ساختارهای اقتصادی بر اندیشه های لیبرال شکل گرفته است + فیلم

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، پس از گذشت 40 سال از انقلاب اسلامی همواره این سؤال مطرح است که ساختارهای موجود در کشور چقدر با اندیشه صحیح اسلامی قرابت دارد از طرفی وضعیت مطلوب در ساختارهای کشور چگونه است و حوزه به عنوان مادر نظام اسلامی برای ایجاد این ساختار مطلوب چه می تواند انجام دهد. به همین منظور گفت و گوی اختصاصی با حجت الاسلام والمسلمین یوسفی رییس مرکز راهبردی اقتصاد مقاومتی انجام شد و دیدگاه ایشان را جویا شدیم.

حجت الاسلام والمسلمین یوسفی ساختارهای اقتصادی را در اکثر کشورها مبتنی بر اندیشه لیبرال می داند و آن سبب سرایت به دیگر کشورها می داند.

وی اندیشه دینی را مبتنی بر فقه اسلامی دانسته و معتقد است که به کارکرد ساختارها پرداخته نشده و این بدین معنی است که ما فقه موجود را در  خدمت ساختارهای سکولار قرار داده ایم.

در ادامه مشروح سخنان ایشان تقدیم می شود:

بررسی ساختار اقتصادی کنونی کشور

ساختارهای اقتصادی در کشورها مبتنی بر اندیشه های لیبرال شکل گرفته و این اندیشه ها به دیگر کشورها سرایت کرده، کشورهای میزبان احساس می کردند که باید با دیگر کشورها تعامل داشته باشند و لازمه این تعاملات پذیرش ساختار لیبرال است.

ما باید در اندیشه دینی و مبتنی بر فقه اسلامی به بررسی ساختارها و رفتارها و روابط درون این ساختار ها بپردازیم و ببنیم آیا رفتارها روابط درونی ساختارها مطابق با موازین اسلامی است یا خیر که روش آن معروف به امضا یا عدم مغایرت است و ما تنها به مطالعه رفتارها و روابط درونی ساختارها پرداخته ایم و تحلیل فقهی مرسوم در حوزه رفتن به سراغ حکم تکلیفی و وضعی و به کارکرد ساختارها نپرداختیم و این بدین معنی است که ما فقه موجود را در خدمت ساختارهای سکولار قرار داده ایم.

اگر به عملکرد ساختار اقتصادی در 40 ساله گذشته نگاه کنیم مشاهده می کنیم که بر اساس این ساختارها مانند بورس، تولید، بانک و دیگر ساختارها تغییری حاصل نشده، چون کارکرد فقه موجود کارکردش ناظر به ساختارها و نهادها نیست بلکه کارکرد آن تعیین تکلیف احکام وضعی و تکلیفی و انواع روابط در این نهادهاست، پیکره و کلیت ساختار در دستگاه فقه ما جایگاهی ندارد و نگاه فقه ما به اجزا این ساختارهاست بنابراین ساختارهای موجود با اندیشه صحیح اسلامی فاصله دارد.

ما سه نظام داریم که شامل نظام موجود، مکشوف و مطلوب می شود، خداوند متعال و شارع وضعیت مطلوب را از ما طلب می کند و ما آنچه مطلوب خدا و شارع است را باید با روش های صحیح کشف کنیم، بنابراین باید تلاش کنیم به نظام مطلوب خداوند متعال برسیم.

وقتی از فقه اصغر سخن می گوییم منظورمان همین فقه موجود در حوزه است که در حقیقت دانشی است که به کمک این دانش به احکام وضعی و تکلیفی و انواع رفتارهای انسانی در حوزه های مختلف اقتصادی اجتماعی و دیگر حوزه ها می رسیم و ما باید به شناختی از فقه اکبر و فقه اصغر و رابطه این دو برسیم و بدانیم که آنچه به ما در نهاد سازی و نظام سازی کمک می کند فقه اکبر است.

باید توجه داشت که این ظرفیت در حوزه وجود دارد که انواع ساختارها را کشف و طراحی کرد و علوم انسانی اسلامی این ظرفیت را در درون خود دارد و برای این کار باید از توحید آغاز کنیم، باید از مبانی به بناها حرکت کنیم و یکی از اموری که مغفول مانده، روش صحیح امتداد مبانی است و این منطق صحیح حرکت بسیار مهم است.

روش صحیح ساختار سازی

سه روش عمده برای ساختار سازی وجود دارد که شامل امضا، اکتشاف و تکوین است، روش اکتشاف و تکوین از مصطلحات شهید صدر است و روش امضا در حوزه متعارف است، نمونه آن بحث معاملات است و از اساس فقه اصغر در ساختار سازی جایگاهی ندارد، روش امضایی هم در فقه اصغر مطرح است.

روش اکتشاف روشی است که شهید صدر در مورد آن می گوید، ما از فقه مدون به قواعد اساسی در هر حوزه ای پی می بریم و از این قواعد بسته به اینکه در رابطه با موضوعات سیاسی اقتصادی و دیگر موضوعات باشد تحت عنوان مذهب سیاسی، اقتصادی و دیگر مذاهب از آنها نام برده می شود.

روش تکوین روش دیگری برای ساختار سازی است که شهید صدر هم به آن معترف است که به معنی حرکت از مبانی به سمت بناهای متناسب با آن مبانی است و یکی از کسانی که به این روش تأکید دارند و مقاله ای هم با عنوان الگوی اقتصادی ایشان استخراج کردیم استاد اخلاق امام خمینی(ره) آیت الله شاه آبادی است، ایشان به آسیب شناسی اقتصاد ایران در 80 سال پیش پرداخت و ساختاری را تحت عنوان شرکت مخمس طراحی کرد.

آنچه را که ما باید از علوم غربی بگیریم این است که غربی ها مبانی هستی شناسی و فلسفی خود را امتداد دادند و ما باید از این شیوه آنها بهره ببریم و رهبر معظم انقلاب نیز بر این موضوع تأکید دارند./1399/