بررسی رفتار‌های مجرمانه و قانون‌گریزی تماشاگران در ورزشگاه‌ها
افزایش رفتار‌های خشونت‌آمیز و غیراخلاقی آمیخته با فحاشی‌های باورنکردنی در ورزشگاه‌های فوتبال کشور، نگرانی‌های جدی و عمیقی را در جامعه ورزشی و حقوقی ایجاد کرده است که ضرورت دارد هر چه سریع‌تر این موضوع مهم از سوی مسئولان بررسی و تصمیم‌گیری شود.
به گزارش گروه حقوق خبرگزاری رسا، در سال‌های اخیر، ورزشگاه‌های کشور شاهد افزایش نگران‌کننده‌ای از فحاشی و رفتار‌های خشونت‌آمیز بوده‌اند. این ناهنجاری‌ها نه‌تنها فضای ورزشی را آلوده کرده، بلکه امنیت روانی بازیکنان، مربیان و تماشاگران را نیز تهدید می‌کند.
یکی از نمونه‌های اخیر، فحاشی‌های مکرر علیه علیرضا بیرانوند، دروازه‌بان تیم ملی فوتبال ایران و تراکتور است که مدت‌هاست به صورت یک رسم زشت و ناپسند در ورزشگاه‌ها اجرا می‌شود که دلیل آن می‌تواند خروج پرحاشیه بیرانوند از پرسپولیس و انتقال او به تراکتور باشد. البته مهدی ترابی هم‌تیمی سابق و فعلی او نیز از این موضوع در امان نمانده است.
همچنین واکنش‌های نامناسب برخی از مربیان و بازیکنان به این فحاشی‌ها، مانند درگیری خداداد عزیزی با هواداران، به تشدید این تنش‌ها منجر شده است که بازتاب‌های بسیار منفی و تأسف‌باری در فضای عمومی جامعه ایجاد کرد.
دیگر نمونه بارز نیز فحاشی ساکت الهامی علیه یحیی گل‌محمدی بعد از پایان بازی نساجی و فولاد بود که منجر به محرومیت نه‌چندان بلندمدت و موثر برای این مربی شد؛ وی اخیراً با وجود عدم پایان محرومیت خود، در کمال تعجب به دنیای مربیگری فوتبال بازگشت و مجدداً هدایت تیم فوتبال نساجی مازندران را برعهده گرفت.
بر اساس ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی، توهین به افراد از قبیل فحاشی و استفاده از الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا جزای نقدی محکوم خواهد شد. این ماده رفتار‌های ناشایست در اماکن عمومی، از جمله ورزشگاه‌ها را نیز شامل می‌شود.
کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال موظف است با بررسی دقیق گزارش‌های ناظران و مستندات موجود، با خاطیان برخورد قاطعانه‌ای داشته باشد. احضار خداداد عزیزی به این کمیته، می‌تواند نمونه‌ای از اقدامات در این زمینه باشد. برخوردها باید متناسب با شرایط و جرایم هوادار، مربی و بازیکن باشد.
راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با ناهنجاری‌ها:
اما برای مقابله و متوقف کردن این ناهنجاری‌ها چه می‌شود کرد و چه راهکارهای موثری می‌توان درنظر گرفت.
آموزش و فرهنگ‌سازی: برگزاری کارگاه‌ها و کمپین‌های آموزشی برای تماشاگران، بازیکنان و مربیان درباره رفتار‌های حرفه‌ای و اخلاقی و ساماندهی فرهنگی کانون هواداران و جلوگیری از ورود اوباش به کانون‌ها.
افزایش نظارت تصویری: نصب دوربین‌های پیشرفته در ورزشگاه‌ها برای شناسایی و مستندسازی از رفتار‌های ناهنجار و ممانعت از ورود نفراتی که این رفتارها از آنها سر می‌زند.
