پیام صدسالگی حوزه «منشور دوم روحانیت» است/ نباید دچار استقبال شعاری و فراموشی عملی شویم

محمدباقر خراسانی مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه، این پیام را «منشور دوم روحانیت» دانست و تأکید کرد: همان‌گونه که حضرت امام خمینی(ره) در دهه ۶۰ منشور اول روحانیت را ارائه کردند اکنون رهبر معظم انقلاب با صدور این پیام نقشه راهی برای حوزه در قرن پیش‌رو ترسیم کرده‌اند.

وی افزود: همان‌طور که بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در چهلمین سال پیروزی انقلاب به‌عنوان نقشه راه آینده کشور مطرح شد، پیام صدسالگی حوزه نیز نگاهی فراتر از یک سند چشم‌انداز دارد و ترسیمی جامع از مسئولیت‌های تاریخی و تمدنی حوزه در قرن آینده به شمار می‌رود.

نقشه راه حوزه در قرن آینده، تنها نگاهی به گذشته نیست

خراسانی با بیان اینکه این پیام صرفاً محدود به نگاه توصیفی به گذشته نیست، گفت: رهبر معظم انقلاب در این پیام ضمن اشاره به ظرفیت‌ها و سوابق درخشان حوزه به‌ویژه در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی به‌روشنی وظایف جدید و مسیر پیش‌روی حوزه را نیز تبیین فرموده‌اند.

وی تصریح کرد: حوزه علمیه در گذشته همواره متناسب با نیازهای جامعه حرکت کرده و در عرصه‌های علمی، فکری و اجتماعی پاسخ‌گو بوده است. امروز نیز باید با همان رویکرد برای یک قرن آینده برنامه‌ریزی کرد؛ یعنی شناخت دقیق نیازهای جامعه، فعال‌سازی ظرفیت‌ها و ایفای نقش راهبردی در پاسخ‌گویی به مسائل روز و آینده.

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی با ابراز نگرانی نسبت به تکرار تجربه‌های گذشته در مواجهه با پیام‌های راهبردی رهبری اظهار داشت: نگرانم این پیام نیز مانند برخی بیانیه‌های مهم دیگر - از جمله بیانیه گام دوم انقلاب و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت  - در ابتدا با استقبال شعاری روبه‌رو شده و پس از مدتی به فراموشی سپرده شود.

وی افزود: تجربه ما در پیگیری بیانیه گام دوم انقلاب نشان داد که با تشکیل جلسات هماهنگی و استخراج مأموریت‌های متناسب با ظرفیت هر مجموعه می‌توان به نتایج عملی و مؤثر رسید. این الگو می‌تواند برای تحقق محتوای پیام صدسالگی حوزه نیز مورد استفاده قرار گیرد.

خراسانی با اشاره به بخش‌هایی از پیام رهبری درباره ضرورت ورود حوزه به عرصه‌های نوپای علمی گفت: تأکید معظم‌له بر مسائلی مانند هوش مصنوعی و فناوری‌های نو نشان‌دهنده افق بلند و نگاه آینده‌نگر ایشان به نقش حوزه در دنیای معاصر است. حوزه باید خود را برای ایفای این مسئولیت خطیر آماده کند.

اقدامات ساختاری برای تحقق پیام صدسالگی حوزه آغاز شده است

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی با اشاره به اهمیت پیام مقام معظم رهبری به مناسبت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه از آغاز اقدامات ساختاری برای تحقق محتوای این پیام خبر داد و گفت: برای اینکه این پیام مهم زمین نماند ما در مجموعه "حکمت اسلامی" در همان روزهای ابتدایی پس از صدور پیام به پیشنهاد مدیر اجرایی این موضوع را در دستور کار هیئت‌مدیره قرار دادیم.

وی افزود: پیشنهاد شد که قرارگاه علوم عقلی محور پیگیری و تحقق این پیام باشد. دلیل این انتخاب دامنه گسترده موضوعاتی است که در پیام رهبر معظم انقلاب مطرح شده است؛ از فلسفه سیاسی و فلسفه جنسیت گرفته تا فلسفه کودک و فلسفه علم.

خراسانی با تأکید بر ضرورت تشکیل قرارگاه‌های تخصصی در حوزه علمیه تصریح کرد: اگر می‌خواهیم حوزه‌ای پویا، فعال و به‌روز داشته باشیم - چه در عرصه داخلی و چه در عرصه بین‌المللی - لازم است که قرارگاه‌های تخصصی از این دست شکل بگیرند. این قرارگاه‌ها می‌توانند مسئولیت تحقق بخش‌های مختلف پیام را بر عهده بگیرند و بهتر است هر یک از آن‌ها به یکی از مراکز یا مؤسسات تخصصی فعال در حوزه سپرده شود.

وی ادامه داد: این ساختار می‌تواند برنامه‌ریزی بلندمدت حداقل برای یک قرن آینده را ممکن سازد. در این مسیر ما باید تحلیل دقیقی از وضع موجود ارائه کنیم و بدانیم چه اقداماتی ضروری بوده و تاکنون چه کارهایی صورت گرفته است.

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی با اشاره به ظرفیت‌های حوزه علمیه اظهار داشت: باور ما این است که حوزه توان آن را دارد که ظرفیت‌های دینی و معرفتی جامعه را تقویت و هدایت کند؛ البته به شرطی که به‌روز باشد.

پیام صدسالگی حوزه، مسیر و راهکارهای اجرایی را توأمان ترسیم کرده است

وی پیام مقام معظم رهبری را «نقشه راهی برای آینده‌ای صد ساله» توصیف کرد و گفت: این پیام نه‌تنها مسیر را نشان می‌دهد بلکه راهکارهای اجرایی را نیز ارائه کرده است. وظیفه ماست که هم در تحقق این پیام گام برداریم و هم ظرفیت عظیم معارف اسلامی و ظرفیت‌های درونی حوزه را به جامعه معرفی کنیم.

خراسانی با تأکید بر نیاز روزافزون جامعه به معنویت ناب گفت: امروز، جهان و جامعه تشنه معنویت‌اند - اما نه هر معنویتی؛ بلکه معنویتی ناب، زلال، خالص و آسمانی. اگر حوزه نتواند این نیاز معنوی را پاسخ دهد مردم به منابع دیگری روی خواهند آورد؛ منابعی که نه‌تنها نیاز واقعی آن‌ها را تأمین نمی‌کنند بلکه هزینه‌های سنگینی برای جامعه در پی خواهند داشت هم در حوزه مقابله فرهنگی و هم در عرصه‌های اجتماعی.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر قرار است این وضعیت اصلاح شود حوزه باید به‌روز باشد و برای تحقق پیام مقام معظم رهبری برنامه‌ریزی مشخص و منسجم در بخش‌های گوناگون داشته باشد، هم در سطح کلان و هم در سطح تخصصی.

مهدی الهی