کاربردهای علم اصول فقه در تفسیر المیزان
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، همایش بزرگ «نقش علم اصول در تفسیر قرآن کریم» از ویژه برنامه های سی و هشتمین سالگرد ارتحال علامه طباطبایی(ره) شامگاه چهارشنبه در دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) برگزار شد.
حجت الاسلام محققیان پژوهشگر و محقق حوزوی در این همایش در ارتباط با «کاربردهای علم اصول فقه در تفسیر المیزان» اظهار داشت: همه می دانیم مباحثی از جمله مباحث الفاظ مثل عام و خاص و مطلق و مقید و مفاهیم از علم اصول در علم تفسیر کاربرد دارد.
وی افزود: با توجه به تبحری که علامه طباطبایی(ره) در علم اصول دارند و حاشیه ای بر کفایه مرحوم آخوند دارند در لابلای تفسیر المیزان نیز از مباحث علم اصول استفاده شده است و در مباحث کلامی نیز در مقابل اشاعره و گاهی معتزله تکیه بر مباحث علم اصول فقه کرده و نظرات آنها را رد کرده است.
حجت الاسلام محققیان عنوان کرد: مرحوم علامه در مباحثی از جمله شفاعت در مقابل وهابیت از علم اصول کمال استفاده را برده و در این مباحث حتی از موضوع حکومت در علم اصول بهره برده است و همین طور در آیات الاحکام در مقابل مذاهب اهل سنت مرحوم علامه از علم اصول استفاده شایانی کرده و موافق با مذهب شیعه برای اثبات آن مطالبی را بیان فرموده است.
وی با اشاره به این که مرحوم علامه ذیل آیه 48 سوره بقره بحث مفصلی را در مورد شبهات ذیل موضوع شفاعت بیان کرده است، گفت: وهابی ها اشکال میکنند که شفاعت با آیاتی که می گوید هر مجرمی باید کیفر عمل خود را ببیند تنافی دارد و آن آیات که می گوید هر مجرمی باید عذاب شود طوری است که قابل تخصیص نیست، این جا مرحوم علامه بحث حکومت را مطرح می کنند و مواردی را توسط آن از کلی کیفر دیدن مجرمان خارج می کند.
این قرآن پژوه حوزوی در ادامه یادآور شد: ایشان در بحث دفاع از حضرت زهرا(س) که به عمومات آیات ارث برای استحقاق فدک استدلال می شود و همین طور عموماتی که در مورد ارث فرزندان انبیاء وجود دارد، مباحثی مثل اصالة العموم و اصالة الاطلاق را مطرح می کنند و این شبهه که میراث فرزندان انبیاء تنها در نبوت است را رد می کنند.
وی اضافه کرد: تفسیر المنار گرایش به وهابیت دارد و سعی می کند معجزاتی که در قرآن در مورد انبیاء مطرح شده را توجیه و تأویل کند، مرحوم علامه طباطبایی(ره) با استناد به اصالة الظهور آن را رد می کند یا در موارد متعددی بحث سیاق آیات را مطرح می کنند.
حجت الاسلام محققیان با بیان این که برخی اهل سنت روزه گرفتن در سفر را جایز میدانند، افزود: مرحوم علامه با استدلال به ظاهر آیه ای که میگوید: «به جای روزه سفر در ایام دیگری روزه بگیرید» می فرمایند برای مسافر متعین است که در سفر افطار کند چون آیه به صورت مطلق می گوید روزه در سفر کفایت نمی کند، و استفاده جواز روزه از آیه خلاف ظاهر است./1330/ج