لزوم آشنایی مسؤولان، والدین و مربیان با انواع شبکه های اجتماعی و ماهیت آنها
حجت الاسلام و المسلمین سید رضا موسوی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد کرمان و مدرس کشوری جنگ نرم در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در کرمان، در رابطه با اهمیت فضای مجازی در عرصه های جنگ نرم و شبیخون فرهنگی عنوان داشت: بازی های رایانه ای، سایت های اینترنتی، نرم افزارهای کاربردی و مواردی از این قبیل از جمله بسترهایی هستند که در فضای مجازی از اهمیت بسزایی برخوردارند همچنین شبکه های اجتماعی به دلایل گوناگون، مهم ترین بستر فضای مجازی به شمار می روند و کاربران فراوانی را از اقصی نقاط جهان به خود جذب کرده اند.
وی ادامه داد: با توجه به تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی بر اندیشه، احساس و رفتار مخاطبان و استحاله فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کاربران، مسؤولان همچنین والدین و مربیان باید با انواع آن ها و ماهیت این بستر آشنا شوند و علل محبوبیت این شبکه های به اصطلاح اجتماعی را بدانند تا برای جلوگیری از انحرافات ناشی از آن اقدام کنند.
حجت الاسلام موسوی در رابطه با انواع شبکه های اجتماعی گفت: تعدادی از این شبکه های اجتماعی متن محور هستند (مانند فیسبوک، توییتر، گوگل پلاس) برخی دیگر فیلم محورند مانند (یوتیوب، دیلی موشن) برخی عکس محورند مانند اینستاگرام، فلیکر، پینترست) همچنین تعدادی از شبکه های اجتماعی موضوع محورند (مانند لینکداین، کلاس میت، فوتولوگ) تعدادی مخاطب محورند مانند (نی نی فیس، امپرس) و برخی از اینها مانند ( وی چت، تانگو، وایبر، واتس اپ، لاین، کوکو، چت آن، بی تالک) چند رسانه ای(مولتی مدیا) هستند.
وی اضافه کرد: جلب منابع مالی این شبکه ها از طریق درج تبلیغات اتفاقی در پروفایل و تصاویر اشخاص و وب سایت اختصاصی، فروش بازی ها و برنامه هایی که دارای تراکنش مالی هستند مانند clash of clans و فروش اطلاعات حاصل از داده کاوی و تحلیل اطلاعات و گرایش های مخاطبان است.
این مدرس کشوری جنگ نرم اظهار داشت: ماهیت شبکه های اجتماعی عبارت است از قابلیت های ذاتی این شبکه ها که شامل؛ امکان برقراری ارتباط با هر یک از اعضا (صرف نظر از سن، جنسیت، دین، ملیت، افکار و عقاید، سوابق، ویژگی های شخصیتی و خانوادگی)، امکان ارسال هر نوع محتوا به سایر کاربران (هر تصویر، متن، فیلم و یا فایل با هر موضوعی)، امکان تقویت نوعی از روابط یا محدودیت نوعی از روابط، بسته به اهداف و کارویژه هر شبکه توسط مدیریت شبکه اعمال می شود مثلا در شبکه اجتماعی پینترست در صورتی که واژه ای جنسی را جستجو کنید پیامی مبنی بر ناسازگار بودن این واژه با سیاست حاکم بر شبکه برای کاربر ارسال می کند همچنین برنامه واتس اپ، جهت نیل به اهداف خود (جمع آوری و مانیتورینگ اطلاعات اقوام، دوستان، همکاران و نزدیکان کاربران) برای انتشار پورنوگرافی محدودیت هایی را اعمال می کند.
وی در ادامه این قابلیت ها افزود: نبود محدودیت در دفعات و تعداد محتوای ارسالی چرا که در برخی از این شبکه ها می توان محتواهایی تا حجم یک گیگ برای سایر کاربران ارسال کرد، عدم رعایت حقوق و مسؤولیت های متقابل اشخاص و در نتیجه عدم تطابق قوانین حاکم بر این شبکه ها با فرهنگ اسلامی-ایرانی و قوانین جمهوری اسلامی ایران و رعایت قوانین برخی کشورها مانند آمریکا و چین (ارتباط نامحرمان بدون هیچ محدودیتی، تبادل فایل های مبتذل و مستهجن، پخش شایعه و تهمت به مسؤولان نظام)، نبود محدودیت مکانی و زمانی در برقراری ارتباط، امکان حضور افراد با هویت جعلی یا اصلی، ارتباط صوتی و تصویری و متنی با کاربران (مخصوص شبکه های اجتماعی چند رسانه ای)، مبتنی بر سیستم عامل های آمریکایی–صهیونیستی (ویندوز، اندروید، آی او اس، مک)، هیچ نظارتی از جانب دستگاه های اجرایی وجود ندارد مانند حق حذف و تغییر حتی یک عکس هم از سوی مراجع ذی صلاح قضایی و قانون گذار کشور بر آنچه در این شبکه های می گذرد وجود ندارد و کاربران این شبکه ها بدون کوچکترین دغدغه ای نسبت به تبعات عملکردشان در این شبکه ها، فعالیت می کنند.
