خانواده آسیایی در تقاطع سنت و مدرنیته؛ الهام‌گیری از تجربه‌های موفق مالزی و ژاپن

به گزارش خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، در نشست "جایگاه خانواده در آسیا" امروز  چهارشنبه، ۲۷ فروردین ۱۴۰۴ که با هدف بررسی تطبیقی و تحلیلی وضعیت خانواده در کشورهای مختلف آسیایی و چالش‌های پیش روی آن، با حضور اساتید و پژوهشگرانی از ایران و ژاپن برگزار گردید، خانم دکتر زینب زارع مهذبیه، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، به بررسی وضعیت کنونی نهاد خانواده در جوامع شرقی و جنوب شرقی آسیا، واکاوی چالش‌های ناشی از برخورد سنت و مدرنیته پرداخت و  تجربیات کشورهایی، چون ایران، ژاپن و به‌ویژه مالزی در کانون توجه قرار داد.

اهمیت محوری خانواده و تجارب موفق منطقه‌ای

وی خاطرنشان کرد: علی‌رغم شهرنشینی و تغییرات سبک زندگی، بسیاری از خانواده‌های ژاپنی همچنان پیوند‌های عمیق خود را با ریشه‌های روستایی و خانواده گسترده حفظ کرده‌اند، امری که نشان‌دهنده تداوم ساختار‌های سنتی در کنار پذیرش مظاهر مدرن است.

این عضو هیت علمی با شاره به تجربه مالزی به عنوان نمونه‌ای الهام‌بخش از مدیریت هوشمندانه تنوع فرهنگی و تطبیق سنت با نیاز‌های روز، بیان کرد: این کشور، با وجود نداشتن قدمت تمدنی ایران، توانسته با اتخاذ رویکردی باز و پذیرا، عناصر مثبت فرهنگ‌های متنوع ساکن در آن (مالایی، چینی، هندی) را در چارچوب هویت اسلامی و ملی خود ادغام کند؛ سنت «Open House» در ایام عید فطر، که ریشه در آیین‌های چینی دارد، اما به نمادی از همبستگی ملی و مذهبی در مالزی تبدیل شده، مثالی بارز از این هم‌زیستی فرهنگی بود.

وی ادامه داد: همچنین، تمرکز استراتژیک مالزی بر توسعه صنعت «حلال»، نه‌تنها به تقویت هویت فرهنگی-مذهبی آن کمک کرده، بلکه این کشور را به قطبی اقتصادی در منطقه بدل ساخته است؛ این رویکرد نشان می‌دهد که فرهنگ نه تنها مانعی برای توسعه نیست، بلکه می‌تواند موتور محرکه آن باشد.

خانم دکتر زارع مهذبیه، در بخش دیگری از نشست، به اهمیت مطالعات تطبیقی اشاره کرد و بیان کرد: نظام حقوقی دوگانه مالزی (دادگاه‌های شرعی برای مسلمانان و مدنی برای غیرمسلمانان) و اصلاحات بنیادین قانون خانواده ژاپن پس از جنگ جهانی دوم، به عنوان نمونه‌هایی از رویکرد‌های متفاوت به تنظیم مناسبات خانوادگی در بستر فرهنگی خاص هر کشور، می‌توان بر شمرد.

وی با اشاره به تجربه اتیوپی در زمینه حقوق زنان اظهار داشت: این مورد به عنوان یک مورد هشداردهنده می‌تواند مطرح شود؛ جایی که اعطای برخی حقوق قانونی به زنان بدون فراهم کردن زیرساخت‌های اجتماعی و فرهنگی لازم، به آسیب‌پذیری بیشتر آنان پس از جدایی منجر شد.

پیشنهاد تأسیس انجمن علمی بین‌المللی؛ گامی به سوی آینده 

این عضو هیت علمی با اذعان به وجود چالش‌ها و فرصت‌های مشترک فراوان میان جوامع آسیایی، پیشنهاد تأسیس یک «انجمن علمی بین‌المللی» با تمرکز بر مسائل زن، خانواده و تحولات اجتماعی در شرق و جنوب شرق آسیا مطرح کرد و هدف از این انجمن را ایجاد بستری پایدار برای گفتگو، تبادل تجربیات، انجام پژوهش‌های تطبیقی، و شناسایی راهکار‌های بومی موفق عنوان کرد. 
این پیشنهاد با استقبال گرم حاضران مواجه شد و ابراز امیدواری گردید که با حمایت نهاد‌های دانشگاهی، به‌ویژه دانشگاه ادیان و مذاهب و دانشگاه‌های همکار در منطقه، این ایده به مرحله اجرا درآید و به تعمیق درک متقابل و همکاری‌های علمی و فرهنگی منجر شود.

این نشست تخصصی، با ارائه دیدگاه‌های متنوع و تحلیل‌های عمیق، فضایی سازنده برای تأمل در وضعیت خانواده و جامعه در آسیا فراهم آورد؛ تأکید بر حفظ هویت در عین پذیرش تحول، لزوم بازنگری در ساختار‌های ناکارآمد، اهمیت یادگیری از تجارب یکدیگر، و ضرورت همکاری‌های بین‌المللی، از مهم‌ترین دستاورد‌های این گردهمایی بود.