/ج48/ص317
اینکه وجوب بهشت، منوط به زیارت با معرفت شده است نیز، دلالت بر مقام و جایگاه خاصی میکند که حضرت معصومه علیهاالسلام دارای آن است و زیارتی که ارزش ویژه دارد، زیارت با معرفت است.
در زیارتنامه ایشان میخوانیم که: یا فاطمةُ اشفَعی لِی فِی الجَنَّة فَاِنّ لکِ عندَ اللهِ شأناً مِنَ الشَّأن؛ ای فاطمه! در بهشت رفتن مرا شفاعت کن که حقیقتاً تو نزد خداوند، شأن و جایگاه خاصی داری!
فضیلت زیارت امام رضا علیهالسلام
عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ علیهالسلام جُعِلْتُ فِدَاکَ زِیَارَةُ الرِّضَا علیهالسلام أَفْضَلُ أَمْ زِیَارَةُ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنِ علیهالسلام فَقَالَ زِیَارَةُ أَبِی أَفْضَلُ وَ ذَلِکَ أَنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیهالسلام یَزُورُهُ کُلُّ النَّاسِ وَ أَبِی لَا یَزُورُهُ إِلَّا الْخَوَاصُّ مِنَ الشِّیعَةِ؛ على بن مهزیار، از امام جواد علیهالسلام روایت کرده است که به آن حضرت عرض کردم: فدایت شوم، زیارت امام رضا علیه السّلام أفضل است یا زیارت أبى عبد اللّه الحسین علیه السّلام؟ حضرت فرمود: زیارت پدرم افضل است؛ زیرا أبا عبد اللّه علیهالسلام را همه مردم زیارت میکنند، ولی پدرم را جز خواص از شیعه زیارت نمیکنند! الکافی/کلینی/چاپ إسلامیة/ ج4/ ص584
وَ رُوِیَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ الْبَزَنْطِیِّ قَالَ قَرَأْتُ کِتَابَ أَبِیالْحَسَنِ الرِّضَا علیهالسلام: أَبْلِغْ شِیعَتِی أَنَّ زِیَارَتِی تَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى أَلْفَ حَجَّةٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ یَعْنِی ابْنَهُ علیهالسلام أَلْفَ حَجَّةٍ قَالَ إِی وَ اللَّهِ وَ أَلْفَ أَلْفِ حَجَّةٍ لِمَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ؛ از احمد بن محمد بن ابى نصر بزنطى روایت شده است که گفت: نامه ابوالحسنالرضا علیهالسلام را به این مضمون خواندم: به شیعه من ابلاغ کن که زیارت من نزد خداى تعالى برابر با هزار حجّ است! راوى گفت: به امام ابو جعفر -یعنى پسر آن سرور- گفتم: هزار حجّ؟! فرمود: آرى به خدا و هزار هزار(یک میلیون) حج براى کسى که با معرفت به حقش او را زیارت کند. من لا یحضره الفقیه/شیخ صدوق/دفتر انتشارات اسلامی/ ج2/ ص582
رَوَى الْحُسَیْنُ بْنُ زَیْدٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیهالسلام قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِ مُوسَى اسْمُهُ اسْمُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیهالسلام فَیُدْفَنُ فِی أَرْضِ طُوسَ وَ هِیَ مِنْ خُرَاسَانَ یُقْتَلُ فِیهَا بِالسَّمِّ فَیُدْفَنُ فِیهَا غَرِیباً فَمَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَجْرَ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قَاتَلَ؛ حسین بن زید، از امام باقر علیه السّلام روایت کرده که فرمود: مردى از فرزندان موسى علیهالسلام ظهور میکند که نامش، نام امیرالمؤمنین علیهالسّلام است، پس در زمین طوس مدفون مىشود -و آن، از خراسان است- او در آن سرزمین با زهر کشته مىشود و غریبانه در آنجا مدفون میگردد؛ پس کسى که او را، با معرفت به حقّش، زیارت کند، خداى عزّ و جلّ اجر کسى را به او عطا میکند که قبل از فتح مکه در راه پیروزى اسلام و پیامبرش انفاق کرده و جنگیده باشد. من لا یحضره الفقیه/ ج2/ ص583
وَ رَوَى الْبَزَنْطِیُّ عَنِ الرِّضَا علیهالسلام قَالَ مَا زَارَنِی أَحَدٌ مِنْ أَوْلِیَائِی عَارِفاً بِحَقِّی إِلَّا شُفِّعْتُ فِیهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ؛ هیچ یک از دوستانم مرا با شناخت حقم زیارت نمیکند، مگر آنکه روز قیامت؛ شفاعتم شاملش مىشود! من لا یحضره الفقیه/ج2/ص583
در روایتی محمّد بن سلیمان از امام جواد علیهالسلام در مورد شخصی میپرسد که حج واجب به جا آورده، اگر دوباره حج روزیش شود، در این جا حج مستحبی افضل است یا زیارت امام رضا علیهالسلام؟
حضرت فرمود: به خراسان رود و پدرم را زیارت کند و شایسته است که این زیارت در ماه رجب باشد. عیون اخبار الرضا/شیخ صدوق/نشر جهان-تهران/ج2/ص258
از این روایت شریف بر میآید که زیارت امام رضا علیهالسلام بر حج مستحبی فضیلت دارد و زیارت ایشان در ماه رجب نیز از فضیلت بیشتری برخوردار است.
شب پانزدهم ذیالقعده
رُوِیَ عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله أَنَّ فِی ذِی الْقَعْدَةِ لَیْلَةً مُبَارَکَةً وَ هِیَ لَیْلَةُ خَمْسَ عَشْرَةَ یَنْظُرُ اللَّهُ إِلَى عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ فِیهَا بِالرَّحْمَةِ أَجْرُ الْعَامِلِ فِیهَا بِطَاعَةِ اللَّهِ أَجْرُ مِائَةِ سَائِحٍ لَمْ یَعْصِ اللَّهَ طَرْفَةَ عَیْنٍ؛ شب پانزدهم ذیالقعده شب مبارکی است و خداوند نظر رحمت به بندگان مؤمنش دارد. کسی که در این شب مشغول طاعت خداوند باشد، اجر صد روزهدارِ ملازمِ مسجد(سائح) را دارد که به اندازه چشم بر هم زدنی معصیت خدا را نکرده است. إقبال الأعمال/سید بن طاووس/دارالکتب الاسلامیه/ ج1/ ص309
فَقَدْ رُوِیَ أَنَّهُ لَا یَبْقَى أَحَدٌ سَأَلَ اللَّهَ فِیهَا حَاجَةً إِلَّا أَعْطَاه؛ روایت شده که احدی نیست که در این شب از خداوند حاجتی بخواهد، مگر اینکه خداوند به او عطا میکند. همان
دَحْو الارض
شب و روز بیست و پنجم ذیالقعده، زمان با عظمتی است که "دَحْوُ الارض" نام دارد؛ یعنی وقتی که زمین از خانه خدا گسترش پیدا کرد. روزه این روز از فضیلت ویژهای برخوردار است و یکی از چهار روزی است که در تمام سال ممتاز است. اعمال و ادعیه دیگری نیز در این روز وارد شده است.
رُوِیَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ قَالَ: کُنْتُ مَعَ أَبِی وَ أَنَا غُلَامٌ فَتَعَشَّیْنَا عِنْدَ الرِّضَا علیهالسلام لَیْلَةَ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْقَعْدَةِ فَقَالَ لَهُ لَیْلَةُ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْقَعْدَةِ وُلِدَ فِیهَا إِبْرَاهِیمُ علیه السلام وَ وُلِدَ فِیهَا عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ علیهالسلام وَ فِیهَا دُحِیَتِ الْأَرْضُ مِنْ تَحْتِ الْکَعْبَةِ فَمَنْ صَامَ ذَلِکَ الْیَوْمَ کَانَ کَمَنْ صَامَ سِتِّینَ شَهْراً؛ از حسن بن علىّ وشّاء روایت شده است که گفت: من در زمان کودکى با پدرم در شب بیست و پنجم ذى القعده شام را نزد حضرت رضا علیه السّلام صرف کردیم، آن حضرت به پدرم فرمود: شب بیست و پنجم ذى القعده شبى است که ابراهیم و عیسى بن مریم علیهما السّلام در آن شب متولّد شدهاند و در آن شب، زمین از زیر کعبه گسترش یافته است؛ پس کسى که روز آن را روزه بدارد، مانند کسى است که شصت ماه روزه داشته باشد. من لا یحضره الفقیه/ ج2/ ص89
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الصَّیْقَلِ قَالَ: خَرَجَ عَلَیْنَا أَبُو الْحَسَنِ یَعْنِی الرِّضَا علیهالسلام فِی یَوْمِ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْقَعْدَةِ فَقَالَ صُومُوا فَإِنِّی أَصْبَحْتُ صَائِماً قُلْنَا جُعِلْنَا فِدَاکَ أَیُّ یَوْمٍ هُوَ فَقَالَ یَوْمٌ نُشِرَتْ فِیهِ الرَّحْمَةُ وَ دُحِیَتْ فِیهِ الْأَرْضُ وَ نُصِبَتْ فِیهِ الْکَعْبَةُ وَ هَبَطَ فِیهِ آدَمُ علیهالسلام؛ محمد بن عبد الله صیقل میگوید: در بیست و پنجم ذیالقعده امام رضا علیه السلام نزد ما آمد و فرمود: روزه بگیرید و من هم امروز روزه هستم. گفتیم: فدایتان شویم! امروز چه روزی است؟ فرمود: روزی که رحمت در آن منتشر شده و کعبه در آن نصب گردیده و آدم در این روز هبوط کرده است. الکافی/ج4/ص149
و الحمدلله رب العالمین
/999/702الف/ر
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
روز واقعه:25 ذی القعده
روز بیست و پنجم ماه ذوالقعده به نام دحو الارض شناخته می شود. بر اساس روایات در چنین روزی اولین خشکی های زمین که به طور کامل زیر آب بود در محل کعبه نمایان شد. در آداب اسلامی این روز بسیار پرفضیلت دانسته شده و دعا و عبادات خاصی برای آن بیان شده است.
محتویات
۱ معنای دحو الارض
۲ زمان و مکان دحو الارض
۳ فضیلت دحو الارض
۴ اعمال دحو الارض
۴.۱ نماز
۴.۲ دعای مخصوص
۴.۳ زیارت
۵ پانویس
معنای دحو الارض
علامه شعرانی در کتاب نثر طوبی که یک فرهنگ اصطلاحات قرآنی است می آورد:
«دحو : گستردن . وَ الأرضَ بَعدَ ذَلِکَ دَحَئَهَا ؛ زمین را پس از آن بگسترد. چنان که در لغت ارض گذشتّ مراد از آن کره زمین نیست، بلکه سطح خشکی است مقابل دریا و کوه، کوه و آب از زمین نیستند و به مقتضای این آیه، خشکی زمین که (آن را) رُبع مسکون می نامند پس از خلقت اوّلین، پدید آمد.
چون سطح کره ی خاک را آب از همه جانب فرا گرفته بود، و این خشکی که برجسته و از آب بیرون آمده، مانند جزیره است که از قعر دریا برجهد و بالا آید و به تدریج پهن و گسترده و بزرگ شود. ...
طبیعیان امروز هم گویند: آب به همهی زمین احاطه داشت و خشکی به عللی از قعر آب برآمد و بر سطح زمین چین ها و شکنج ها هویدا شد . »[۱]
زمان و مکان دحو الارض
در روایات اسلامی روز بیست و پنجم ذی القعده روز دحوالارض نامیده شده است. مطابق با این روایات در چنین روزی اولین خشکی های زمین که به طور کامل زیر آب بود در جایی که خانه کعبه قرار دارد نمایان شد. [۲] در قرآن کریم از این روز در آیه 30 سوره نازعات یاد شده است: «وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا»؛ و پس از آن زمین را بگسترد.
