بسیاری از اهل‌سنت محب اهل بیت هستند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام مهدی فرمانیان عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم در دومین نشست تاریخ سلفی‌گری (تا ظهور وهابیت) که در مرکز فقهی ائمه اطهار برگزار شد به بیان تاریخ سلفی گری در تاریخ اسلام پرداخت و اظهار کرد: سلفی‌گری در تاریخ اسلام به چهار دوره تقسیم می‌شود.
وی افزود: 200 سال اول اسلام دوره صحابه است که تا زمان احمد بن حنبل ادامه دارد؛ این دوره معروف اصحاب اثر است؛ از زمان احمد حنبل و شافعی دوره دوم، شروع می‌شود که دوره دوم معروف به اصحاب حدیث است. دوره دوم از سال 250 تا سال 700 هجری ادامه دارد؛ دوره سوم سلفی گیری از زمان ابن تیمیه شروع می‌شود؛ در این زمان ابن تیمیه مذهب خود را به عنوان مذهب سلفی عنوان کرد که فقط در زمان حیات خودش و شاگردانش این مذهب طرفدار داشت و بعد از آنها تا قرن دوازدهم هیچ جایگاهی در اسلام نداشته است؛ مذهب سلفی گری چهار قرن هیچ فعالیتی نداشته است که با ظهور عبدالله بن الوهاب در عربستان این مذهب دوباره احیا می‌شود؛ و به دو گروه سلفی جهادی مانند القاعده و سلفی مذهبی تقسیم می‌شوند.
عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در تبیین دوره اول سلفی‌گری؛ ابراز کرد: دوره اول سلفی‌گری به معروف اصحاب اثر است؛ اهل سنت فتاوی، اقوال و اعمال صحابه را اثر می‌نامند؛ در سال 60-70 هجری قمری دوره مکتب فکری اصحاب اثر و اصحاب رأی در اهل‌سنت شکل گرفت؛ اصحاب اثر در مقابل اصحاب رأی قرار گرفتند؛ کسانی که اقوال و اعمال صحابه را بررسی می‌کردند اصحاب اثر می‌گفتند؛ و کسانی که اقوال و اعمال خود عمل می‌کردند، اصحاب رأی می‌گفتند.
وی افزود: بسیاری از مردم شهر مدینه و شهر بصره از اصحاب اثر بودند و آثار صحابه را نقد می‌کردند و نظارت اصحاب صحابه مانند ابن عباس را قبول می‌کردند و سه مذهب حنبلی و شافعی و معتزله از اصحاب اثر هستند؛ مردم شهر کوفه از اصحاب رأی بودند و ابوحنیفه و مذهب حنفی جزء اصحاب رأی بودند؛ تفسیر طبری، تفسیر ثعلبی و تفسیر قطبی یک تفسیر اثری ساست و مورد قبول اهل سنت می‌باشد؛ حتی ابن تیمیه که گوید بهترین تفسیر طبری است، چون یک تفسیر اثری است.
حجت الاسلام فرمانیان در بیان اینکه دوره دوم اصحاب حدیث توسط شافعی در اسلام ظهور کرده است؛ ابراز کرد: شافعی می‌گوید اگر یک خبر مرفوع هم داشته باشیم از اثر و نظرات صحابه بهتر است؛ قبل از ظهور شافعی و در طول 200 سال اول تاریخ اسلام؛ سنت و احادیث رسول خدا (ص) کنار گذاشته بودند؛ و فقط به اعمال صحابه توجه می‌کردند و آن‌را سنت قرار داده بودند؛ کتابهای که قبل از سال 200 هجری قمری نوشته شده است 70٪ آثار صحابه و 30 درصد سنت رسول خدا است و کتابهای بعد از سال 200 هجری قمری نوشته است؛ 90 درصد سنت و احادیث رسول خدا (ص) و 10 درصد آثار اهل صحابه هستند؛ بعد از سال 200 هجری قمری بسیاری آثار صحابه تبدیل به حدیث و سنت پیامبر اکرم (ص) تبدیل شده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب اظهار کرد: احمد بن حنبل شاگرد شافعی بود؛ حنبل تفکرات شافعی را قبول داشت ولی تفکرات شخصی خود در اعتقادات و فتواها آورده بود. احمد بن حنبل اعتقادنامه دارد که در این اعتقادنامه آمده است که عقل در شریعت هیچ جایگاهی ندارد؛ ظاهر قرآن حجت است و حرف سلطان حجت است و علیه سلطان و حکومت نمی‌توان قیام کرد.