تقویت قوانین و مقررات: بازنگری و تشدید قوانین مربوط به رفتار‌های ناهنجار در ورزشگاه‌ها از سوی فدراسیون فوتبال به جهت ایجاد بازدارندگی با هدفی مبتنی بر اصلاح اخلاق و خارج از حیطه درآمدزایی از جریمه‌ها
افزایش نیرو‌های امنیتی و ایجاد سامانه گزارش‌دهی: راه‌اندازی سامانه‌ای برای گزارش‌دهی آسان و سریع رفتار‌های ناهنجار توسط تماشاگران و مسئولان.
برای حفظ شأن و امنیت ورزش کشور، ضروری است که نهاد‌های مسئول با همکاری یکدیگر، اقدامات قاطعانه‌ای در برابر ناهنجاری‌های ورزشی اتخاذ کنند.
برخورد قضایی با خاطیان، افزایش نظارت و فرهنگ‌سازی می‌تواند به بهبود فضای ورزشگاه‌ها و ارتقاء سطح اخلاقی ورزش کشور کمک کند.
باشگاه‌ها موظف هستند نسبت به رفتار هواداران خود مسئولیت‌پذیر باشند. آموزش‌های فرهنگی و تعیین چارچوب اخلاقی برای هواداران می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری از فحاشی‌ها داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
صفر تا ۱۰۰ بررسی حقوقی محکومیت بیرانوند در کمیته وضعیت بازیکنان/ از احتمال زندانی شدن دروازه‌بان تیم ملی تا قصور فدراسیون فوتبال
بررسی حقوقی و کیفری رفتار‌های مجرمانه، ناهنجاری‌های اخلاقی و قانون‌گریزی تماشاگران در ورزشگاه‌ها
در لیگ‌های اروپایی (همانند پریمیرلیگ انگلیس یا بوندس‌لیگا)، هوادارانی که مرتکب فحاشی یا رفتار نژادپرستانه می‌شوند، با ممنوع‌الورودی مادام‌العمر، جریمه‌های سنگین و حتی پیگرد قضایی مواجه خواهند شد. الگوبرداری از این ساختار‌های انضباطی می‌تواند موثر باشد.
رسانه‌ها و صفحات و کانال‌های فضای مجازی نیز باید به‌جای دامن‌زدن به فضای تنش‌آلود، نقشی آرام‌کننده داشته باشند. رصد و برخورد با حساب‌های کاربری تحریک‌کننده در فضای مجازی که باعث تهییج فحاشی‌ها می‌شوند نیز امری ضروری و واجب به نظر می‌رسد.
از سوی دیگر نهادینه‌کردن فرهنگ "اخلاق ورزشی" از سنین پایین، می‌تواند در تربیت هواداران آینده نقش مؤثری داشته باشد و نقش آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها نباید کم‌اهمیت جلوه داده شود.
تهدید هولیگانیسم در فوتبال ایران با چاشنی وندالیسم و قانون‌گریزی متخلفان در پوشش هوادار و بازیکن و مربی!
رفتار‌هایی مثل فحاشی، درگیری فیزیکی، تخریب اموال عمومی یا تحریک هواداران، مصداق بارز معنای هولیگانیسم ورزشی هستند.
وندالیسم نیز به معنای تخریب کنترل نشدهٔ اشیاء و آثار فرهنگی باارزش یا اموال عمومی است که یک ناهنجاری اجتماعی به حساب می‌آید و دلایل متعددی برای آن عنوان می‌کنند.
رفتار‌های خارج از چارچوب اخلاقی و قانونی که در ماه‌های اخیر در برخی ورزشگاه‌های ایران رخ داده، شباهت بسیاری به پدیده خطرناک «هولیگانیسم» دارد؛ پدیده‌ای که سال‌ها امنیت ورزش را در اروپا تهدید کرده و قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای مقابله با آن تدوین شده است.
