چند خبر کوتاه از سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از برگزاری اختتامیه دوازدهمین جشنواره بین‌المللی کتاب سال رضوی با حضور تولیت آستان قدس رضوی خبر داد.

حجت‌الاسلام‌ سیدجلال حسینی اعلام کرد: به دلیل محدودیت‌های کرونایی، این مراسم به صورت محدود و با حضور تعدادی از اعضای هیئت‌علمی جشنواره و برخی از صاحبان آثار برگزیده، برپا خواهد شد. وی تصریح کرد: به دلیل پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، تنها برگزیدگان داخلی در این مراسم حضور دارند و برگزیدگان سایر کشورها در جشنوارۀ امسال حضور فیزیکی نخواهند داشت.

وی خاطرنشان کرد: اختتامیه دوازدهمین جشنواره کتاب سال رضوی ساعت 10 صبح روز شنبه 28 تیرماه در محل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی بدون حضور مهمانان و علاقه‌مندانِ هرساله، برپا می‌شود که در این مراسم، ضمن معرفی برگزیدگانِ محورهای مختلف جشنواره، با حضور حجت‌الاسلام‌ والمسلمین مروی، تولیت آستان قدس رضوی، از آنان تقدیر خواهد شد.

بیش از 2 هزار برگ سند مکتوب و تصویری از زیارت امام رضا(ع)

بیش از دو هزار برگ سند مکتوب تاریخی و بیش‌ از صدها تصویر با محوریت زیارت حضرت رضا(ع) مربوط به عصر صفویه تا دورۀ معاصر در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

مدیر مرکز اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از آرشیو بیش از دو هزار برگ سند تاریخی و افزون بر یکصد عکس مربوط به زیارت حضرت رضا(ع) در این مرکز خبر داد.

ابوالفضل حسن‌آبادی با بیان این‌که این مجموعۀ ارزشمند یکی از مدون‌ترین مجموعه‌های اسناد زیارت مربوط به یک مکان مذهبی در جهان اسلام است در این باره توضیح داد: نحوۀ هزینه‌کرد موقوفات برای زائران و هزینه‌هایی که برای زوار شده، کمک‎های نقدی و غیرنقد آستان قدس رضوی به زوار در دوره‎های مختلف، چگونگی استقبال و پذیرایی از زائران، شیوۀ کار زیارت‎نامه‌خوانان و نایب‌الزیاره‌های آستان قدس رضوی و مواجب و حقوق ایشان، اسناد شفایافتگان در دوره‌های مختلف، نظام‌نامه‌های زیارت، عریضه‌های زوار آستان به تولیت‌های وقت و درخواست‌های کمک و اسنادی از برات‌های زیارت که جهت تأیید زیارت و تقدّس به زوّار اعطا می‌شده است، موضوع بخشی از این اسناد است.

وی از قدیمی‌ترین سند در این مجموعه یاد کرد و افزود: کهن‌ترین سند مربوط به سال 1012 هجری قمری یعنی زمان شاه‌عباس صفوی و مربوط به پرداخت مواجب به شخصی به نام«امیرمحمدصالح رضوی»، زیارت‌نامه‌خوان حرم رضوی است.

حسن‌آبادی در پایان به عناوین و موضوعات برخی تصاویر تاریخی اشاره کرد و گفت: عکس‌های زیارتی یا یادگاری افراد با شمایل حرم و گنبد، تصاویری از زوار در حال زیارت، تصاویری از بیمارانی که دخیل‌ بسته‌اند و تصاویری از کمک‌های خدام به سالمندان و افراد بیمار برای انجام امور زیارت، در این مجموعۀ ارزشمند نگهداری می‌شود.

نمایش قدیمی ترین زیارت‌نامه‌های فولادی طلاکوب در موزۀ رضوی

موزۀ مرکزی آستان قدس رضوی، مجموعه‌ای از زیارت‌نامه‌های فولادی قدیمی حضرت رضا(ع) و کتیبه‌های طلای فولادی را در معرض دید عموم قرار داده است.

رئیس گروه مطالعات و معرفی آثار موزه‌های آستان قدس رضوی با بیان این‌که مجموعه‌ای از اشیای تاریخی مرتبط با حرم رضوی در گنجینۀ تاریخ حرم موزۀ مرکزی آستان قدس رضوی در معرض نمایش قرار گرفته است، به برخی زیارت‌نامه‌های فولادی اشاره کرد و گفت: زیارت‌نامۀ مشبک فولادی طلاکوب بالاسر حضرت که شامل دعای بالاسر مضجع شریف امام رضا(ع) است به خط نسخ و زیارت‌نامۀ فولادی طلاکوب پایین پای حضرت، هر دو در دورۀ افشاریه ساخته شده و در سال 1154 هجری قمری به‌دست «عبدالله خازن»، خزانه‌دار آستانه وقف شده است.

حشمت کفیلی افزود: زیارت‌نامۀ امام رضا(ع) از دیگر زیارت‌نامه‌های مشبک فولادی است که به خط ثلث در 10سطر در دورۀ قاجار ساخته شده و به‌دست استاد حسن اصفهانی در سال 1264 هجری قمری وقف حرم رضوی شده است.

