تقویت ارتباط با مراکز علمی جهان اسلام/ توجه مسؤولان به زیرساخت‌های تحصیلی طلاب
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، همزمان با تغییر و تحول در مدیریت کلان حوزه‌های علمیه سراسر کشور و انتخاب آیت‌الله اعرافی از سوی شورای عالی حوزه، حرکت جدید و جدی از سوی طرفداران تحول حوزه در قالب‌های مصاحبه، نامه به آیت‌الله اعرافی، جلسات نقد و بررسی، نشست‌های تحولی در قم شکل گرفته است.
چندی پیش کانال تلگرامی«پیشنهاد به آیت‌الله اعرافی» در اقدامی از فضلا، استادان و تأثیرگذاران تبلیغی و فرهنگی خواسته نظرات خود را درباره کیفیت تحول در حوزه علمیه مطرح کنند؛ خبرگزاری رسا پس از جمع‌آوری نظرات و فصل‌بندی و روان‌نویسی آن، اقدام به انتشار برخی نظرات کرده است.
قرار است اصل متن پیشنهادات به مدیر جدید حوزه علمیه در قالب کتابچه‌ای به آیت‌الله اعرافی تقدیم شود.
بخش پنجم پیشنهادات به شرح زیر است؛ در این بخش پیشنهادات مدیریتی و اجرایی برخی از فضلای حوزه علمیه قم دسته‌بندی شده است.
بازنویسی متون درسی
روان‌نویسی و بروز کردن متون درسی حوزه‌های علمیه به صورتی که اساتید و طلاب بیشتر اوقات خود را صرف فهم متون دشوار کتب درسی نکنند.
شرایط لازم و شرایط کافی در انقلابی بودن حوزه علمیه
اعتقاد مدیران به قانون اساسی، ولایت فقیه و راه امام، رهبری و شهدا برای انقلابی بودن حوزه‌های علمیه شرط لازم است اما شرط کافی نیست. چرا که حوزه علمیه باید خود را از لحاظ مسائل ساختاری، مدیریتی، علمی و تقوایی آن‌قدر قوی، پویا و کارآمد کند تا پیش از نظام مقدس جمهوری اسلامی حرکت کند تا بتواند قدرت ایجاد تحول در طول و عرض جامعه اسلامی را داشته باشد.
لزوم تقویت ارتباط با مراکز علمی جهان اسلام
ارتباط حوزه‌های علمیه با جامعه اسلامی کشور ایران بسیار مهم است اما حوزه علمیه به برنامه‌ای منسجم‌تری در جهت ارتباط با سایر کشور‌های اسلامی در اقصی نقاط جهان نیز نیازمند است تا بتواند با دیگر مراکز علمی جهان اسلام مرتبط باشد و در محافل علمی آنها حضور یابد و برنامه‌ای راهبردی در این زمینه داشته باشد.
حوزه علمیه می‌تواند مصداق تعبیر جامع عالم به زمان باشد
بی‌تردید نمی‌توان خدمات شایسته حوزه علمیه در طول تاریخ و به ویژه پس از انقلاب را نادیده گرفت و نمی‌توان از خدمات شورای عالی حوزه‌علمیه و همچنین مرکز مدیریت حوزه علمیه چشم پوشی کرد اما جامعه امروزی نیازمند توجه جدی‌تر حوزه علمیه است تا در زمان معاصر نقش اساسی خود را ایفا کرده و مصداق تعبیر جامع «عالم به زمان» باشد.
تشکیل حوزه علمیه قوی، کارآمد و انقلابی
از مصادیق عینی که جامعه اسلامی به آن نیازمند است و توجه حوزه‌های علمیه را می‌طلبد تشکیل حوزه علمیه قوی، کارآمد و انقلابی است زیرا بدون تحقق این امر مهم، هیچ امیدی بر تأثیر‌گذاری حوزه در جامعه نمی‌توان متصور شد.
تهیه برنامه‌ای جامعه در رابطه با مسائل روز جامعه
حوزه علمیه برنامه‌ای جامع در رابطه با مسائل روز جامعه مانند؛ بانکداری اسلامی، توریسم مذهبی، دانشگاه اسلامی، وحدت ادیان و کنترل جوانان، تهیه کند.
اهمیت به کیفیت، جبران کننده ضعف در کمیت
بی‌تردید رشد حوزه‌های علمیه و کمیت طلاب آن بسیار مهم است اما هیچگاه نباید کیفیت را فدای کمیت کرد، چرا که تربیت طلاب متخصص و باتقوا اما با تعداد محدود، می‌تواند ضعف‌های موجود در کمیت را جبران کند.
لزوم استقلال در حوزه علمیه
حوزه علمیه همواره تلاش کرده است تا برای تأمین مخارج خود از دولت‌های مختلف کمک‌های مادی دریافت نکند چه‌بسا ممکن است کمک مادی نهاد یا ارگانی به حوزه علمیه آن را نمک‌گیر کرده و حوزه به ناچار در تصمیمات کلان، آن ارگان یا نهاد خاص را ملاحظه کند از این رو ضروری است حوزه علمیه همچون گذشته استقلال مادی و استقلال فکری خود را حفظ کند تا همواره از این قبیل آسیب‌ها مصون بماند.
حرمت بخشی بی‌حد و حصر به «استاد»
حرمت بخشی بی‌حد و حصر به استادان در حوزه علمیه می‌تواند زمینه‌ای ایجاد کند تا برخی اساتید تصور کنند مقامی ملکوتی و فوق تصور بشر و غیرقابل خدشه دارند.