وی افزود: در میان اصحاب حدیث؛ دو مذهب تشبیهی و جریان سلفی به وجود آمد؛ مذهب تشبیهی، رویکرد تشبیهی به خداوند دارد و قائل هستند که خداوند جسم دارند و بر عرش حکومت می‌کند، حتی مذهب دیگر اهل حدیث با جریان تشبهی مخالفت کرده‌اند؛ جریان سلفی اعتقاد دارند که به آنچه علمای قبل گفته‌اند باید عمل کرد و در مسائل جدید و محدثه هم سکوت اختیار می‌کنند، بنابراین گرایش و تفکر سلفی گری از احمد بن حنبل به وجود آمده است و در زمان ابن تیمیه سلفی گری را به عنوان یک مکتب جدید مطرح شد.
حجت الاسلام فرمانیان اظهار کرد: ابن تیمیه در میان اهل حدیث طرفداری از سلفیه کرد و معتقد بود که سلفیه بهترین ایمان و بهترین عقل را دارد؛ معتقد است که فهم سلف از فهم خلف برتر است؛ منظور از سلف در نظر ابن تیمیه سه قرن اول اسلام است که شامل اصحاب اثر و اصحاب حدیث می‌شود و ابن تیمیه این اعتقاد خود را مستند به حدیث به پیامبر (ص) می‌کند که در این حدیث آمده است: قرن من، قرن بعد از من و قرن بعد از آن از بهترین قرون است.
وی افزود: ما در همین جا چند انتقاد ابن تیمیه داریم، مگر خوارج در سه قرن اول نبودند چرا فهم آنها را قبول ندارید؟ در صحیح بخاری آمده است در این حدیث پیامبر (ص) تصریح شده که بهترین علمای اسلام برای آیندگان است؛ شما چرا این احادیث را قبول ندارید؟
عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به بدعت‌های ابن تیمیه در اسلام گفت: ابن تیمیه زیارت قبرها را شرک دانسته و از این رو همه مسلمانان معتقد به زیارت قبور را مشرک و کافر خوانده و قتل آنها را واجب می‌داند.
وی افزود: بدعت دوم ابن تیمیه این بود که تمام اعتقادات و نظرات خودش را به سلف نسبت داد و معتقد است که سلف توکل و توسل نداشته است؛ سلف به مردها احترام نمی‌گذاشته است؛ سومین بدعت ابن تیمیه این بود که در مفهوم اجتهاد دست برد و اهل سنت قبل از ابن تیمیه به این اعتقاد داشت که در اسلام چهار نفر مجتهد مطلق بودند و و همه مسلمانان باید به آنها اعتقاد داشته باشند؛ ولی اعتقاد ابن تیمیه این بود که باید هرکس خود اجتهاد کند و اصلا تقلید را جایز نمی‌دانست.
عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، ابراز کرد : سلفی گری تا قرن دوازدهم هیچ جایگاهی در اسلام نداشته است؛ الان هم یک میلیارد مسلمان مخالف نظارت این تیمیه هستند ولی چون قدرت سیاسی ندارند نمی‌توانند نظرات خود را گسترش دهند، و چون دولت عربستان از تفکر سلفی گری حمایت می‌کند تفکر سلفی گری در اسلام رو به افزایش است.
حجت الاسلام فرمانیان در پایان سخنان خود به بیان اهمیت حفظ وحدت مسلمانان در زمان کنونی پرداخت و اظهار کرد: بسیاری از اهل سنت محب اهل بیت(ع) هستند؛ بنابراین شیعیان باید مواظب باشند که کارهای را انجام ندهند که سبب شود محبت اهل بیت (ع) از اهل سنت جدا شود و آنها به سمت سلفی گری و ناصبی گری سوق داده شوند./998/پ202/ی