فضیلت دحو الارض
از پیامبر اکرم صلّى اللّه عليه و آله نقل شده است كه «فِي ذِي اَلْقَعْدَةِ لَيْلَةٌ مُبَارَكَةٌ وَ هِيَ لَيْلَةُ خَمْسَ عَشْرَةَ يَنْظُرُ اَللَّهُ إِلَى عِبَادِهِ اَلْمُؤْمِنِينَ فِيهَا بِالرَّحْمَةِ أَجْرُ اَلْعَامِلِ فِيهَا بِطَاعَةِ اَللَّهِ أَجْرُ مِائَةِ سَائِحٍ لَمْ يَعْصِ اَللَّهَ طَرْفَةَ عَيْنٍ فَإِذَا كَانَ نِصْفُ اَللَّيْلِ فَخُذْ فِي اَلْعَمَلِ بِطَاعَةِ اَللَّهِ وَ اَلصَّلاَةِ وَ طَلَبِ اَلْحَوَائِجِ فَقَدْ رُوِيَ أَنَّهُ لاَ يَبْقَى أَحَدٌ سَأَلَ اَللَّهَ فِيهَا حَاجَةً إِلاَّ أَعْطَاهُ» . [۳]
در شب پانزدهم ماه ذى القعده حق تعالى به سوى بندگان مؤمن خود نظر رحمت مىكند؛كسى كه آن شب را به عبادت به سر آورد ثواب صد عابد به او عطا مىكند كه در يك چشم به هم زدن معصيت خدا نكرده باشد و چون نصف شب بگذرد شروع كن به عبادت و نماز و حاجات خود را از حق تعالى طلب كن،هرحاجت طلب كنى مستجاب مىگردد.
حسن بن على وشّاء روايت می کند که: «من كودك بودم كه با پدرم در شب بيست و پنجم ماه ذی القعده در خدمت حضرت امام رضا عليهالسلام شام خورديم. حضرت فرمود: امشب حضرت ابراهيم و حضرت عيسى عليهماالسلام متولد شده اند و زمين از زير كعبه پهن شده، پس هر كه روزش را روزه بدارد چنان است كه شصت ماه روزه داشته باشد و در روايت ديگر است كه فرمود: در اين روز حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه شریف قيام خواهد كرد»
محمّد بن عبد اللَّه صيقل می گوید: امام رضا عليه السلام ، در روز بيست و پنجم ذىقعده به ميان ما آمد و فرمود: « صوموا ؛ فإِنّي أصبَحتُ صائِماً . قُلنا : جُعِلنا فِداكَ ، أيُّ يومٍ هُوَ؟ فقالَ : يومٌ نُشِرَت فيهِ الرَّحمَةُ ، ودُحيَت فيهِ الأَرضُ ، ونُصِبَت فيهِ الكَعبَةُ ، وَهَبَطَ فيهِ آدَمُ عليه السلام » [۴]امروز را روزه بگيريد . من هم روزه هستم. گفتيم : قربانت شويم! امروز ، چه روزى است؟ فرمود : «روزى است كه در آن ، رحمت منتشر شد و زمين ، گسترش يافت (دحو الأرض) ، و كعبه برپا شد ، و آدم عليه السلام [به زمين] هبوط كرد» .
از امیرالمومنین علیه السلام روایت شده است که فرمودند: «نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست وپنج ذی القعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است خواهد داشت.»
اعمال دحو الارض
روز دحوالارض است، يكى از آن چهار روزى است كه در تمام سال به فضيلت روزه ممتاز است و در روايتى آمده كه روزه اين روز همانند روزه هفتاد سال است و در روايت ديگر آمده كه كفاره هفتاد سال است و هر كه اين روز را روزه بدارد و شب را به عبادت بسر آورد، براى او عبادت صد سال نوشته شود و براى روزه دار اين روز كه هر چه در ميان زمين و آسمان است استغفار كند و اين روزى است كه رحمت خدا در آن منتشر شده و براى عبادت و اجتماع به ذكر خدا در اين روز اجر بسيارى است و برای اين روز جز روزه و عبادت و ذكر خدا و غسل دو عمل ديگر وارد است:
نماز
نمازى كه در كتابهاى علماى شيعه از اهل قلم روايت شده و آن دو ركعت است در وقت چاشت (بالا آمدن آفتاب تا پيش از گذشتن از وقت ظهر) در هر ركعت پس از سوره حمد پنج مرتبه سوره الشمس خوانده شود و پس از سلام بگويد: «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ؛ هيچ جنبش و نيرويى نيست مگر به خداى برتر بزرگ».
