لزوم صیانت از میلیون‌ها برگ سند پراکنده در مراکز حوزوی کشور

به گزارش خبرگزاری رسا، جلسه شورای پژوهش حوزه‌های علمیه کشور با حضور آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور، معاونان و مدیران مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، مدیران کتابخانه‌های مسجد اعظم و مدرسه فیضیه و جمعی از مسئولین موسسات پژوهشی استان قم در کتابخانه آیت‌الله العظمی بروجردی برگزار شد.

آیت‌الله اعرافی در ابتدا ضمن تشکر از اقدامات و فعالیت‌های انجام شده توسط بخش‌های مختلف پژوهش حوزه به‌ویژه کتابخانه‌های آیت‌الله بروجردی و حائری یزدی، گفت: توجه و برنامه‌ریزی‌های لازم پیرامون ابعاد مختلف پژوهش در حوزه‌های علمیه به ویژه کتابخانه‌های حوزوی لازم و ضروری است.

وی اهمیت توجه به نسخه‌های خطی و برنامه‌ریزی برای حفظ و نگهداری آنها را یادآور شد و اضافه کرد: حفظ و نگهداری از نسخه‌های خطی در کتابخانه‌های مراکز مختلف حوزوی در داخل و خارج از کشور و برنامه‌ریزی برای این کار از جمله وظایف خطیر کتابخانه‌های حوزوی است و همه بخش‌ها و مدیران در این زمینه با جدیت باید تلاش کنند.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور با تاکید بر فهرست‌نویسی منابع کتابخانه‌ها ادامه داد و گفت: لازم است همه بخش‌ها در تعامل و همکاری با یکدیگر تلاش مضاعفی را جهت گردآوری و مدیریت اسناد حوزه داشته باشند و در راستای حفظ و نگهداری میلیون‌ها برگ اسناد پراکنده در مراکز حوزوی برنامه‌ریزی دقیق کنند تا این منابع ارزشمند منسجم و یکپارچه در اختیار محققین قرار گیرد.

این عضو فقهای شورای نگهبان ضمن اشاره به واسپاری امور پایان‌نامه‌ها به مراکز تخصصی و مدیریت‌های استانی، پیشنهاد کرد: یک نسخه از این پایان‌نامه‌ها در کتابخانه فیضیه، آرشیو و نگهداری شود، ضمن اینکه برنامه‌ریزی و تعاملات لازم جهت مبادله پایان نامه با مراکز حوزوی خارج از مرکز مدیریت آغاز و اجرایی شود.

آیت‌الله اعرافی در ارتباط با بحث مجموعه‌سازی در کتابخانه‌ها و وجود برخی موانع و مشکلات در بحث تامین بودجه یادآور شد: باید زمینه‌ها و بسترها و نیز پیگیری و تعاملات مناسب برای استفاده از ظرفیت وقف و اهداکنندگان کتاب فراهم شود.

امام جمعه قم در بخش دیگری از سخنان خود بر اهمیت پیگیری همکاری و تعاملات مناسب با کتابخانه‌های بزرگ کشور تاکید کرد و گفت: همکاری مناسب با کتابخانه‌های بزرگ کشور از جمله آستان قدس رضوی، برنامه‌ریزی برای احیاء و حفظ و نگهداری منابع ارزشمند در کتابخانه‌های حوزوی مهم و حیاتی است.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور برنامه‌ریزی برای شبانه‌روزی کردن حداقل یکی از کتابخانه‌های حوزوی قم را از جمله اقدامات ضروری دانست و به متولیان این امر توصیه کرد: با توجه به نیازهای موجود و مراجعه علاقه‌مندان به کتابخانه تلاش کنید یکی از کتابخانه‌های حوزوی قم به صورت شبانه روزی به مراجعین ارائه خدمت کند. نکته دیگر تلاش برای شبکه‌سازی کتابخانه‌های حوزوی سراسر کشور است که لازم است مد نظر مدیران قرار گیرد.

وی در پایان هماهنگی کتابخانه‌ها را با معاونت آموزش و مدیریت دروس سطوح عالی، حائز اهمیت برشمرد و گفت: تلاش شود ارتباطات مناسب میان مراکز پژوهشی، کتابخانه‌ها و مدارس قم به وجود آید.

در ادامه این نشست، حسن رجبیان مدیر کتابخانه فیضیه ضمن ارائه گزارشی از فعالیت‌های صورت گرفته در این کتابخانه گفت: اولین کتابخانه قم کتابخانه فیضیه است که 9 سال بعد از تاسیس حوزه علمیه قم در سال 1309 شمسی تاسیس شده است و لذا از این حیث حائز اهمیت است.

