حجت‌الاسلام رهدار تحلیل کرد؛
الگوی حکمرانی سیاسی آیت الله العظمی خامنه‌ای
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) با تشریح ویژگی‌های بنیادین حکمرانی سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای آن را در امتداد گفتمان امام خمینی (ره) و متناسب با اقتضائات زمانه تحلیل کرد و به تفاوت‌ها و نوآوری‌های رهبر معظم انقلاب در عرصه سیاست، اقتصاد، دیپلماسی و مدیریت داخلی اشاره نمود
به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام احمد رهدار، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و پژوهشگر حوزه علوم سیاسی و اسلامی در نشست تخصصی بررسی الگوی حکمرانی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای صبح پنجشنبه در بارگاه ملکوتی ثامن الحج علیه السلام برگزار شد، به تبیین و تحلیل جامع الگوی حکمرانی سیاسی رهبر معظم انقلاب اسلامی آیت‌الله سید علی خامنه‌ای پرداخت و آن را در امتداد گفتمان امام خمینی(ره) و با توجه به اقتضائات زمانه و شرایط تاریخی ارزیابی کرد.
وی با اشاره به ویژگی‌های بنیادین الگوی جمهوری اسلامی ایران گفت: این الگو تفاوتی جدی با مدل‌های وارداتی غربی دارد و از نظر نظری و عملی توانایی رقابت و چالش‌پذیری با سایر الگوها را داراست. ما بارها در محافل علمی جهان اسلام بررسی کرده‌ایم که چه مدلی می‌تواند نماینده و آینده‌ساز برای امت اسلامی باشد.
حجت‌الاسلام رهدار به مطالعات تطبیقی اشاره کرد و افزود: برای نمونه دکتر بابی سعید مصری استاد دانشگاه آمریکایی بیش از بیست سال پیش در کتاب خود با عنوان «هراس بنیادین» سه الگو را بررسی کرده است: الگوی کمالیسم که با عنوان اسلامی مدنی مطرح می شود ، الگوی خمینیسم که با عنوان اسلام سیاسی مطرح و الگوی غربی که با عنوان اروپا محوری مطرح است. او تأکید دارد که تنها الگوی جمهوری اسلامی ایران قادر به تحقق بقا و پایداری جهان اسلام در برابر فشارهای جهانی است.
وی ادامه داد: در نگاه فراتر حتی محافل علمی غرب نیز به این نکته توجه دارند. ساموئل هانتینگتون در کتاب «گفتگوی تمدن‌ها» ایران را محور تمدن اسلامی دانسته و معتقد است که این تمدن بیشترین ظرفیت ضربه فکری و ایدئولوژیک به تمدن غرب را دارد.
مبانی معرفتی و فکری الگوی رهبری
حجت‌الاسلام رهدار مبانی معرفتی الگوی حکمرانی آیت‌الله خامنه‌ای را در سه محور اساسی تشریح کرد: نخست، ولایت فقیه؛ میراث فکری و عملی امام خمینی(ره) که به عنوان رکن اصلی حکمرانی دینی تثبیت شده است. دوم ترکیب دین و سیاست که از ویژگی‌های متمایز جمهوری اسلامی است و رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم نیز بر آن تأکید داشته‌اند. سوم نظریه مردم‌سالاری دینی که ابتکار نظری جمهوری اسلامی در حوزه سیاست است و طبق نظر پژوهشگران خارجی الگویی جایگزین و چالش‌پذیر برای پروژه‌های فکری و سیاسی غرب به شمار می‌آید.
وی در مورد شاخصه‌های نهادی الگو بیان کرد: نظام جمهوری اسلامی با وجود تحولات داخلی و بین‌المللی ثبات ساختاری خود را حفظ کرده و ظرفیت جذب تغییرات را دارد. رهبر معظم انقلاب در مقام راهبری کلان، فراتر از مدیریت روزمره عمل می‌کند و اختیارات قانونی خود را در چارچوب هدایت کلان نظام اعمال می‌نماید.
مهندسی تعادل قدرت
حجت‌الاسلام رهدار افزود: یکی از وظایف بنیادین رهبری، ایجاد توازن در ساختار سیاسی است. جمهوری اسلامی بر پایه تفکیک قوا اداره می‌شود اما این تفکیک ذیل نهادی به نام ولایت فقیه است که نه صرفاً یک فرد بلکه نهادی حقوقی با ضمانت اجرا و قدرت نفوذ به شمار می‌آید. رهبر معظم انقلاب از سوءاستفاده احتمالی قوا جلوگیری می‌کند تا تعادل در ساختار سیاسی حفظ شود.
وی در مورد سیاست داخلی تأکید کرد: رهبر معظم انقلاب همواره بر مقاومت در برابر فشارهای خارجی، اسلامی‌سازی علوم و تحول علوم انسانی، عدالت و پیشرفت، حفظ هویت فرهنگی و توسعه علمی و فناوری تأکید داشته‌اند. نمونه روشن این نگاه مخالفت با اجرای سند ۲۰۳۰ و تاکید بر طراحی الگوهای بومی آموزشی است.