آنگاه دعا كند و بخواند:
«يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِي عَثْرَتِي يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِي يَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِي وَارْحَمْنِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَيِّئَاتِي وَ مَا عِنْدِي يَا ذَاالْجَلالِ وَالْإِكْرَامِ» ؛ اى ناديده گير لغزشها لغزشم را ناديده گير، اى اجابت كننده دعاها، دعايم را اجابت كن. اى شنواى صداها، صدايم را بشنو و به من رحم كن و از بديهايم و آنچه نزد من است درگذر، اى صاحب بزرگى و بزرگوارى».
دعای مخصوص
خواندن دعايى كه شيخ در كتاب «مصباح» فرموده، خواندن آن مستحب است:
«اللَّهُمَّ دَاحِيَ الْكَعْبَةِ وَ فَالِقَ الْحَبَّةِ وَ صَارِفَ اللَّزْبَةِ وَ كَاشِفَ كُلِّ كُرْبَةٍ أَسْأَلُكَ فِي هَذَا الْيَوْمِ مِنْ أَيَّامِكَ الَّتِي أَعْظَمْتَ حَقَّهَا وَ أَقْدَمْتَ سَبْقَهَا وَ جَعَلْتَهَا عِنْدَ الْمُؤْمِنِينَ وَدِيعَةً وَ إِلَيْكَ ذَرِيعَةً وَ بِرَحْمَتِكَ الْوَسِيعَةِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ الْمُنْتَجَبِ فِي الْمِيثَاقِ الْقَرِيبِ يَوْمَ التَّلاقِ فَاتِقِ كُلِّ رَتْقٍ وَ دَاعٍ إِلَى كُلِّ حَقٍّ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ الْأَطْهَارِ الْهُدَاةِ الْمَنَارِ دَعَائِمِ الْجَبَّارِ وَ وُلاةِ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ وَأَعْطِنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا مِنْ عَطَائِكَ الْمَخْزُونِ غَيْرَ مَقْطُوعٍ وَلامَمْنُوعٍ {مَمْنُونٍ } تَجْمَعُ لَنَا بِهِ التَّوْبَةَ وَ حُسْنَ الْأَوْبَةِ»؛ خدايا اى گستراننده كعبه و شكافننده دانه و برگيرنده سختى و برطرف كننده هر گرفتارى، از تو مى خواهم در اين روز از روزهايت كه حقش را بزرگ گرداندى و سبقتش را پيش انداختى و آن را نزد اهل ايمان امانت و و به سوى خود وسيله قرار دادى و به رحمت گسترده ات كه بر محمد درود فرستى آن بنده برگزيده ات در پيمان نزديك، روز ديدار شكافنده هر امر بسته و دعوتكننده به حق و بر اهل بيت پاكش آن راهنمايان و روشن كنندگان راه حق، ستونهاى جبار و متوليان بهشت و دوزخ و عطا كن به ما از عطاى در خزانه ات كه نه بريده شود و نه منع گردد تا به وسيله آن توبه و بازگشت خوبى براى ما فراهم نمايى».