متأسفانه گاهاً مشاهده شده است بعضی عناصر حوزوی(مانند برخی از اساتید) قداست و شأنی خاص برای خود قائل هستند که در واقع هیچگونه منشأ شرعی ندارد و چه بسا تنها زمینه ابداع این نوع تفکر، ناتوانی عده‌ای ساده‌لوح و ساده‌اندیش در اولویت‌بندی صحیح مسائل است.
بی‌تردید مسأله احترام به استاد امری پسندیده است و همواره باید به میزان احترام به استاد عمق بیشتری بخشید و هیچگاه نباید به آن بی‌احترامی صورت گیرد چراکه هدف کسر شأن استاد نیست بلکه هدف، قرار دادن هرچیزی در جایگاه حقیقی آن است.
متأسفانه به سبب انفعال بیش از اندازه برخی طلبه‌ها از افکار و باور‌های استاد خود، اجازه این ریسک را به ما نمی‌دهد که با قائل شدن جایگاهی خطاناپذیر و فراتر از یک «مدرس»، تعبدی شدید نسبت به استاد، در طلبه به وجود آوریم لذا شایسته است، مسؤولان و مدیران بر این امر رسیدگی نمایند و خط و مشی و کیفیت رفتار و اعمال استادی را به طلابی که جدیداً پا در عرصه تدریس نهاده‌اند، یادآوری و همواره رفتار اساتید در داخل و خارج از حوزه علمیه را رصد کنند تا خدایی نکرده، اعمال و رفتار یک استاد، آحاد مردم جامعه را نسبت به حوزه و حوزویان، بدبین نکند.
تبیین مفهوم استقلال حوزه از دیدگاه رهبر انقلاب
می‌گویند حوزه علمیه باید استقلال داشته باشد اما تعابیر مختلفی از معنای استقلال وجود دارد. لذا ضروری است تا نسبت حوزه و نظام ، نسبت حوزه و امام خامنه‌ای و نسبت حوزه با انقلاب اسلامی از بیان و دیدگاه مقام معظم رهبری تبیین شود تا مفهوم و معنای صحیح استقلال معلوم شود تا این مسائل با یکدیگر خلط نشود و در نتیجه با تبیین دایره استقلال حوزه علمیه، مدیران حوزه‌های علمیه می‌توانند در شعاع آن به فعالیت‌های مختلف بپردازند.
دوری از مدرک‌گرایی صرف/ توجه به علایق و استعداد‌ها
مدرک گرایی در حوزه علمیه باعث شده است تا طلاب به جای مطالعه عمیق دروس، صرفا به خاطر دریافت مدرک، آنهم فقط در شب امتحان به مطالعه بپردازند. زیرا طلاب با دریافت مدرک می‌توانند در ارگان‌ها، نهاد‌ها و ادارات استخدام شوند و این ادارات توجهی به سطح سواد طلاب ندارند و فقط مدرک را ملاک اسختدام قرار می‌دهند.
از یک سو ادارات مختلف به حضور طلاب نیازمندند و از سویی دیگر زمانی که طلاب در ادارات مشغول به کار می‌شوند دیگر رمق سخنرانی در مساجد و منابر را نخواهند داشت. به همین سبب لازم است، حوزه علمیه از همان بدو پذیرش طلاب، با توجه به علایق افراد به اجتهاد، سخنرانی، فعالیت در ادارات و ... تحصیل در حوزه علمیه را در رشته‌های مختلف تقسیم‌بندی کند و برنامه‌های متنوع و متفاوتی بر حسب هر سلیقه و استعداد فراهم سازد تا هم طلاب متخصص تربیت کند و هم بتواند در تمام زمینه‌ها مبلغ متخصص و فعال داشته باشد.
فرهنگ‌سازی تبلیغ/ رفاه نسبی در معیشت طلاب
عده‌ای از علما می‌فرمایند اگر به طلاب شهریه زیاد پرداخت شود، دیگر به دنبال تبلیغ و نشر معارف اسلامی نخواهند رفت، عده‌ای دیگر می‌فرمایند اگر طلبه‌ای به اندازه ضرورت درآمد نداشته باشد و معیشتی در خور و شأن طلبه موجود نباشد، به ناچار به دنبال شغل‌های دیگری همچون مسافر کشی می‌رود که با تخصص او هیچ ارتباطی ندارد و آن همه تلاش و زحماتی که حوزه علمیه، اساتید، خود طلبه و خانواده طلبه متحمل شده‌اند برباد می‌رود.
به همین سبب قبل از هر چیزی لازم است طلاب دارای یک رفاه نسبی باشند تا بتوانند با آرامش خاطر و دور از دغدغه‌های مالی به کسب علم و معارف الهی بپردازند و همزمان اساتید اخلاق در میان طلاب فرهنگ‌سازی نمایند تا طلاب تبلیغ را به‌خاطر وظیفه‌ای که دارند انجام دهند، نه به‌خاطر کسب درآمد.
در این صورت اگر طلبه‌ای مشکل مادی داشته باشد به تبلیغ خواهد رفت و اگر طلبه‌ای نیازی به مادیات نداشته باشد، بازهم به تبلیغ خواهد رفت، چرا که این امر را همچون اقامه نمازهای یومیه، وظیفه‌ای برای خود می‌داند./878/ت300/س
ادامه دارد... .