مدیر کتابخانه فیضیه به برخی از آمار و ارقام کتابخانه فیضیه اشاره کرد و گفت: در حال حاضر 31 نفر در کتابخانه اشتغال دارند. 2700 نسخه خطی در 4000 جلد و 150 هزار نسخه چاپی در کتابخانه نگهداری می‌شود. مجموعه نسبتا غنی کتاب‌های چاپ سنگی 10 هزار و 800 جلد است و علاوه بر این‌ها 17 هزار نسخه نشریه در کتابخانه موجود است.

وی افزود: با توجه به نزدیکی کتابخانه فیضیه به کتابخانه مسجد اعظم، وحدت عملکرد، اشتراک کاربران کتابخانه و وحدت مدیریت، در این سال‌ها سعی شده است که این کتابخانه مکمل کتابخانه مسجد اعظم باشد. به این معنا که هر دو کتابخانه با هم نقش یک کتابخانه واحد را ایفا کنند و حتی در تهیه منابع با توجه محدودیت‌های مالی تا جایی که امکان دارد، هماهنگ عمل می‌کنیم.

رجبیان به بانک پایان‌نامه‌های حوزوی اشاره کرد و گفت: پایان‌نامه‌های حوزوی تماماً بعد از اینکه در بخش مدارج علمی دفاع می‌شوند، برای نگهداری و ارائه خدمات به این کتابخانه تحویل داده می‌شوند و کلیه امور فهرست‌نویسی و احیاناً دیجیتال‌سازی آنها در این کتابخانه صورت می‌گیرد. در این بخش بیش از 5750 عنوان پایان‌نامه وجود دارد که عمدتاً مربوط به سطح 3 و 4 حوزه است.

دبیر مجمع کتابخانه‌های تخصصی استان قم (مکتا) در پایان گفت: از پیشنهادهای مورد نظر تاسیس بخش کودک و نوجوان در کتابخانه فیضیه است؛ متاسفانه این بخش در کتابخانه وجود ندارد و اگر راه‌اندازی شود، از ابتداء کودک و نوجوان با فضای حرم مطهر و حوزه علمیه آشنا می‌شود و با کتابخانه انس می‌گیرد و از این رهگذر می‌توان تعداد زیادی از استعدادها را جذب حوزه کرد.

در بخش دیگر از این نشست اسماعیل راهنورد مدیر کتابخانه مسجد اعظم ضمن بیان تاریخچه و مختصات این کتابخانه به ارائه گزارشی از فعالیت‌های کتابخانه مذکور پرداخت و گفت: حاج محمد رمضانی که اکنون یکی از تالارهای اصلی کتابخانه به نام او نامگذاری شده است، مجموعه‌های نفیسی را به کتابخانه اهدا کرد که در نوع خود بی‌نظیراند. در مجموعه او 3200 عنوان کتاب درسیِ دوره قاجار و پهلوی اول که بیش از 4200 جلد هستند، وجود دارد.

مدیر کتابخانه مسجد اعظم قم درباره کتاب‌های شخصی آیت‌الله بروجردی هم توضیح داد: بعد از اتمام بازسازی ساختمان کتابخانه، کتاب‌های شخصی آقای بروجردی را که در بیت ایشان نگهداری می‌شد، به کتابخانه انتقال دادیم و کتابخانه شخصی آیت‌الله بروجردی شکل گرفت.

وی اضافه کرد: در حال حاضر مشغول کتابشناسی آثار آقای بروجردی هستیم که در چند فصل شامل کتاب‌هایی که به‌طور مستقل نوشته‌اند، آثاری که بر آن‌ها حاشیه زده‌اند و کتاب‌های که ایشان تبویب کرده‌اند، به شخصیت علمی و انس ایشان به کتاب پرداخته‌ایم.

راهنورد، اقبال حوزویون و دانشگاهیان را به این کتابخانه مثبت ارزیابی کرد و گفت: به‌سبب خدمات مناسب، رفتار خوب کارکنان کتابخانه و تکریم ارباب رجوع، مراجعه به این کتابخانه افزایش پیدا کرده است و لذا درخواست می‌کنم بازرسی حوزه این موضوع را بررسی کند تا جایگاه کتابخانه به صورت مناسبی مشخص شود.

مدیر کتابخانه مسجد اعظم قم در پایان مساعدت و همکاری مسئولین را طلب کرد و یادآور شد: برای ارئه خدمات مناسب باید عنایت ویژه‌ای جهت خرید منابع کتابخانه به عمل آید و البته در بخش فن‌آوری اطلاعات کمک و مساعدت بیشتری را نیازمندیم.