حجت الاسلام موسوی خاطر نشان کرد: سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا ما حاضریم فرزندان خود را در چنین محیطی برای گذران وقت، دوست یابی، کسب اخبار و اطلاعات و امثال آن؛ رها سازیم؟ آیا این حق را داریم که چنین محیطی را برای آنان فراهم آوریم؟ آیا می توانیم به خودمان اجازه دهیم که این شبکه ها را تبلیغ و ترویج کنیم؟
وی تصریح کرد: عموما برنامه های چت تلفن همراه به ویژگی های ویرایش اطلاعات آشنایان، برقراری خود سرانه تماس، دریافت پیامک چند رسانه ای، نوشتن پیامک، خواندن کارت حافظه، ارسال اطلاعیه های ماندگار، تغییر وضعیت اتصال به شبکه، مشاهده وضعیت وای فای، برقراری اتصال های بلوتوثی، ضبط صدا، تغییر تنظیمات صدا، گرفتن عکس، موقعیت دقیق(به کمک GPS و اینترنت)، دسترسی سرویس بر بستر وب گوگل، دریافت اطلاعات از اینترنت، ارسال پیامک، دریافت پیامک، خواندن پیامک، nfc، خواندن وضعیت و شناسه گوشی، خواندن اطلاعات آشنایان، تغییر یا حذف محتویات کارت حافظه، مشاهده وضعیت شبکه، استفاده از اختیارات تغییر هویت یک حساب، شروع خودکار هنگام روشن شدن گوشی، مدیریت فهرست حسابها، کشف حساب های تعریف شده، کنترل لرزش گوشی، دسترسی کامل به اینترنت، خدمات پرداخت مارکت، تغییر تنظیمات هماهنگ سازی، حذف و افزودن میانبر، تغییر تنظیمات کلی سیستم، دسترسی به برنامه های در حال اجرا، فعالیت به عنوان تایید کننده اعتبار حساب، استفاده از اختیارات تایید هویت یک حساب، خواندن آمار های هماهنگ سازی، خواندن پرونده های ثبت وقایع سیستم، تغییر جریان های اجتماعی و مواردی از این قبیل دسترسی دارند و همین مساله خطر استفاده از آن ها را بیشتر می کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد کرمان یاد آور شد: رویکرد شبکه های به اصطلاح اجتماعی (به ویژه چند رسانه ای ها)، عموماً از امکانات و قابلیت های مشابهی برخوردارند (مانند ارتباط متنی، صوتی و تصویری، shake، nearbay، اما با نگاهی دقیق متوجه می شویم که در هر یک از این شبکه ها، افزون بر رویکرد عام که وجه مشترک تمامی این شبکه ها است جریانی خاصی وجود دارد که فعالیت غالب کاربران را به همان سمت و سو هدایت می‌کند مثلاً در برنامه کوکو، رویکرد غالبی مربوط به مسائل جنسی و ارتباط نامشروع است.
وی در بیان برخی از مهم ترین رویکردهای عام و مشترک این شبکه ها عنوان داشت: جمع آوری و مانیتورینگ اطلاعات کاربران، اتلاف وقت کاربران، سوق دادن کاربران به هواهای نفسانی و دور ساختن آنان از فطرت الهی، مدیریت احساس، رفتار و افکار کاربران، ایجاد زمینه مساعد جهت سلطه (سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و استحاله کاربران از افکار، احساس و رفتار مبتنی بر دین مبین اسلام) از جمله مهمترین رویکردهای عام این شبکه ها است.
این کارشناس دینی اذعان داشت: رویکردهای اختصاصی وغالبی آنها رویکرد سیاسی، براندازی نرم، ایجاد یاس و ناامیدی نسبت به مسؤولان نظام، ترویج شایعه و دروغ در سطح جامعه(فیسبوک، توییتر، یوتیوب) و سرقت ایده های کاربران(پینترست) همچنین ارتباط با محارم، ارتباط زنان شوهردار با دیگران، پورنوگرافی و سکس(کوکو) وعفت زدایی و حیا زدایی از جامعه به ویژه زنان و کاهش غیرت از مردان(تانگو، لاین و بی تالک) و جذب حداکثری کاربران ب ویژه کاربران مذهبی و غیر منحرف جهت کشف اطلاعات همکاران، دوستان، اقوام و نزدیکان و علاقمندی‌های یکایک کاربران(واتس اپ)، است.
