بازی با کلمات در آلودگی هوا؛ آموزش مجازی یا تعطیلی آموزش؟

باز فصل پاییز و آلودگی هوا به هم گره خورد تا بهانه‌ای شود که درهای مدارس کشور بسته شود؛ اتفاق تلخی که بارها و بارها مسؤولان نظام آموزشی کشور هشدار دادند و پیگیری کردند اما به نتیجه نرسیدند. 

سر و کله کرونا که به کشور باز شد، ورود به آموزش غیرحضوری ناگزیر شد؛ آموزشی که به گفته مسؤولان نظام تعلیم و تربیت، هیچگاه جای آموزش حضوری را نخواهد گرفت و این آموزش به نظام تعلیم و تربیت در بلند مدت ضربه می‌زند.

بهنام بهراد عضو پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش دوم مهر ۱۴۰۰ اظهار کرد: «در پیمایشی که سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در سال ۲۰۲۰ انجام داد، مشخص شد در آزمون پیزا که کیفیت نظام ملی آموزش را می‌سنجد و ۸۰ کشور عضو آن هستند،  آنهایی که بیشترین میزان تعطیلی را داشتند کمترین نمره و کشورهایی که کمترین میزان تعطیلی را داشتند بالاترین عملکرد و نمره را داشتند، بنابراین هرچقدر میزان تعطیلی بیشتر شود باید انتظار عملکرد تحصیلی بدتر را داشت».

وی با تأکید براینکه برخی تصور می‌کنند با برگرداندن دانش‌آموزان به نظام آموزشی افت تحصیلی جبران می‌شود، متذکر شد: «اصلاً اینگونه نیست و این افت تحصیلی پایدار است که از بین نخواهد رفت، بانک جهانی در سال ۲۰۲۰ گزارش داده کودکانی که تحت تاثیر افت یادگیری قرار می‌گیرند، ۱۰ تریلیون دلار معادل ۸ درصدی از GDP جهانی از درآمدشان را در طول زندگی از دست می‌دهند و این برابر است با از دست دادن یک سال درآمد برای این دانش‌آموزان».

* آموزش مجازی یک اجبار بود نه راه‌حل اصلی

کرونا باعث شد که تعلیم و تربیت وارد آموزش مجازی شود اما به گفته مسؤولان در نظام آموزشی خیلی هم چاره‌ساز نبود و دانش‌آموزان دچار افت یادگیری و افت پنهان شدند.

رضوان حکیم‌زاده معاون سابق آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، ۱۹ دی ۱۴۰۰ با اشاره به انجام پایشی در زمینه نحوه و میزان یادگیری دانش‌آموزان در آموزش مجازی در مقایسه با آموزش حضوری، گفت: «با بررسی‌ها و تحقیقات به عمل آمده مشخص شد که دانش‌آموزان، خصوصاً دانش‌آموزان دوره اول ابتدایی نسبت به ۲ سال قبل، دچار اُفت چشمگیری در یادگیری و مهارت‌های سواد پایه شدند».

وی ادامه داد: «در دوره متوسطه شاهد افت پنهان هستیم. نتایج تحقیقات به‌عمل آمده نشان می‌دهد، یادگیری واقعی دانش‌آموزان کمتر از آن چیزی است که در امتحانات کسب کرده‌اند».

 * قرار بود مدارس تعطیل نشود!

سال گذشته آنقدر تعداد روزهای تعطیلات مدارس زیاد شد که صدای وزیر وقت آموزش و پرورش درآمد. یوسف نوری وزیر وقت آموزش و پرورش ۱۳ دی درباره تعطیلات مدارس بر اساس آلودگی هوا، اظهار کرد: «این موضوع مشکل مزمنی هست؛ در هیأت دولت به رئیس‌جمهور منعکس کردم و ایشان هم دستور داد که سریعاً کمیته‌ای با مسؤولیت وزیر کشور تشکیل شود و چاره‌اندیشی کنند».

البته به رغم این گفته‌های وزیر وقت آموزش و پرورش باز هم مدارس تعطیل می‌شد تا اینکه وزیر وقت آموزش و پرورش دوم بهمن در شبکه خبر گفت: «با دوستان صحبت کردیم که واقعا تعطیلات دارد به دانش‌آموزان ضربه می‌زند و جدی هم این موضوع باید پیگیری شود. آقای رئیس‌جمهور در جلسه قبل و این جلسه هیأت دولت دستور داد که تعطیلی نباشد».

 وی گفت: «موضوع باز بودن مدارس برای کل کشور است و در این خصوص به مدیران‌کل آموزش و پرورش پیام دادیم با وزیر کشور هم صحبت کردیم. البته ممکن است در یک منطقه‌ای موردی به دلایلی چون یخبندان یا برف تعطیل باشد اما این موارد استثناست. بارها این را عرض کردیم مدارس باید آخرین جایی باشد که تعطیل می‌شود اما اکنون مدارس را گذاشتیم اولین جایی که تعطیل می‌شود».

 * چرا برای کاهش آلودگی هوا راه‌حلی پیدا نمی‌شود؟

به نظر می‌رسد راهکار کمیته اضطرار آلودگی هوا تنها تعطیلی مدارس و آموزش مجازی است اما مگر قرار نبود که برای آلودگی هوا فکری شود و تنها به تعطیلی مدارس بسنده نشود؟

رضایی کارشناس تعلیم و تربیت در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: آموزش مجازی، در شرایط اضطرار مورد قبول است اما اگر قرار باشد که مدام مدارس تعطیل شود و بچه‌ها به صورت غیرحضوری آموزش ببینند، حتما دچار افت تحصیلی و یادگیری می‌شوند. 

وی ادامه داد: چرا برای حل مشکل آلودگی هوا فکری نمی‌شود؛ اینکه نمی‌شود فقط مدارس تعطیل شود و آنها را به آموزش مجازی سپرد؟ به نظر می‌رسد در ماجرای آلودگی هوا با تغییر کلمه «آموزش مجازی» به جای « تعطیلی مدارس» فقط صورت مسأله را پاک کرده‌ایم اما نه تنها مشکل آلودگی هوا همچنان پابرجاست بلکه مشکل دیگری به نام افت یادگیری را هم اضافه کرده‌ایم.