وی به زیارت‌نامۀ جامعۀ صغیره اشاره کرد که به‌صورت طلاکوب از جنس فولاد به خط نسخ و ثلث توسط استاد محمدابراهیم اصفهانی ساخته شده و ناصر‌الدین‌شاه قاجار آن را در سال 1299 هجری قمری وقف کرده است.

کفیلی در پایان از برخی دیگر از زیارت‌نامه‌های فولادی یاد کرد و ادامه داد: زیارت‌نامۀ فولادی زرکوب شامل زیارت حضرت رسول(ص) به خط ثلث و نسخ تزیینی شامل یک لوح فولادی محرابی‌شکل اهدایی ناصرالدین‌شاه قاجار در سال 1265 هجری قمری و کتیبۀ اشعار در مدح حضرت رضا(ع) اثر هنرمند برجستۀ خوشنویسی، علیرضا عباسی به خط نستعلیق که شاه‌عباس صفوی آن را در سال 985 خورشیدی اهدا کرده و دو بیت نخست آن منسوب به شیخ بهایی و بیت سوم متعلق به محمدولی دشت بیاضی، شاعر و ادیب قرن دهم هجری است، در این گنجینه در معرض نمایش قرار دارد.

نمایش آثار هنری رضوی در نمایشگاه «نقش مهر»

به مناسبت روز زیارتی حضرت رضا(ع) و در شرایط کرونایی، موزه‌ آستان قدس رضوی اقدام به برپایی نمایشگاه مجازی از آثار هنری هنرمندان معاصر کشور در قالب نمایشگاه «نقش مهر» کرد.

معاون امور موزه‌ها و ترویج میراث فرهنگی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از نمایش مجازی آثار هنری رضوی به مناسبت روز زیارتی حضرت رضا(ع) خبر داد.

مهدی قیصری‌نیک با بیان این‌که در این نمایشگاه، در راستای ترویج میراث فرهنگی رضوی مجموعه‌ای از آثار نگارگری از هنرمندان برجستۀ کشور همچون استاد محمود فرشچیان، رضا مهدوی، رضا بدرالسماء، زهرۀ مهانی‌منش، مهدی فرخی، عطاءالله شاکری و فریناز فرهنگی راد به نمایش درآمده است، توضیح داد: برخی از آثار معرفی‌شده در نمایشگاه، در حال حاضر در گنجینۀ هنرهای تجسمی موزۀ آستان قدس در معرض دید علاقه‌مندان است و برخی آثار نگارگری، مربوط به مجموعه‌های شخصی هنرمندان برجستۀ کشور است که معرفی شده و در معرض نمایش قرار گرفته است.

وی اضافه کرد: از مهم‌ترین این آثار، شاهکار هنری استاد فرشچیان با عنوان «ضامن آهوی2» است که با تکنیک آکریلیک روی مقوا کار شده و به گفتۀ این استاد نگارگری، ادامۀ تابلوی «ضامن آهو» است و چند آهو را نشان می‌دهد که به دامان حضرت رضا(ع) پناه برده‌اند و شکارچی با دیدن این صحنه، متأثر می‌شود و کمان خود را می‌شکند.

قیصری‌نیک یادآور شد: این تابلو و مجموعه‌ای از تابلوهای اهدایی استاد به موزۀ رضوی، در حال حاضر در تالار استاد فرشچیان موزۀ آستان قدس رضوی در معرض نمایش عموم قرار دارد.

وی درپایان به برخی دیگر از آثار به‌نمایش‌درآمده در این نمایشگاه مجازی اشاره و تصریح کرد: تابلوی «حدیث سلسله‌الذهب» با تکنیک آبرنگ و گواش روی مقوا اثر زهرۀ مهانی‌منش در سال 1383 خورشیدی؛ تابلوی «اجابت» با تکنیک آکریلیک روی مقوا اثر مهدی فرخی در سال 1382 خورشیدی؛ «ضامن آهو» با تکنیک آکریلیک روی مقوا اثر رضا بدرالسماء در سال 1384 خورشیدی؛ «سلسله‌الذهب» یا تشنگان بشارت اثر فریناز فرهنگی‌راد با تکنیک گوارش و آبرنگ؛ «دعای باران» با تکنیک آب و مرکب اثر عطاءالله شاکری؛ «ضامن آهو» با تکنیک نگارگری اثر زهره مهانی‌منش؛ پنج تابلوی «سقاخانه»، «امام مهربان»، «مناظره»، «وداع کوچک» و «معجزۀ بادام» با تکنیک آکریلیک و تابلوی «زائر» با تکنیک گواش اثر رضا مهدوی، در این نمایشگاه معرفی شده است.

گفتنی است که این آثار در قالب نمایشگاه «نقش مهر» در وب‌سایت موزۀ رضوی به آدرس https://museum.razavi.ir، بخش چند رسانه‌ای، قسمت موشن‌گرافیک، در دسترس علاقه‌مندان است./864/ت303/ب1