حجت‌الاسلام موسوی در بیان علل محبوبیت شبکه های اجتماعی ابراز داشت: از آنجا که تمامی این برنامه ها رایگان بوده و بدون محدودیت قابل استفاده هستند و همچنین دارای امکانات متنوع و کاربردی برای سلایق گوناگون است محبوبیت فراوانی نزد مردم کسب کرده اند چنانچه استفاده از آن هر روز بیشتر از قبل می شود.
این مدرس کشوری جنگ نرم ادامه داد: از دیگر علل محبوبیت این شبکه ها می توان به کم حجم بودن، دسترسی آسان، قابلیت استفاده با سرعت پایین اینترنت(نسل دوم تلفن همراه یا 2G)، عدم محدودیت برای استفاده سنین مختلف (شرط سنی ندارد)، امکان ایجاد پروفایل های جعلی برای برقراری ارتباط با دیگران و از بین رفتن محدودیت های اجتماع واقعی از قبیل اینکه با چه کسی، با چه کیفیتی، با چه هویتی، چند بار و بدون ضوابط قانونی! ارتباط برقرار می شود، اشاره کرد افزون بر آن امکان استفاده از بازی های جذاب اختصاصی در برخی از این شبکه ها مانند line و tango بگونه ای که کاربران می توانند آن را گروهی انجام دهند و با هم رقابت نمایند نیز موجب جذب شدن افراد به این نرم افزارها می شود.
وی افزود: دارا بودن قابلیت و امکان ویدئو کنفرانس برای کاربران مانند اسکایپ همچنین وجود فضایی به ظاهر آزاد جهت انتشار منویات، عقاید و علاقه مندی ها و داشتن مخاطبان فراوان که برای بسیاری از افراد جذابیت دارد موجب شده تا این شبکه ها در بین مردم محبوب تر شوند.
حجت الاسلام موسوی یاد آور شد: شبکه های اجتماعی، برنامه ها و ابزارهای ارتباطی مبتنی بر فلسفه، تفکر، ایدئولوژی و اهداف خاصی جهت ساخت، سفارش داده شده اند؛ این برنامه ها هم از جهت نوع روابط و ساز و کار حاکم بر آن و هم از جهت جذب کاربران و انتشار پیام های مد نظر، تابع ایدئولوژی و اهداف صاحبان هر کدام از برنامه ها می باشند بنابراین شیوه های جذب مخاطب و نوع روابط مورد حمایت در این شبکه ها، مبتنی بر ایدئولوژی و هدفی (اعم از مادی و جریان‌سازی در زمینه ها فرهنگی، سیاسی، امنیتی و ...) است که صاحب هر برنامه طراحی و در نرم افزار پیاده سازی کرده است از این رو نمی‌توان این برنامه‌ها را یک ابزار صرف و خنثی در نظر گرفت بگونه ای که بتوان با تغییر کاربران و محتوای منتشره، جهت گیری های شبکه را اصلاح کرد چرا که ماهیت این شبکه ها خالی از پیام نبوده و دارای اقتضائاتی هستند.
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد کرمان در ادامه اشاره کرد: البته می توان با تغییر ماهیت برنامه های ارتباطی و شبکه های اجتماعی، تعریف سازکارها و در نتیجه روابط جدید مطابق با ارزش های معنوی و فرهنگ اسلامی-ایرانی، توجه به نیازهای داخلی کشورمان (مثلا شبکه اجتماعی جهت دریافت ایده در زمینه های گوناگون) و نیازمندی های واقعی کاربران (نیاز به پرستش، نیاز به رشد و تعالی، نیاز به ارشاد و راهنمایی دینی)، ضمن بهرمندی از تولید ملی، بی نیازی از تولیدات خارجی، کاستن آسیب ها و تهدیدات شبکه های اجتماعی آمریکایی صهیونیستی، موجبات رشد و تعالی کاربران و جامعه را فراهم کرد.
وی در پایان گفت: کپی برداری محض از این شبکه ها، نتیجه ای غیر از آنچه در این شبکه ها می گذرد نخواهد داشت نهایتاً با مدیریت داخلی قدری از آسیب ها کاسته خواهد شد چرا که ساز و کارموجود در شبکه های اجتماعی با تاکید بر ماهیت آن، موجب هدایت کاربران به انحرافات گوناگون خواهد شد./9703/302/ب1