اصطلاح هولیگانیسم (Hooliganism)، از دهه ۱۹۷۰ به‌ویژه در فوتبال اروپا شناخته شده و به خشونت‌ورزی ساختاریافته، تحریک‌گرایانه و بی‌منطق گروهی از تماشاگران اطلاق می‌شود. امروز برخی از نشانه‌های این پدیده در تعدادی ورزشگاه‌های ایران دیده می‌شود که اگر با اقدامات پیشگیرانه، قضایی و فرهنگی کنترل نشود، به یک بحران بدل خواهد شد.
راهکارهای قانونی و قضایی برای مقابله با بحران اخلاقی در ورزشگاه‌ها
افزایش پوشش دوربین‌های مداربسته در ورزشگاه‌ها برای رصد چهره‌ها و شناسایی عاملان فحاشی و خشونت
استفاده از سامانه شناسایی هواداران (Fan ID): همانند کشور‌های اروپایی، برای جلوگیری از ورود افراد متخلف به ورزشگاه‌ها
تشکیل پرونده قضایی ویژه برای جرایم داخل ورزشگاه‌ها در همکاری با مراجع انتظامی و قضایی
افزایش اختیارات و الزام قانونی برای کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال برای صدور احکام مؤثر و بازدارنده
اجرای دقیق مصوبات شورای تأمین استان‌ها در خصوص امنیت رویداد‌های ورزشی
ورزشگاه‌ها، نماد فرهنگی جامعه هستند و نباید به مکانی برای تخلیه عقده‌ها و ترویج بی‌اخلاقی تبدیل شوند. مقابله با پدیده فحاشی، خشونت و هولیگانیسم نیازمند رویکردی همه‌جانبه، بر پایه قانون، اخلاق اسلامی و قاطعیت قضایی است. در این مسیر، هم هواداران، هم مسئولان و هم دستگاه‌های نظارتی باید در راستای حفظ شأن و امنیت ورزش، مسئولانه و هماهنگ عمل کنند.
در حقوق کیفری ایران نیز رفتار‌های زیر قابل پیگرد قانونی هستند:
هتاکی و فحاشی (ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی)
تا ۷۴ ضربه شلاق یا جزای نقدی
تهدید به ضرب و جرح یا توهین به مقامات رسمی یا شخصیت‌های ملی (مواد ۶۰۹ و ۶۹۷)
از سه ماه و یک روز تا شش ماه حبس یا جزای نقدی
اخلال در نظم عمومی (تبصره ماده ۶۱۸)
حبس از ۳ ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق
گسترش رفتار‌های غیراخلاقی در ورزشگاه‌های کشور، به‌ویژه توهین‌های علنی به بازیکنان و مربیان، به یکی از بحران‌های جدی اخلاقی و امنیتی در فضای ورزش ایران بدل شده و نشانه‌ای نگران‌کننده از شکل‌گیری پدیده هولیگانیسم در ورزش کشور است؛ پدیده‌ای که مقابله با آن نیازمند عزم جدی قانونی و قضایی است.
بررسی حقوقی و کیفری رفتار‌های مجرمانه در ورزشگاه‌ها
بر اساس قانون مجازات اسلامی، بسیاری از این رفتارها تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند:
ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی:
توهین به افراد (حتی بدون ذکر نام) در مکان‌های عمومی، تا ۷۴ ضربه شلاق یا پرداخت جزای نقدی.
ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی:
توهین به کارمندان دولت، مقامات رسمی، یا شخصیت‌های ملی، حبس از سه تا شش ماه یا جزای نقدی.
ماده ۶۱۸ قانون مجازات اسلامی:
اخلال در نظم عمومی و ایجاد هیاهو در اماکن عمومی، حبس از سه ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق.
ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی:
نسبت دادن امور خلاف واقع یا افترا به دیگران، حبس از یک ماه تا یک سال یا تا ۷۴ ضربه شلاق.
این مواد قانونی، قابل اجرا بر هر دو گروه هواداران و افراد حاضر در زمین (بازیکنان و مربیان) هستند. در مواردی نیز که جرائم در بستر فضای مجازی رخ دهد، قانون جرایم رایانه‌ای وارد عمل خواهد شد.
ارسال نظرات