«يَا خَيْرَ مَدْعُوٍّ وَ أَكْرَمَ مَرْجُوٍّ يَا كَفِيُّ يَا وَفِيُّ يَا مَنْ لُطْفُهُ خَفِيٌّ الْطُفْ لِي بِلُطْفِكَ وَ أَسْعِدْنِي بِعَفْوِكَ وَ أَيِّدْنِي بِنَصْرِكَ وَلاتُنْسِنِي كَرِيمَ ذِكْرِكَ بِوُلاةِ أَمْرِكَ وَ حَفَظَةِ سِرِّكَ وَاحْفَظْنِي مِنْ شَوَائِبِ الدَّهْرِ إِلَى يَوْمِ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ وَ أَشْهِدْنِي أَوْلِيَاءَكَ عِنْدَ خُرُوجِ نَفْسِي وَ حُلُولِ رَمْسِي وَانْقِطَاعِ عَمَلِي وَانْقِضَاءِ أَجَلِي اللَّهُمَّ وَاذْكُرْنِي عَلَى طُولِ الْبِلَى إِذَا حَلَلْتُ بَيْنَ أَطْبَاقِ الثَّرَى وَ نَسِيَنِيَ النَّاسُونَ مِنَ الْوَرَى وَ أَحْلِلْنِي دَارَالْمُقَامَةِ وَ بَوِّئْنِي مَنْزِلَ الْكَرَامَةِ»؛ اى بهترين خوانده شده و كريم ترين اميد شده، اى كفايت كننده، اى وفادار، اى آن كه لطفش پنهانى است به لطفت به من لطف كن و به عفوت خوشبختم نما و به يارى ات تأييدم فرما و از ذكر كريمانه ات فراموشم مكن به حق متوليان امرت و نگهبانان رازت و از گرفتاريهاى روزگار تا روز قيامت و برانگيخته شدن خفظم كن هنگام بيرون آمدن جانم و فرو رفتن در قبرم و تمام شدن كارم و سپرى شدن عمرم. اوليايت را به بالينم حاضر كن، خدايا يادم كن بر طول پوسيدگى، زمانى كه در ميان توده هاى خاك فرود آيم و فراموش كنندگان از مردم فراموشم كنند و در خانه اقامت فرودم آر و در منزل كرامت جايم ده».
«وَاجْعَلْنِي مِنْ مُرَافِقِي أَوْلِيَائِكَ وَ أَهْلِ اجْتِبَائِكَ وَاصْطِفَائِكَ وَ بَارِكْ لِي فِي لِقَائِكَ وَارْزُقْنِي حُسْنَ الْعَمَلِ قَبْلَ حُلُولِ الْأَجَلِ بَرِيئا مِنَ الزَّلَلِ وَ سُوءِ الْخَطَلِ اللَّهُمَّ وَ أَوْرِدْنِي حَوْضَ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَاسْقِنِي مِنْهُ مَشْرَبا رَوِيّا سَائِغا هَنِيئا لاأَظْمَأُ بَعْدَهُ وَ لاأُحَلَّأُ وِرْدَهُ وَ لاعَنْهُ أُذَادُ وَاجْعَلْهُ لِي خَيْرَ زَادٍ وَ أَوْفَى مِيعَادٍ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ اللَّهُمَّ وَالْعَنْ جَبَابِرَةَ الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ وَ بِحُقُوقِ {لِحُقُوقِ } أَوْلِيَائِكَ الْمُسْتَأْثِرِينَ اللَّهُمَّ وَاقْصِمْ دَعَائِمَهُمْ وَ أَهْلِكْ أَشْيَاعَهُمْ وَ عَامِلَهُمْ وَ عَجِّلْ مَهَالِكَهُمْ وَاسْلُبْهُمْ مَمَالِكَهُمْ وَ ضَيِّقْ عَلَيْهِمْ مَسَالِكَهُمْ وَ الْعَنْ مُسَاهِمَهُمْ وَ مُشَارِكَهُمْ»؛ و از دوستان اوليايت و برگزيدگان و خاصان درگاهت قرارم ده و ديدارت را بر من مبارك گردان و پيش از فرارسيدن پايان عمرم حسن عمل روزى ام فرما، در حالى كه پاك از لغزشها و گفتار بى پايه و منطق تباه باشم. خدايا مرا به حوض پيامبرت محمد (درود خدا بر او و خاندانش) وارد كن و از آن به من بنوشان، نوشاندنى سيراب كننده، روان و گوارا كه پس از آن هرگز تشنه نشوم و از ورود به آن طرد نگردم و از آن منع نشوم و آن را قرار ده برايم بهترين توشه و كاملترين وعده گاه روزى كه گواهان بپا مى خيزند. خدايا لعنت كن گردنكشان گذشته و آينده را هم آنان كه حقوق اوليايت را به ناحق به خود اختصاص دادند. خدايا پايه هايشان را بشكن و پيروان و عمالشان را نابود ساز، زمينه هاى هلاكتشان را بزودى فراهم فرما و كشورهايشان را از دستشان بگير و راههايشان را بر آنان تنگ كن و بر آنان كه با آنان سهيم و شريكند لعنت فرست».
