اینترنت ماهواره ای چالش آینده

مقدمه:اسپیس ایکس قصد دارد با فرستادن هزاران ماهواره‌ی استارلینک به مدارهای پایینی زمین، امکان دسترسی به اینترنت پرسرعت را در همه‌جای جهان فراهم کند، همچنین استارلینک قرار است جهانی باشد و ازلحاظ تئوری قابلیت سرویس‌دهی آن مختص منطقه‌ی جغرافیایی خاصی نخواهد بود و باتوجه‌به تعداد بیشتر ماهواره، پهنای باند بسیار بیشتری خواهد داشت و درنتیجه به کاربران بسیار بیشتری سرویس خواهد داد.

به همین جهت خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در گفت و گو با  دکتر معصومه نصیری، مدرس فضای رسانه ای به تبیین اینترنت ماهواره ای پرداخته است.

رسا- لطفاً تاریخچه ای از اینترنت ماهواره‌ای بیان کنید.

آن گونه که با یک تحقیق و سرچ ساده از اطلاعات آشکار نیز قابل پیگیری است، تاریخ تولد اینترنت ماهواره ای به عنوان تکنولوژی و پدیده ای نوظهور به سال ۲۰۱۲ می رسد؛ همین حالا نیز شرکت‌هایی وجود دارند که خدمات اینترنت ماهواره‌ای ارائه می‌دهند که بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده‌های اینترنت ماهواره‌ای درحال‌حاضر دو شرکت ویاست (ViaSat) و هیوزنت (HughesNet) هستند؛ جالب است بدانید هر دو این شرکت‌ها برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۲ سرویس اینترنت ماهواره‌ای خود را ارائه دادند و هیوزنت ۱٫۳ میلیون نفر مشترک در آمریکا دارد.

رسا- چه هدفی پشت این قضیه است؟

 طبیعی است وقتی از بیان صاحبان تکنولوژی استنطاق می شود که اهداف بلندمدت این پدیده چیست پاسخ هایی لاکچری و شیک و عقلایی روانه بازار می کنند و از توسعه فناوری و سرعت و قدرت و گلوبالیزم ارتباطات سخن خواهند گفت، کما اینکه اسپیس ایکس هدف استارلینک را فراهم کردن اینترنت پرسرعت و ارزان در سرتاسر دنیا عنوان کرده است، اما آنچه که از فرامتن پروژه ایلان ماسک و ابرشخصیت های عرصه فناوری می توان فهمید اشراف اطلاعاتی و توسعه و تسهیل و ارتباطات جهت تکمیل پازل جهانی سازی در عرصه اقتصادی و حکمرانی است؛ کما اینکه نسل امروزی تکنولوژی که در قالب پلتفرم ها و فضای سایبرنتیک رقم خورده است، شریان اقتصادی و جریان فرهنگی جهانی را به طرز اعجاب آوری در سریعترین و دقیق ترین و فراگیرترین پروژه تاریخی بشر در ساحت حکمرانی محقق کرده است.

رسا- وضعیت کنونی و آینده اینترنت ماهواره ای را چگونه ارزیابی می کنید؟

 اینترنت ماهواره ای دارای ضعف و قوت هایی است که هنوز نتوانسته جنبه گلوبالیستی خود را بر نظام تصمیم ساز بین المللی تحمیل کند، اما درباره چشم انداز این پدیده از زبان متخصصان این امر چنین برمی آید که استارلینک قرار است جهانی باشد و ازلحاظ تئوری قابلیت سرویس‌دهی آن مختص منطقه‌ی جغرافیایی خاصی نخواهد بود؛ این تکنولوژی همچنین باتوجه‌به تعداد بیشتر ماهواره، پهنای باند بسیار بیشتری خواهد داشت و درنتیجه به کاربران بسیار بیشتری سرویس خواهد داد؛ ازهمه مهم‌تر، استارلینک سرعت بسیار بیشتر و تأخیر یا Latency بسیار کم‌تری نسبت به دیگر اینترنت‌های ماهواره‌ای دارد.