توسعه علمی و فناوری
حجت‌الاسلام رهدار گفت: ایشان شخصاً در جهت‌دهی به نهاد علم به ویژه دانشگاه و حوزه، پیشتاز بوده و بر بهره‌گیری هوشمندانه از فناوری‌های نوین جهانی تأکید دارند. ورود حوزه‌های علمیه و مراکز علمی به حوزه‌هایی مانند فضای مجازی و هوش مصنوعی از سوی ایشان با سیاست‌گذاری و نظارت همراه بوده است.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب منطق مقاومت را از سطح ملی به سطح منطقه‌ای ارتقا داده‌اند. شکل‌گیری نیروهای مقاومت مانند حشد الشعبی در عراق الگویی بومی از بسیج ایران است که حساسیت قدرت‌های استکباری را برانگیخته است. در سیاست خارجی ایشان بر اصل «نه شرقی، نه غربی» و دیپلماسی عزتمندانه تأکید دارند تا فشار دشمنان به سازش تحقیرآمیز منجر نشود.
مدیریت بحران و هدایت نرم‌افزاری
حجت‌الاسلام رهدار با اشاره به مدیریت بحران گفت: رهبر معظم انقلاب در طول سه دهه زعامت کشور را از بحران‌های متعدد عبور داده‌اند. نمونه آن مدیریت جنگ ۱۲ روزه اسرائیل است که با شهادت تعدادی از فرماندهان و دانشمندان، ایران توانست بازسازی و حملات متقابل مؤثر را طراحی کند.
وی در مورد هدایت نرم‌افزاری تأکید کرد: این سبک رهبری با ارتباط مستقیم و مستمر با مردم و نخبگان مسیر حرکت جامعه را روشن می‌کند و نسل جوان در فرآیند تحلیل و تصمیم‌گیری مشارکت می‌یابد.
حجت‌الاسلام رهدار توضیح داد: امام خمینی(ره) در دوران انقلاب و تأسیس نظام بیشتر فرماندهی مستقیم و یک‌سویه داشتند. جلسات با نخبگان و روشنفکران عمدتاً جهت بیان دیدگاه‌های خود ایشان بود. اما آیت‌الله خامنه‌ای در دوران تثبیت و توسعه نظام، جلسات گسترده با نخبگان و جوانان برگزار کرده و بیشتر شنونده هستند تا گوینده.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب ترکیب ثبات استراتژیک با انعطاف تاکتیکی را پیش گرفته‌اند. در اصول بنیادین مانند بی‌اعتمادی به آمریکا استوارند اما در سطح تاکتیکی مذاکره و تعامل را مجاز می‌دانند بدون اعتماد به طرف مقابل.
اقتصاد، دیپلماسی و مقاومت
حجت‌الاسلام رهدار خاطرنشان کرد: در حوزه اقتصادی دوره امام(ره) بیشتر بر تأمین نیازهای اولیه مردم تمرکز داشت اما دوره رهبری آیت‌الله خامنه‌ای توسعه پایدار، اقتصاد دانش‌بنیان و نظریه‌پردازی مقاومتی را در دستور کار دارد. دیپلماسی فعال، هوشمند و تقویت محور مقاومت، از دیگر مؤلفه‌های این دوره است.
وی ادامه داد: مفهوم مقاومت جایگزین جهاد سنتی شده است. جهاد به «فی سبیل الله» محدود و عمدتاً جنگ سخت را شامل می‌شد، اما مقاومت انعطاف‌پذیرتر است و ظرفیت بهره‌گیری از منابع جهان اسلام و فراتر از آن برای مقابله با استکبار جهانی را فراهم می‌کند.
حجت‌الاسلام رهدار با اشاره به رویکرد تصرف مفاهیم گفت: آیت‌الله خامنه‌ای مفاهیم سیاسی و غربی را بازتعریف کرده و در چارچوب مردم‌سالاری دینی به کار گرفته‌اند. این شامل مقایسه دموکراسی غربی با مردم‌سالاری دینی و هدایت نخبگان برای تقویت این مفاهیم است. کلیدواژه محوری این الگو «تصرف» است که در سطح تمدنی و بین‌المللی نیز گسترش یافته است.
استمرار مسیر امام خمینی(ره)
وی افزود: آیت‌الله خامنه‌ای، امام خمینی(ره) را ادامه می‌دهند، اما با نوآوری‌ها و تطبیق مقتضیات زمان. تفاوت‌ها ناشی از شرایط تاریخی و توسعه نظام است و نه انحراف از گفتمان امام. همان‌طور که کتاب «کشف اسرار» محصول شرایط دوران امام است، آثار و اقدامات امام نیز نیازمند بازخوانی و تطبیق با زمانه بوده‌اند.
حجت‌الاسلام رهدار در پایان تأکید کرد: ادبیات و زبان رهبران نیز تابع زمان است. امام خمینی(ره) با زبان قاطع و انقلابی انقلاب را هدایت کردند اما آیت‌الله خامنه‌ای با ادبیات تحلیلی و استدلالی، شرایط تثبیت و توسعه نظام را مدیریت می‌کنند. این تغییر نشان می‌دهد رهبران فرزند زمان خود هستند و عقلانیت دینی و فقهی اقتضا می‌کند که اقدامات با مقتضیات زمان هماهنگ باشد.
وی جمع‌بندی کرد: بنابراین بررسی الگوی حکمرانی سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای باید در چارچوب تاریخی و تحلیلی انجام شود تا استمرار مسیر انقلاب، تفاوت‌ها و نوآوری‌ها به روشنی درک شود.
ارسال نظرات