«اللَّهُمَّ وَ عَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِيَائِكَ وَارْدُدْ عَلَيْهِمْ مَظَالِمَهُمْ وَ أَظْهِرْ بِالْحَقِّ قَائِمَهُمْ وَاجْعَلْهُ لِدِينِكَ مُنْتَصِرا وَ بِأَمْرِكَ فِي أَعْدَائِكَ مُؤْتَمِرا اللَّهُمَّ احْفُفْهُ بِمَلائِكَةِ النَّصْرِ وَ بِمَا أَلْقَيْتَ إِلَيْهِ مِنَ الْأَمْرِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ مُنْتَقِما لَكَ حَتَّى تَرْضَى وَ يَعُودَ دِينُكَ بِهِ وَ عَلَى يَدَيْهِ جَدِيدا غَضّا وَ يَمْحَضَ الْحَقَّ مَحْضا وَ يَرْفِضَ الْبَاطِلَ رَفْضا اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ وَ عَلَى جَمِيعِ آبَائِهِ وَاجْعَلْنَا مِنْ صَحْبِهِ وَ أُسْرَتِهِ وَابْعَثْنَا فِي كَرَّتِهِ حَتَّى نَكُونَ فِي زَمَانِهِ مِنْ أَعْوَانِهِ اللَّهُمَّ أَدْرِكْ بِنَا قِيَامَهُ وَ أَشْهِدْنَا أَيَّامَهُ وَ صَلِّ عَلَيْهِ {عَلَى مُحَمَّدٍ} وَارْدُدْ إِلَيْنَا سَلامَهُ وَ السَّلامُ عَلَيْهِ {عَلَيْهِمْ} وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ»؛ خدايا در فرج دوستانت شتاب كن و حقوق تاراج رفته آنان را به آنان بازگردان و قائم آنان را به حق آشكار كن و او را يارى رسان دينت بدار و درباره دشمنانت فرمانده به فرمانت قرار ده. خدايا فرشتگان پيروزى را گرداگرد او همواره بدار و به آن دستورى كه در شب قدر به او القا كردى او را انتقام گيرنده خويش قرار ده، تا جايى كه خشنود شوى و دينت به وسيله او و بدست او به گونه اى نو و تازه بازگردد و حق به طور كامل ناب شود و باطل به صورت همه جانبه به دور افكنده شود. خدايا بر او و همه پدرانش درود فرست و ما را از همنشينان و خاندانش قرار بده و در زمان بازگشتش ما را برانگيز تا در دوران او در شمار يارانش باشيم. خدايا درك قيامش را روزى ما كن و در روزگارش ما را حاضر كن و بر او درود فرست و سلام او را به ما بازرسان، درود و رحمت خدا و بركاتش بر او باد.
زیارت
ميرداماد در رساله اربعه ايام خود، در بيان اعمال روز دحوالارض فرموده است: زيارت امام رضا عليهالسلام در اين روز افضل اعمال مستحب، و مؤكدترين آداب مى باشد، و همچنين زيارت آن حضرت در روز اول ماه رجب الفرد در نهايت تأكيد بوده و نسبت به آن ترغيب بسيار شده است.[۵]
پانویس
نثر طوبی، علامه شعرانی، کتابفروشی اسلامیه، ج1، ص 253
شیخ طوسی، من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۴۱
زاد المعاد، ج 1، ص 157
إقبال الأعمال، ج۱، ص: ۳۱۰
مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، فضیلت شب و روز دحو الارض و اعمال آن
روز بیست و پنجم ماه ذوالقعده به نام دحو الارض شناخته می شود. بر اساس روایات در چنین روزی اولین خشکی های زمین که به طور کامل زیر آب بود در محل کعبه نمایان شد. در آداب اسلامی این روز بسیار پرفضیلت دانسته شده و دعا و عبادات خاصی برای آن بیان شده است.