رسا- با ورود اینترنت ماهواره ای چه تعداد ماهواره در فضا قرار می گیرند؟

شرکت اسپیس ایکس قصد دارد تعداد ماهواره‌های بسیار بیشتری برای ارائه‌ی اینترنت به فضا ارسال کند که تابحال دیده نشده و تجربه نشده است؛ در پایان فاز اول تعداد ماهواره‌های اسپیس ایکس بیشتر از چهار هزار عدد خواهد بود و درنهایت مجموع تعداد ماهواره‌ها به تعداد باورنکردنی ۴۰ هزار می‌رسد؛ برای مقایسه، ویاست درحال‌حاضر تنها ۴ ماهواره در مدار زمین دارد که جالب است بدانید تا قبل از شروع پروژه‌ی استارلینک فقط حدود ۱۵۰۰ ماهواره‌ی فعال در مدار زمین وجود داشت و این یعنی اسپیس ایکس قرار است بیشتر از ۲۵ برابر تعداد کل ماهواره‌های فعالی که هم‌اکنون در مدار زمین وجود دارند، ماهواره به فضا ارسال کند؛ این حجم از ماهواره ها و پهنای باند و سرعت و حجم بالای دریافت سیگنال و ارتباطات گسترده، چشم انداز بسیار نوینی را در آینده نزدیک برای بشریت به ارمغان خواهد آورد که تمام عرصه های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی را به چالش خواهد کشید. روزگاری که تافلر برای آینده بشر، نسخه کلبه دیجیتال می داد و مک لوهان از دهکده جهانی سخن می گفت، بطور واضح همینجاست.

رسا-حاکمیت چه سیاستی در قبال این پدیده دارد یا باید اتخاذ کند؟

 این وضعیت شناسی دلالت های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی خاص خود را دارد و نیاز به کمیته ها و گروه های ویژه ای است که نسبت به سه مقوله حکمرانی، هویت و بازار، راهبردهایی متناسب با تحولات عمیق تری که در راه است پیش پای حاکمیت و تصمیم گیران ارشد نظام قرار دهند و فراتر از یک تصمیم سیاسی و نه مثل شبکه ملی اطلاعات که در کمین های سیاسی و انتخاباتی گیر افتاده، شخصیت و استقلال و آینده نظام را با فکر ویژه تری نگاه کنند و دیدگاه راهبردی تر به مساله داشته باشند؛ قطعا می توان قوانینی اتخاذ کرد و به تصویب رساند که در تبادل و تاثیر و تاثر از این شبکه، از کشورهایی باشیم که فرصت های این پدیده را به درستی رصد و کانالیزه نموده و کمترین آسیب ممکن را مبتلا شویم. جریان یکطرفه و بدون اعمال حاکمیت در ماجرای تکنولوژی را باید قطع کنیم و نخبگان و عرصه روشنفکری جامعه، تبیین و نقشه راه درستی در مواجهه تولید نمایند و قوای تصمیم سازی همچون مقننه و قضائیه، ریل گذاری درستی از مساله داشته و در نهایت نیز نظام تصمیم گیر در تمام ساحت های اجرایی، متناسب با خط مشی های کلان طراحی شده و مصوب، راهبرد مشخص و سیاست گذاری دقیق و بخشنامه های مدونی را جهت مدیریت مساله ترتیب دهند.

رسا-برای بالا بردن سواد فضای مجازی و رسانه ای چه کارهایی باید انجام داد؟

بی شک یکی از ضرورت های راهبردی برای واکنش منطقی در این ماجرا کار فرهنگی رسانه ای است که امروز بعنوان ارتقای سواد رسانه ای مطرح است؛ بدنه جامعه و کف اجتماعی هرچقدر توانمندی داشته باشیم، در چنین تقابل هایی با پدیده های پست مدرن، برگ برنده و ابتکار عمل را در دست خواهیم داشت؛ اساسا هرچقدر مثلث حاکمیت، روشتفکران و مردم به همدیگر نزدیک باشند و انسجام سیستمی را در کنار انسجام اجتماعی داشته باشیم، قدرت چانه زنی بالایی در مواجهه با پدیده ها خواهیم داشت؛ هبیتاس و ذهنیت اجتماعی زمانی تاب آوری بالایی خواهد داشت که مانور فرهنگی و آموزش رسانه ای لازم را بطور رسمی و پارتیزانی تجربه کند و الا که در برابر پدیده های چندلایه و قدر همچون اینترنت ماهواره ای، انسان های تکنوفیلی و تکنولوژی زده توان مراقبت و خویشتنداری و تمرکز بر اهداف عالیه نخواهند داشت.