«المیزان» تفسیر اجتهادی به معنای واقعی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله رضا استادی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم شب گذشته در مراسم اختتامیه همایش بین المللی اندیشه‌های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان که در دارالقرآن علامه برگزار شد، با بیان این‌که از آغاز اسلام تاکنون تفاسیر مختلفی نوشته شده است، گفت: هر یک از تفاسیر در جایگاه خود دارای ارزش هستند.

وی ادامه داد: در جهان تشیع نیز تاکنون تفاسیر بسیار خوبی نوشته شده و هر کدام دارای ارزش هستند؛ ولی از وجنات تفسیر المیزان پیداست که علامه معتقد بوده بقیه تفاسیر با تمام عظمت دارای نواقصی هستند و به فکر رفع این نواقص بوده است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این‌که تفسیر المیزان را باید از جهات مختلفی مورد بررسی قرار داد، به بررسی تأثیر این تفسیر در حوزه‌های علمیه شیعی پرداخت و بیان داشت: یک بخشی از امتیازات تفسیر المیزان مربوط به شخصیت خود علامه است، ولی تعدادی از امتیازات آن مربوط به مبانی است.

وی افزود: ایشان در تفسیر المیزان مبانی روشنی را انتخاب و بیان کرده است و اگر بخواهیم کار قرآنی انجام دهیم باید از این مبانی بهره گیریم؛ یکی از مبانی ایشان این است که قرآن برای همه افراد نازل شده است، مردمی که در میان آن از افراد عادی تا دانشمند هستند.

آیت‌الله استادی خاطرنشان کرد: علامه می‌فرماید «قرآن مختص عرفا نیست»، یعنی قرآن تنها برای عرفا نبوده و همه افراد می‌توانند از آن بهره گیرند، ولی هر فردی به میزان ظرفیت خود می‌تواند از آن بهره گیرد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این‌که علامه طباطبایی نسبت به علوم مختلف آشنایی داشته‌اند، بیان داشت: ایشان نگذاشتند که اصطلاحات ذهنی با تفسیر مخلوط شوند، همانگونه که امام راحل مسائل فقهی را با اصطلاحات ذهنی مخلوط نکرده‌اند.

آیت‌الله استادی یادآور شد: یکی از نواقص برخی تفاسیر این است که درباره آیات متشابه تنها احتمالات را بیان کرده و آنها را رها کرده‌اند و نگفته‌اند که کدام احتمال درست و کدام احتمال نادرست است؛ در حالی که علامه طباطبایی این راه و رسم را بر هم زده و ضمن بیان اقوال، ضعیف و قوی آنها را مشخص کرده است،‌ ایشان اقوال را رها نکرده و به آنها بی اعتنایی نکرده است.

وی خاطرنشان کرد: یکی از امتیازات بزرگ علامه طباطبایی این بود ضمن بیان، روایت ضعیف و قوی را نیز مشخص می‌کرد؛ یعنی با یک جرأتی اقوال مختلف را ذکر کرده و با بیان اشکالات آنها را رد می‌کرد؛ این درسی باید برای افرادی که می‌خواهند در این زمینه تلاش کنند باشد؛ هنر علامه این بود که با بحث در متشابهات و ارجاع آن‌ها به محکمات،‌ متشبهات را به اقل رساند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این‌که علامه طباطبایی نشان داد قرآن و استفاده از آن تمام نشده است،‌ گفت: هر روز باید برای قرآن کار شود، فردی نگویید که «المیزان» خاتم تفاسیر است،‌ گویی سابق اینگونه بوده و برخی این عقیده را داشته‌اند؛ ایشان این سد را شکست، یعنی ثابت کردند قرآن جای کار داشته و تمام نشده است، ایشان نشان داد می‌توان درباره قرآن کار کرد و آن هم کاری کارستان.

وی افزود: تقریبا تفاسیر روایی ما نیز روایات را رها کرده‌اند، یعنی روایت را نوشته ولی بیان نکرده‌اند که باید با آنها چه برخوردی کنیم؛ در حالی که علامه ضمن صرف نظر نکردن از روایات بیان می‌کنند که کدام روایات با آیه سازگاری داشته و کدام آیه سازگاری ندارد؛ علامه به عنوان یک استاد به ما یاد داد که چگونه باید با روایات برخورد کنیم؛ ‌ایشان خدمت بزرگی کرد.

آیت‌الله استادی تفسیر المیزان را تفسیر اجتهادی به معنای واقعی دانست و خاطرنشان کرد: متأسفانه برخی که مطالعه نکرده‌اند می‌گویند علامه به روایات توجه نداشته است؛ در حالی که ایشان روایت را بیان کرده، قوی و ضعیف آنها را نیز بیان کرده‌اند. ‌

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: البته با تمام امتیازاتی که تفسیر المیزان دارد نباید فراموش کرد که علامه نیز در این کار اخلاص داشته است؛ ایشان تقریبا 30 سال با قرآن مأنوس بوده‌اند، اگر بنا است در خدمت قرآن باشیم باید طهارت نفس داشته باشیم؛‌ حتی گفته می‌شود برخی از سخنان ایشان که شاید هم درست باشد الهام بوده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: علامه طباطبایی با این عظمت نسبت به مادیات هیچ توجه‌ای نداشته و بسیار متواضع بوده‌اند؛ خوب است مقداری از گرایشات خود به مادیات را کم کرده و به سمت ساده زیستی حرکت کنیم؛ علامه خود در خانه استیجاری زندگی می‌کرده‌اند، چرا که خدمت و کار را عظیم دانسته و گرایشی به مادی نداشته است./993/پ202/ج