حکم بدگویی و غیبت ترویج کننده منکرات

به گزارش خبرنگارخبرگزاری رسا در قزوین، حجت الاسلام والمسلمین عبدالکریم عابدینی، امام جمعه موقت قزوین، شب گذشته دوم دی، در امامزاده اسماعیل شهر قزوین، با استناد به روایات مختلفی که غیبت را در مواضع خاصی جایز شمرده‌اند، گفت: حرمت و آبروی انسان‌ها و لزوم دقت درباره حرف زدن پشت سر دیگران، به قدری است که وقتی به منابع روایی و فقهی نگاه می‌کنیم، حتی در موارد جواز غیبت هم، نهی از غیبت شده و تا جایی که می‌شود باید آبروی مردم حفظ شود.

امام جمعه موقت قزوین در ادامه افزود: به دیدن متن یک روایت نمی‌توان گفت غیبت در فلان موضع جایز است یا نه، زیرا نخست روایات یا ضعیف است یا قوی و پس از آن روایات در ظاهر متناقض یکدیگرند که روایت شناس باید آن‌ها را جمع و نظریه و فتوا صادر کند، همان‌طور که در رساله‌ها و احکام فقهی علما و فقها شاهد این موضوع هستیم.

نماینده ولی فقیه در دانشگاه قزوین با بیان سوالی مبنی بر این‌که چرا گاهی شاهد این هستیم که پیامبراکرم(ص) و ائمه‌اطهار(ع) اسم شخصی را به صراحت برده و در مورد او حرف می‌زنند؟، ابراز داشت: در روایات متعدد به این موضوع اشاره می‌شود که فاسقی که پرده حیا را دریده، آشکارا گناه می‌کند و از کارهای نادرست خود خجالت نمی‌کشد، غیبتش واجب است و باید به مردم معرفی شود.

این کارشناس ادامه داد: البته شخص فاسق با همان بدی که دارد و آشکارش کرده، باید رسوا شود و همه او را بشناسند؛ چراکه ممکن است آبروی افراد و جامعه را به خطر بیندازد، مصداق این سخن هم یزید ملعون است که امام حسین(ع) برای مبارزه با فسق علنی و معرفی او به همگان، قیام کردند.

وی با اشاره به حدیثی از پیامبر اکرم(ص) اظهار داشت: چهار گروهند که حرف زدن پشت سر آنها غیبت محسوب نمی‌شود؛ نخست فاسقی که فسق و گناه خود را علنی می‌کند. دوم پیشوای ستمکاری که در صدد آزار و اذیت دیگران است.

حجت الاسلام والمسلمین عابدینی در ادامه گفت: سوم جواز غیبت، کسی که نسبت به مادران مردم حرف‌های رکیک زده و فحاشی می‌کند و  آخرین مورد هم، کسی که از مردم فاصله گرفته و آنها را مورد ملامت و بدگویی قرار می‌دهد، همچون افرادی که در عصر حاضر به انقلاب، نظام، راهپیمایی‌ها و در کل عقاید و ارزش‌های مردم توهین می‌کنند.

این مفسر قرآن کریم با بیان این‌که غیبت کردن حتی در موارد مجاز باید غرض عقلانی داشته باشد، ابراز داشت: در قطعه‌ای از لمعه شهید ثانی که روایات را در قالب فقه، یعنی دستورالعمل‌ برای زندگی درآورده است؛ ده مورد جز موارد جواز غیبت شمرده شده است؛ از جمله شهادت فرد شاهد در دادگاه برای روشن شدن حقیقت، و یا زمانی که فردی به‌خاطر ظلمی که درحقش شده همراه دلیل و مدرک به مقام بالاتر عرض شکایت کند.

وی در ادامه افزود: همچنین صحبت دو نفری که درباره شخصی چیزی را می‌دانند و فقط پیرامون همان موضوع حرف می‌زنند، غیبت محسوب نمی‌شود، هرچند که بهتر است روح  و زبان خود را به این غیبت آلوده نکنند.

این کارشناس دینی با بیان این‌که اگر بدانیم شخصی می‌خواهد جان مسلمانی یا آبروی او را به خطر بیاندازد؛ حق داریم آن فرد مسلمان را از شر او برحذر داریم، بیان داشت: چنانچه باید هنگام تحقیقات برای ازدواج چیزی را که مربوط به موضوع زندگی و ازدواج شخص است، بگوییم.

نماینده ولی فقیه در دانشگاه بین الملل قزوین با اشاره به این‌که «جرح شاهد» هم یکی دیگر از موارد مجاز در غیبت است، ابراز داشت: این‌که شخصی برای شهادت دادن عادل و لایق نیست، باید در دادگاه گفته شود. خواندن افراد با صفت‌هایی که دارند و با آن‌ها شناخته شده و همه از آن باخبرند «تنها به شرطی که خود فرد از شنیدن آن اسم ناراحت نشود»، جایز است.

حجت الاسلام والمسلمین عابدینی در ادامه اضافه کرد: اگر شخصی، مستحق حرفی که پشت سرش می‌زنند باشد، مثل فاسقی که علنا فسق می‌کند، غیبتش حرام نیست.

استاد تفسیر قرآن کریم با بیان این‌که طلب یاری برای از بین بردن منکر در جامعه، غیبت محسوب نمی‌شود، اظهار داشت: البته باید از وجود منکر مطمئن شویم، سپس با مراجعه به افراد باصلاحیت و کاردان و عاقل، و البته با نیت رضای الهی نه برای انتقا‌مجویی و غرض شخصی، می‌توان آن را برطرف کرد.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: نام بردن اشخاص برای استفاده از استفتائات، نزد مراجع هم از موارد مجاز غیبت است، هرچند که بهتر است با کنایه حرف بزنیم و از نام بردن بپرهیزیم تا آبروی افراد حفظ شود، چرا که ممکن است مرجع تقلید آن فرد را بشناسد./955/پ202/س