نقدی بر فرهنگ نقادی سیاسی
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، رهبری معظم انقلاب اسلامی در سخنان نوروزی خود در اجتماع عظیم مردمی در مشهد مقدس بایسته‌هایی را در خصوص اجرا و تحقق شعار سال مطرح کردند که یکی از آنها الزامات نقد منصفانه بود. معظم‌له بی‌تفاوت نبودن، نظارت و انتقاد کردن در چارچوب‌های منطقی و اهتمام در حل مسائل اساسی کشور را از جمله مصادیق تحقق شعار سال دانستند و در تبیین الزامات نقد مناسب به مواردی همچون اینکه تذکر موجب بی‌اعتمادی نشود، در تذکر اهانت وجود نداشته باشد، در نقد روش خشم‌آلود نباشد و با دولت‌ها می‌بایست با مهربانی و نگاه همدلی صحبت کرد، اشاره کردند.
رهبری معظم انقلاب در همین سخنان نوروزی تذکرات شفافی نیز به مسئولان قوا در خصوص نحوه مواجهه با منتقدین دادند. رفتار مناسب با منتقدان، پرهیز از اهانت و تحقیر و جرم نبودن دلواپسی و دغدغه داشتن از جمله رهنمود‌هایی بود که ایشان برای حل رابطه میان دولت و منتقدان و همچنین بهبود برخورد سایر دستگاه‌ها با انتقادگران مطرح داشتند.
واقع امر آن است که فرهنگ سیاسی و رسانه‌ای ما با یک ضعف بنیادین مواجه است که این ضعف می‌تواند به عنوان یک تهدید بزرگ در مواقع بحرانی محسوب شود و چنین روندی می‌تواند انباشتی از نارضایتی‌ها و تنازع‌های بی‌ثمر را در پی داشته باشد. هرچند در ظاهر رسانه‌ها و برخی از فعالان در عرصه سیاسی کشور خود را مقید به آداب و سلوک دینی می‌دانند اما در عمل ما دچار نوعی افول از ارزش‌های اخلاقی در حوزه فرهنگ نقادی هستیم. هنوز در فضای سیاسی و رسانه‌ای ما اخلاق دینی حلقه‌ای گمشده است و تا زمانی که نتوانیم در کنار هم بنشینیم و یکدیگر را تحمل کرده و صحبت‌های هم را بشنویم انرژی کشور صرف تصادم‌های بی‌ارزش و حاشیه‌نشینی می‌شود و این در حالی است که امروز مشکلات بزرگی در متن زندگی مردم وجود دارد که نیازمند بحث‌های تخصصی، دقیق و علمی است.
بخشی از تحقق شعار سال یعنی «دولت و ملت، همدلی و همزبانی» نیز منوط به بازنگری جدی در فرهنگ نقادی در کشور است. البته این ضعف مربوط به دولت فعلی و منتقدانش نمی‌شود بلکه در دوره‌های قبل نیز به نوعی همین رویه وجود داشته است.
اساساً بخشی از توسعه سیاسی منوط به پذیرش چندگانگی‌هاست و اگر قرار باشد تکصدایی فضای سیاسی را در دست بگیرد راه برای پیشرفت مسدود می‌شود. از منظر دینی نیز اختلاف نظر و سلیقه امر مطرودی نیست بلکه تنازع دارای حرمت است. وَأَطیعُوا اللَّهَ وَرَسولَهُ وَلا تَنازَعوا فَتَفشَلوا وَتَذهَبَ ریحُکُم وَاصبِروا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصّابِرینَ(سوره الأنفال آیه46) و (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید! و نزاع (و کشمکش) نکنید، تا سست نشوید، و قدرت (و شوکت) شما از میان نرود! و صبر و استقامت کنید که خداوند با استقامت‌کنندگان است!
در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که بازگشت به ارزش‌های اخلاقی و داشتن تقوای سیاسی تنها راهکار برای بهبود فضای نقادی در کشور است. عقل و تجربه نیز مؤید این امر است که تندی در نقادی تنها به تصادم‌های بی‌جهت و پرت انرژی کشور ختم خواهد شد و هیچ ثمره‌ای برای مردم ندارد.
رهبری معظم انقلاب در این زمینه تعبیر جالبی را مطرح کردند. ایشان می‌فرمایند: یک توصیه به برادران و مسئولان جریان‌های سیاسی و مطبوعاتی داریم. مراقب باشید؛ فضای جنجالی در کشور به نفع کشور نیست. بعضی‌ها روی اعصاب مردم این‌قدر راه نروند - که آدم مشاهده می‌کند - امنیت فکری و ذهنی برای مردم مهم است؛ فضای دعوا و فضای اختلاف را افزایش ندهند، تشدید نکنند. (بیانات در دیدار مسئولان نظام16/04/1393)
لذا در نهایت باید گفت که بخشی از تحقق شعار سال بر دوش احزاب، گروه‌ها، جریان‌های سیاسی و به ویژه رسانه‌هاست. فرهنگ نقادی در کشور باید مورد نقد و بررسی قرار گیرد و آسیب‌های آن زدوده شود. نباید ذهن افکار عمومی درگیر مسائلی شود که هیچ ثمره‌ای برای دنیا و آخرت آنها ندارد. باید دید در سال جدید آیا سیاسیون و رسانه‌ها این نقادی را از خود آغاز خواهند کرد یا خیر؟/907/د102/ح
منبع : روزنامه جوان